Testler:

• TAM KAN SAYIMI
• SEDİMENTASYON
• TAM İDRAR ANALİZİ
• DIŞKIDA GİZLİ KAN
• DIŞKI MİKROSKOPİSİ VE PARAZİT ARAŞTIRMASI
• AÇLIK KAN ŞEKERİ
• ÜRE
• KREATİNİN
• ÜRİK ASİT
• SGOT
• SGPT
• GGT
• LDH
• ALP ( ALKALEN FOSFATAZ )
• TOTAL KOLESTEROL
• HDL KOLESTEROL
• LDL KOLESTEROL
• VLDL KOLESTEROL
• TRİGLİSERİD
• PSA
• CRP
• RF
• HBs Ag
• ANTİ HBs
• T3
• T4
• TSH

Açıklama: Detaylı erkek check-up programında : anemi ( kansızlık ), enfekisyonlar ve inflamatuar hastalıkların taraması, idrar tahlili, açlık kan şekeri taraması, böbrek fonksiyonlarının taraması, karaciğer fonksiyonlarının taraması, kan yağları, kalp fonksiyonları, bağırsak gizli kanama taraması, dışkı mikroskopisi ve parzit taraması, prostat ön taraması, hepatit B virüs taşıyıcılık ve aşı taraması, tiroid fonksiyonları taraması, akciğer fonksiyonları ve solunum foknsiyonları taramaları yapılmaktadır.
oid hastalıkları sinsi seyirli hastalıklardır. Tiroid hastalıkları çocuk ve gençlerin büyüme ve gelişmesini çok etkiler. Özellikle okul başarısında düşme ve ergenlikte karşılaşılan psikolojik bozuklukların altında tiroid hastalıkları olabilir.

Tiroid check up tarama testleri nelerdir?

• Total T3
• Total T4
• Serbest T3
• Serbest T4
• TSH
• Anti Tg
• Anti TPO
  

  ADENOVİRÜS IgG
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Üst ve alt solunum sistemi, konjonktivit ve ishal etkeni olan Adenovirüse karşı gelişen bağışıklığın gösterilmesinde kullanılır. Nadiren fatal enfeksiyonlara neden olmasına rağmen yenidoğan ve çocukluk döneminde %50 oranında uzayan enfeksiyonlara neden olabilir. Özellikle transplantasyon sonrasında ve immünsuprese şahıslarda ağır enfeksiyonlara neden olabilir.

  ADENOZİN DEAMİNAZ (ADA)
  Normal Değer: 5-20 U/L
  Kullanımı: Hepatit, siroz, hemakromatozis, prostat ve mesane karsinomları, hemolitik anemi, gut, talasemi majör, tüberküloz, otoimmün hastalıklar, enfeksiyöz mononükleoz ve kalp yetmezliğinde serum ADA düzeyi artar.

  ADENOZİN DEAMİNAZ (Mayi)
  Normal Değer: 0-40 U/L
  Kullanımı: Özellikle tüberküloz efüzyonlarının ve tüberküloz menenjitin tanısında kullanılır. Lenfoma, SLE ve adenokarsinomlarda da mayideki ADA düzeyi yükselebilir.

  ADH

  ADRENOKORTİKOTROPİK HORMON (ACTH, Kortikotropin)
  Normal Değer: Sabah 0-100 pg/ml, akşam 0-80 pg/ml
  Kullanımı: Pitüiter bez fonksiyonunu gösterir. Hiperkortizolizm (Cushing sendromu, ektopik ACTH sendromu ve ektopik CRH salınımı), hipokortizolizm (Addison hastalığı, sekonder adrenal yetmezlik, hipotalamik yetmezlik), konjenital adrenal hiper-plazi ve adrenal karsinomaların ayırıcı tanısında kullanılır.

  AFP (ALFA-FETOPROTEİN)

  AGBM (ANTİGLOMERULER BAZAL MEMBRAN ANTİKORU)

  AKONDROPLAZİ (ACH) MUTASYON ANALİZİ (Cücelik; FGFR3 Gen Analizi)
  Normal Değer:
  N/N=Homozigot normal
  Mt/N=Heterozigot
  Mt/Mt=Homozigot mutant
  Kullanımı: ACH, kemik ve kıkırdak gelişim bozukluğu ile karakterizedir. Seyrek olarak fatal sonlanır. Klinik ve radyolojik olarak tanısı konur ve tanıda yanılma payı enderdir. Etkilenen bireylerde, ekstremite kısalığı, çıkık alın, basık burun kökü genu varum karakteristikdir. Hastalığa büyüme faktör genlerinden biri olan FGFR3 de meydana gelen ve vakaların yaklaşık %95’inde görülen bir mutasyon neden olur. Gebelik döneminde yapılan ultrasonografik incelemelerde, fetusta alt ekstremite kısalığı, çökük burun kökü, makrosefali, basık vertebra korpusu gibi bozuklukların görülmesi, ACH şüphesi uyandırır.

  AKŞ (GLUKOZ)

  AKTİVE PARSİYEL TROMBOPLASTİN ZAMANI (aPTT, Parsiyel tromboplastin zamanı, PTT)
  Normal Değer: 25-36 saniye
  Kullanımı: İntrensek koagülasyon sisteminin değerlendirilmesi, heparin tedavisinin monitörize edilmesi, hemofili A ve B taraması, faktör II, V, VIII, IX, X, XI ve XII’nin konjenital eksikliklerinin taranması, DIC, disfibrinojenemi, karaciğer yetmezliği, dolaşan antikoagülanlar ve K vitamini yetersizliğinin değerlendirilmesinde kullanılır.

  AKTİVE PROTEİN C REZİSTANSI (APC rezistansı)
  Normal Değer:
  APC rezistansı normalized ratio : 0,69-1,56
  APC rezistansı normalized ratio/FV Leiden : 0,86-1,10
  Kullanımı: Başlıca faktör V Leiden mutasyonuna bağlı olarak gelişen APC rezistansının araştırılmasında tarama testi olarak kullanılır. İki şekilde çalışma yapılır ve rapor edilir.
  
  AI (ALÜMİNYUM)

  ALA (AMİNOLEVULİNİK ASİT)
  ALANİN AMİNOTRANSFERAZ (ALT)
  Normal Değer:
  Kord 10-90 U/L
  0-7 gün 10-90 U/L
  7 gün-1 yaş 10-80 U/L
  1-60 yaş 10-60 U/L
  >61 yaş 10-70 U/L
  Kullanımı: Karaciğer fonksiyon testlerinden biridir. Karaciğer hastalıkları, safra yolları, obstürük siyonu, kas zedelenmeleri, müsküler distrofiler, akut pankreatit, konjetif kalp yetmezliği ve hepatotoksik ilaçlar ALT düzeyinde artışa neden olur.

  ALBUMİN
  Normal Değer:
  Kord 3,6-4,40 g/dl
  Prematüre 3,30-4,40 g/dl
  0-7 gün 2,80-4,40 g/dl
  7 gün-15 yaş 3,80-5,40 g/dl
  16-60 yaş 3,50-5,40 g/dl
  >60 yaş 3,40-5,00 g/dl
  Kullanımı: Nutrisyonel durum ve kan onkotik basıncı hakkında bilgi verir. Dehidratasyon ve ampisilin kullanımı albumin yüksekliğine neden olurken, IV beslenme, hızlı, hidrasyon, siroz ve diğer karaciğer hastalıkları, alkolizm, gebelik, nefrotik sendrom, malabsorbsiyon, malnutrisyon, neoplazi, protein kaybettirici enteropatiler (Crohn hastalığı, ülseratif kolit), hipertiroidizm, yanıklar, uzamış immobilizasyon, kalp yetmezliği ve diğer kronik hastalıklarda albumin seviyesi düşer. IV sıvı tedavisi verilmiyor veya karaciğer ve böbrek hastalığı yoksa, serum albumin düzeyinin düşük olması vücuttaki protein rezervlerinin azaldığını gösterir. Albumin, prealbumin ve transferrin ile birlikte negatif akut faz reaktanı olarak kabul edilir. Akut enflamatuvar olaylarda serum albumin düzeyi düşer.

  ALBUMİN (BOS)
  Normal Değer: 15-40 mg/dl
  Kullanımı: Bakteriyel menenjit, Guillain-Barre sendromu ve travmalardan sonra BOS albumin düzeyi artar.

  ALBUMİN (Mayi)
  Normal Değer: 15-40 mg/dl (BOS)
  Kullanımı: Vücut sıvılarındaki albumin onkotik basıncın temel elemanıdır. Portal hipertansiyona neden olan durumlarda (siroz, sağ ventrikül yetmezliği, konjestif perikardit vb) serum ile vücut sıvıları arasındaki albumin farkı >1.1 g/dl olur. Portal hipertansiyonun olmadığı, tüberküloz, maligniteler, SLE, miksödem, bazı over hastalıklar ve ciddi hipoalbuminemide bu fark <1.1 g/dl’dir. Karaciğer hastalarının %15-20 kadarında ise bu fark >2,5 g/dl olur ve bunlara da yüksek proteinli ascites denir.

  ALDOLAZ
  Normal Değer:
  0-5 yaş 1,50-18,80 U/L
  6-15 yaş 2,30-13,50 U/L
  >16 yaş Erkek 3,10-7,60 U/L
  Kadın 2,70-5,30 U/L
  Kullanımı: Akut hepatitler ve diğer karaciğer hastalıkları, Duchenne musküler distrofi, kas travması, dermatomyozit, polimyozit, myotonik distrofi, rabdomyoliz, AMI, hemorajik pankreatit, trişinozis, kangrenler, prostatik tümörler, granülositik ve megaloblastik anemiler delirium tremens, akut psikoz ve şizofrenilerin %60-80’inde, tetanoz, enfeksiyoz mononükleozis ve çeşitli malignitelerde aldolaz düzeyi yükselir. Özellikle musküler distrofilerin tanı ve takibinde yerini CK’ya bırakmıştır.

  ALDOSTERON
  Normal Değer:
  0-6 ay 20-1600 pg/ml
  7-12 ay 20-760 pg/ml
  1-3 yaş 20-500 pg/ml
  >3 yaş 20-240 pg/ml
  İstirahat 10-180 pg/ml
  Efor sonrası 0-1 ay 50-300 pg/ml
  2-12 ay 50-1600 pg/ml
  >12 ay 50-300 pg/ml
  Kullanımı: Adrenal fonksiyonların değerlendirilmesinde kullanılır. Aldosteron salgılayan adenomlar, karsinomlar, pseudoprimer aldosteronizm ve sekonder aldosteronizmde serum aldosteron düzeyi artar. İzole aldosteron eksikliği, Addison hastalığı ve renin eksikliğinde ise aldosteron düzeyi düşer. Aldosteron ve reninin aynı anda ölçülmesi primer sekonder hiperaldosteronizm ayırıcı tanısı için faydalıdır.

  ALDOSTERON (İdrar)
  Normal Değer:
  <12 yaş 1,00-11,00 mg/gün
  >12 yaş 2,80-30,00 mg/gün
  Kullanımı: Adrenal fonksiyonların değerlendirilmesinde kullanılır. Özellikle hipertansiyonun değerlendirilmesi ve renal hipertansiyon tanısı konmasında değerlidir. Ayrıca primer ve sekonder aldosteronizmin araştırılmasında da kullanılır.

  ALFA-I ANTİTRİPSİN (A, AT, AAT, a1-Antitripsin)
  Normal Değer:
  0-7 gün 100-270 mg/dl
  7 gün-5 yaş 80-210 mg/dl
  >5 yaş 80-200 mg/dl
  Kullanımı: Pozitif akut faz reaktanlarındandır. Protein elektro-forezinde a1 bandının büyük kısmını oluşturur. Ayrıca serum da en yüksek konsantrasyonda bulunan proteaz inhibitörüdür. Her türlü iltihabi olay, doku nekrozu, travmalar, oral kontra-septif kullanımı ve gebelikte AAT düzeyi yükselirken, ileri derecedeki düşüklüğünde kronik akciğer ve karaciğer hastalığı gelişebilir. Ağır derecedeki kalıtsal yetersizliklerinde özellikle çocuklarda neonatal hepatit sendromu ve infantil siroz gibi ağır tablolar gelişebilir. Yetişkinlerde ise amfizem ve kronik bronsit gibi kronik akciğer hastalıklarına eğilim yaratır.

  ALFA-1 ASİT GLİKOPROTEİN (a1 asit glikoprotein)
  Normal Değer: 47-125 mg/dl
  Kullanımı: Akut faz reaktanlarından biridir. İnflamatuar olaylar, romatoid artrit ve malignitelerde akut faz reaktanı olarak kullanılır.

  ALFA-FETOPROTEİN (AFP; a-Fetoprotein)
  Normal Değer:
  0-3 ay 0-400 ng/ml
  4-6 ay 0-200 ng/ml
  7-12 ay 0-80 ng/ml
  >12 ay 0-14 ng/ml
  Kullanımı: Hepatoselüler ve germ hücreli (nonseminomlar) karsinomlarda kullanılan bir tümör belirleyicisidir. Özellikle hepatoselüler karsinomlarda prognozun ve tedavinin etkinliğinin takibinde değerlidir. Germ hücreli karsinomların sınıflandırılması ve derecelendirilmsinde hCG ile birlikte kullanılır. Diğer bazı kanserlerde de (ör.pankreas, mide, kolon, akciğer vb) AFP düzeyi yükselebilir. Ayrıca siroz, hepatit ve alkolik karaciğer hastalığı gibi bazı benign durumlarda da serum AFP seviyelerinde artış görülebilir. Gebelik sırasında meteral AFP düzeyinin ölçümü de önemlidir. Meternal AFP 12. haftadan itibaren artmaya başlar (gebelikte AFP’nin kullanımı için üçlü tarama testi).

  ALFA-FETOPROTEİN (Amniyon Mayi)
  Normal Değer: Laboratuvara danışınız
  Kullanımı: Serum AFP düzeyi yüksek çıkan hamilelerde nöral tüp defektlerinin tanısı için kullanılır. Bir tarama testidir ve sonucun negatif çıkması nöral tüp defekti olmadığı anlamına gelmez. Pozitif sonuçlar asetilkolinesteraz ve feral hemoglobin ölçümü ile doğrulanmalıdır. Ayrıca bazı benign durumlarda da yanlış yüksek sonuçlar elde edilebilir.

  ALFA-TOKOFEROL

  ALKALEN FOSFATAZ (ALP)
  Normal Değer:
  Prematüre 105-500 IU/L
  0-7 gün 95-380 IU/L
  7 gün-1 ay 100-360 IU-L
  2-3 ay 115-460 IU-L
  4-6 ay 110-350 IU-L
  7-12 ay 95-350 IU-L
  1-3 yaş 90-350 IU-L
  4-12 yaş 80-350 IU-L
  13-15 yaş 75-400 IU-L (erkek), 75-350 IU-L (kadın)
  >16 yaş 25-100 IU-L
  Kullanımı: Karaciğer, safra kesesi ve kemik dokusuna bağlı hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Bilier obstrüksiyon, bilier atrezi, siroz, osteitis deformans, hiperparatiroidizm, Paget hastalığı, infiltratif karaciğer hastalıkları, enfeksiyöz mononükleoz, metastatik kemik tümörleri, metabolik kemik hastalıkları, viral hepatitler, gebelik, konjestif kalp yetmezliği ve çocukların büyüme dönemlerinde ALP düzeyi artar.

  ALKALEN FOSFATAZ İZOENZİM ELEKTROFOREZİ (ALP)
  Normal Değer:
  Yetişkinde, intestinal kaynaklı izoenzim yoksa;
  Kemik %33-67, Karaciğer %33-67
  İntestinal kaynaklı izoenzim varsa:
  İntestinal %1-25, Karaciğer %26-64, Kemik %23-61
  Kullanımı: Alkalen fosfataz yüksekliğinin kaynağının bulunabilmesi amacıyla yapılır. ALP, karaciğer, kemik ve mevcutsa intestinal ve plasental fraksiyonlarına ayrılır.

  ALP İZOENZİMLERİ

  ALT

  ALÜMİNYUM (AI)
  Normal Değer :
  Serum 1-14 mg/L
  İdrar 3-10 mg/L
  Dializ mayi 0-10 mg/L
  Kullanımı: Hemodializ hastalarının takibinde kullanılır. Böbrek yetmezliği, dialize bağlı demans, Hodgkin hastalığı ve kistik fibrozisde Al düzeyi artar. 100 mg/L’nin üzerindeki değerler toksik etki gösterir. Al (OH)3, gastrik antiasit ve dializ hastalarında fosfat bağlayıcı bir ajan olarak kullanıldığından bu hastalarda Al toksisitesine dikkat edilmelidir. Ayrıca serum Al konsantrasyonu 100 mg/L’nin üzerinde olan hastalarda Al kaynaklı osteomalaziye karşı dikkatli olunmalıdır.

  AMA

  AMİLAZ
  Normal Değer: 25-100 IU/L
  Kullanımı: Pankreas fonksiyon testlerinden biridir. Pankreatit, pankreatit kist ve pseudokistler, parotis bezi enfeksiyonları, intestinal obstrüksiyon ve enfartüsler, ektopik gebelik, safra yolları hastalıkları, diabetik ketoasidoz, peritonit, makro-amilazemi, bazı akciğer ve over tümörleri, böbrek yetmezliği, ERCP, abdominal travma, kafa travması, viral enfeksiyonlar ve alkol kullanımı serum amilaz düzeyini arttırırken, pankreas yetmezliği, kistik fibrozis, ağır karaciğer hastalıkları ve pankreatektomi sonrası amilaz düzeyi düşer. Ayrıca oddi sfinkterinde kasılmaya neden olan narkotik analjezikler vb bazı ilaçlar da serum amilaz düzeyinde artışa neden olabilir.

  AMİLAZ (İdrar)
  Normal Değer:
  0-6 ay 25-400 IU-L
  7 ay-15 yaş 25-500 IU-L
  >15 yaş 75-750 IU-L
  Kullanımı: Akut veya kronik pankreatitli hastaların takibinde ve pankreatit ayırıcı tanısında kullanılır. Serum amilazında artışa neden olan sebeplerden farklı olarak böbrek yetmezliği ve makroamilazemide idrar amilaz düzeyi normal veya düşüktür. Ayrıca akut pankreatit atağından sonra idrar amilaz düzeyinin 2 haftadan uzun süre yüksek kalması pseudokist oluşumunu lehine bir bulgudur.

  AMİNO ASİT, KANTİTATİF (Plazma ve İdrar)
  Normal Değer: Raporda belirtilmektedir.
  Kullanımı: Aminoasidopatilerin tespitinde kullanılır. Herediter fruktoz intoleransı, malabsorbsiyon, karaciğer yetmezliği, Reye sendromu, akut ve kronik böbrek yetmezliği, eklampsi, şok ve yanıklarda plazma amino asit düzeyleri yükselirken, viral hepatitler, multiple myeloma, hiperparatiroidizm, osteomalazi, galaktozemi, sistinozis, Wilson hastalığı, talasemi major, karaciğer nekrozu ve sirozu, bilier siroz ve kronik böbrek yetmezliğinde ise idrar amino asit düzeyleri yükselir.

  AMİNOLEVULİNİK ASİT (DELTA-ALA, DALA, ALA)
  Normal Değer: 0-7 mg/gün
  Kullanımı: Akut porfiria tanı ve tedavisinin takibinde kullanılır. Kurşun zehirlenmesi, herediter tirozinemi, diabetik ketoasidoz, gebelik ve bazı antikonvülzan ilaçlar idrar ALA düzeyinde yükselmeye neden olurken, alkolik karaciğer hastalağında idrar ALA düzeyi düşer.

  AMİP ANTİKORU (Entamoeba Histolytica antikoru)
  Kullanımı: Ekstra-intestinal amebiasis (özellikle karaciğer apsesi) tanısında kullanılır. Kullanılan yöntemin spesifitesi yüksek, sensitivitesi değişkendir. Karaciğer apselerinde %100, amebik dizanterilerde %98 oranda antikorun yükseldiği görülür.

  AMNİYOTİK SIVI FOSFOLİPİDLERİ

  AMONYAK (NH3, NH4, Amonyum)
  Normal Değer:
  Kord kanı 0,9-1,5 Ug/ml
  Prematüre 0,9-4,0 Ug/ml
  0-7 gün 0,9-4,0 Ug/ml
  7 gün-1 ay 0,3-2,0 Ug/ml
  2-3 ay 0,3-1,5 Ug/ml
  4-12 ay 0,3-1,4 Ug/ml
  >1 yaş 0,17-1,20 Ug/ml
  Kullanımı: Hepatik ensefalopati tanısı ve hiperalimentasyon tedavisi alan hastaların takibinde kullanılır. Karaciğer yetmezliği, Reye sendromu, siroz, gastrointestinal kanama, portalsistemik şantlar ve bazı böbrek hastalıklarında da amonyak düzeyi artabilir. Üre siklusunun bozulduğu hastalıklardan hiperamonyemi tip I, argininemi, ve ornitinemide açlık amonyak düzeyleri artarken, hiperamonyemi tip II, sitrüllinüri, argininosüksinik asidüri ve lizin intoleransında ise diyetle protein alımını takiben amonyak düzeyi artar.

  AMONYUM

  ANA

  ANCA
  ANDROSTENEDİON
  Normal Değer: 0,40-4,50 ng/ml
  Kullanımı: Androstenedion androjen ve östrojenlerin sentezindeki majör prekürsördür. Androjen bozukluklarının tanı ve takibinde diğer horrmon testleriyle beraber kullanılır. Polikistik over sendromu, hirşutizm, konjenital adrenal hiperplazi, Cushing sendromu, ektopik ACTH üreten maligniteler ve over tümörlerinde androstenedion düzeyi artarken, orak hücreli anemi, adrenal yetmezlik ve over yetmezliklerinde androstenedion düzeyi düşer. Androstenedion sonuçları değerlendirilirken hastanın diğer klinik bulgularının da göz önünde bulundurulması gerekir.

  ANGİOTENSİN II
  Normal Değer: 20-40 pg/ml
  Kullanımı: Renin-angiotensin sisteminin değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertansiyon, renin salgılayan tümörler, volüm yüklemesi, konjestif kalp yetmezliği ve sirozda plazma angiotensin II düzeyi artarken, primer aldosteronizm, Cushing sendromu ve ACE inhibitörleri angiotensin II düzeyini düşürür.

  ANGİOTENSİN KONVERTİNG ENZİM (ACE)
  Normal Değer: 8-52 U/L
  Kullanımı: Sarkoidozis tanısında kullanılır. Aktif sarkoidozisde ACE düzeyi >35 U/L olur. Ayrıca akut ve kronik bronşit, pulmoner fibrozis, romatoid artrit, servikal adenit, konnektif doku hastalıkları, Gaucher hastalığı, hipertiroidizm, fungal hastalıklar ve histoplazmozisde de ACE düzeyi artabilir.

  ANTİBİYOGRAM (Antibiyotik duyarlılık testi)
  Kullanımı: Bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek amacıyla uygulanılacak antibakteriyal ajanların seçiminde kullanılır.

  ANTİBİYOGRAM (Kantitatif)
  Kullanımı: Test edilen bakteriye karşı antibiyotik duyarlılığının ve MIK (minimum inhibitör konsantrasyon = mikroorganizmanın üremesini engelleyen minumum antibiyotik konsantrasyonu) değerlerinin belirlenmesinde kullanılır. Ayrıca antibiyotiğin kullanılması gereken dozu hakkında bilgi verir.

  ANTİDİÜRETİK HORMON (ADH)
  Normal Değer: 0-8 pg/ml
  Kullanımı: Ektopik ADH salgılayan tümörler, akut intermittant porfiria, Guillain-Barre sendromu, beyin tümörleri, vasküler ve enfeksiyoz beyin hastalıkları, pnömoni, pulmoner tüberküloz, tüberküloz menenjit ve nefrojenik diabetes insipitusda plazma ADH düzeyi artarken, santral diabetes insipitus, psikojenik polidipsi ve nefrotik sendromda ADH düzeyi düşer. Santral ve nefrojenik diabetes inspidus veya psikojenik polidipsi ayırıcı tanısı için ADH stimülasyon testleri kullanılabilir.

  ANTİDİÜRETİK HORMON (İdrar)
  Normal Değer: 30-95 ng/gün

  ANTİ ds-DNA
  Normal Değer: 0-5 IU/ml
  Kullanımı: SLE tanı ve takibinde kullanılır. Sjögren sendromu, mixed konnektif doku hastalıkları ve progresif sistemik sklerozda da Anti ds-DNA düzeyi yükselir.

  ANTİ-DELTA

  ANTİ-FOSFOLİPİD ANTİKORLARI

  ANTİ-GAD

  ANTİ-GLUTAMİK ASİT DEKARBOKSİLAZ ANTİKORU (Anti-GAD)
  Normal Değer: ,0-1 U/ml
  Kullanımı: Tip I diabetes mellitus, otoimmün endokrin hastalıklar (tiroidit, pernisyöz anemi vb) ve otoimmün ensefalomyopatilerin tanısında kullanılır. Yeni başlayan tip I diabetes mellituslu hastaların %70-80’inde görülür.

  ANTİ-GLİADİN ANTİKORLARI

  ANTİ-GLOMERÜLER BAZAL MEMBRAN ANTİKORU (AGBM)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Glomerülonefrit, Goodpasteur sendromu ve daha nadiren de idiopatik pulmoner fibrozis tanısının konması ve bu hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Glomerüler bazal hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Glomerüler bazal membranda bulunan tip IV kollajene karşı oluşan antikordur. Aynı zamanda, alveolar bazal membranla da çapraz reaksiyon verir ve bu özelliği ile Goodpasteur sendromunun tanısında da kullanılır. AGBM normal popülasyonda görülmez.

  ANTİ-HAV IgG

  ANTİ-HAV IgM

  ANTİ-HBc IgM (Hepatit B virüsü core antikoru IgM)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Akut HBV enfeksiyonlarının tanısında kullanılır. Semptomlar ortaya çıktıktan hemen sonra kanda görülür. Pencere döneminde serumda tespit edilebilen tek gösterge olduğundan, özellikle bu dönemdeki hastaların değerlendirilmesinde önemlidir.

  ANTİ-HBc TOTAL (IgM+IgG) (Hepatit B virüsü core antikoru-total)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Daha önce HBV enfeksiyonu geçirilip geçirilmediği hakkında bilgi verir. Anti-HBc IgM ile beraber bakıldığında akut/kronik HBV enfeksiyonu ayırıcı tanısında değerlidir.

  ANTİ-HBe (Hepatit B virüsü e antikoru)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: HBV enfeksiyonunun takibinde kullanılır. HbeAg ortadan kaybolduktan sonra görülür. Anti-HBe pozitif olan kronik taşıyıcıların karaciğer histolojileri ve karaciğer fonksiyon testleri genellikle normaldir.

  ANTİ-HBs (HbsAb, Hepatit B surface antibody, Hepatit Bs antikoru, Hepatit B virüsu yüzey antikoru
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: HBV’ye karşı immünitenin tespitinde kullanılır. HBV enfeksiyonunun bitişi ile beraber (HbsAg kaybolduktan sonra) anti-HBs oluşur. Ayrıca HBV aşılamasından sonra immünitenin tespitinde de kullanılır.

  ANTİ-HCV (Hepatit C antikoru)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: HCV enfeksiyonunun tanısında kullanılır. Genelde HCV enfeksiyonunun geç evresinde kanda bulunur. Anti-HCV’nin bulunması immüniteyi sağlamaz. Pozitif sonuçlar diğer yöntemlerle doğrulanmalıdır.

  ANTİ-HDV

  ANTİHEMOFİLİK FAKTÖR

  ANTİHEMOFİLİK FAKTÖR B

  ANTİ-İNSÜLİN ANTİKORU (İnsülin antikoru)
  Normal Değer: %4-10
  Kullanımı: İmmün insülin rezistansı, Tip I diabetes mellitus (insülin tedavisi öncesinde) ve poliendokrin otoimmün sendromlarda insülin antikorları yükselir. Ayrıca eksojen insülin tedavisi alan diabetik hastaların hemen hemen tümünde de bir süre sonra serumdaki insülin antikorlarının düzeyi yükselmektedir.

  ANTİ-KARDİYOLİPİN ANTİKORLARI IgM ve IgG (ACA, Anti-Fosfolipid antikorları)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Anti-kardiyolipin antikorları, miyokard enfarktüsü, inme, venöz tromboz, trombositopeni ve/veya rekürrent abortusa eğilimli kişilerde bulunur. Anti-kardiyolipin IgG’nin orta ve yüksek düzeylerde saptanması (tek başına veya IgM ve IgA ile birlikte) bu komplikasyonlara eğilimli kişileri daha iyi belirler. Ayrıca anti-kardiyolipin antikorlarının bir alt grubu SLE hastalarında sıkça gözlenir.

  ANTİ-LA

  ANTİ-M

  ANTİ-MİTOKONDRİAL ANTİKOR (AMA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Primer bilier siroz tanısında kullanılır ama tanı konulduktan sonra hastalığın seyri hakkında bilgi vermez. Ayrıca CREST sendromu ve bazı diğer otoimmün hastalıklarda da gözlenebilir.

  ANTİ-MİTOKONDRİAL ANTİKOR TİP M-2 (AMA Tip M-2)
  Kullanımı: M-1’den M-9’a kadar sıralanan M tipleri içinde primer bilier siroza en spesifik olandır. Yanlış negatiflikleri çok nadirdir. M-2 seviyesi hastalığın aktivitesi ve progresyonu hakkında bilgi vermez.

  ANTİ-NATİVE DNA

  ANTİ-NÖTROFİL SİTOPLAZMİK ANTİKOR (ANCA (cANCA-pANCA)
  Kullanımı: Nötrofil lizozomal enzimlere karşı spesifik olarak gelişen antikorlar saptar. Wegener granülomatozis ve sistemik vaskülitlerin (özellikle renal ve pulmoner tutulumların) tanı ve tedavilerinin takibinde kullanılır.

  ANTİ-NÜKLEER ANTİKOR (ANA, FANA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Kollajen doku hastalığı şüphesinde hastaya yaklaşımın ilk basamağıdır. Sistemik veya organ spesifik otoimmün hastalıkların tanısında kullanılır. Özellikle SLE, diskoid lupus erythematosus, ilaçların neden olduğu lupus erythematosus, miks bağ dokusu hastalığı, Sjögren sendromu, skleroderma, CREST, romatoid artrit, polimyozit ve dermatomyozit hastalıklarında pozitiflik gözlenir.

  ANTİ-PARİETAL HÜCRE ANTİKORU (APCA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Tip A otoimmün gastrit tanısında kullanılır. Bu hastalarda pernisyöz anemi görülmektedir. Bu nedenle pernisyöz aneminin nedeninin araştırılmasında da değerlidir. Pernisyöz anemisi olan hastaların %90, atrofik gastritli hastaların ise %60 kadarında gözlenebilir. Ayrıca diğer otoimmün hastalıklarda ve ailesinde pernisyöz anemili akrabası olanlarda da APCA pozitif olabilir.

  ANTİ-PLATELET ANTİKORU

  ANTİ-RETİKÜLİN ANTİKOR (ARA)
  Kullanımı: Celiac sprue ve dermatitis herpetiformis tanı ve takibinde kullanılır. IgA yapısındadır.

  ANTİ-RO

  ANTİ-SACCHAROMYCES CEREVİSİAE ANTİKORLARI IgA ve IgG (ASCA IgA, ASCA IgG
  Kullanımı: Kronik inflamatuvar bağırsak hastalığı ayırıcı tanısında kullanılır. Özellikle Crohn hastalığında bu antikor saptanırken, ülseratif kolitte gözlenmemektedir.

  ANTİ-SENTROMER ANTİKOR
  Kullanımı: CREST hastalarının tanısında kullanılır.

  ANTİ-SKİN ANTİKOR (Anti skin basement membrane anticore)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Floresan paternine göre pemfigoid, pemfigus, Herpes gestationis (pemfigoid) ve paraneoplastik pemfigus tanısında kullanılır.

  ANTİ-SMOOTH MUSCLE ANTİKOR (ASMA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Kronik aktif hepatit nedeninin araştırılmasında kullanılır. Yüksek titrede pozitiflik (>1/80) büyük olasılıkla kronik aktif otoimmün hepatiti, düşük titrede pozitiflik ise (<1/80) primer bilier siroz, viral hepatit veya kronik alkolik hepatit olasılığını düşündürür. Ayrıca EBV enfeksiyonları, malign melanom, meme ve over karsinomları, safra obstrüksiyonları ve normal popülasyonda da ASMA pozitifliği saptanabilir.

  ANTİ-SPERM ANTİKOR (Sperm otoantikarları ASA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı:Her iki cinste infertilite nedeni olabilen otoantikorların araştırılmasında kullanılır.

  ANTİSTREPTOLİZİN O (Kantitatif) (ASO)
  Normal Değer: 0-200 IU/ml
  Kullanımı:Streptolizin O’ya karşı kanda dolaşan antikorlardır. A grubu beta hemolitik streptokok enfeksiyonlarının tanısında ve takibinde kullanılır.

  ANTİ-TİROGLOBULİN (Thyroglobulin antikorları)
  Normal Değer: 0-2 IU/ml
  Kullanımı:Otoimmün tiroid hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır. TPO antikorları ile karşılaştırıldığında, önemi daha azdır. Hashimoto tiroiditi. Graves hastalığı, tiroid karsinomları, idiopatik miksödem, pernisyöz anemi, SLE ve Quevain subakut tiroiditinde Anti-tiroglobulin antikor düzeyi yükselebilir. Normal popülasyonun %10’unda düşük düzeyde yükseklik görülebilir. Ayrıca tiroglobulin düzeyi düşük olan hastalarda da anti-tiroglobulin düzeyine bakılmalıdır. Tiroglobulin antikorlarının varlığı, tiroglobulin ölçümünde interferansa neden olabilmektedir.

  ANTİTRİPSİN

  ANTİTROMBİN III (AT III; Heparin kofaktör çalışması)
  Normal Değer: %70-125
  Kullanımı:AT III eksikliği hiperkoagülasyona yol açan faktörlerden birisidir. Kalıtsal (otozomal dominant) veya akkiz nedenlere bağlı AT III eksikliği görülebilir. Akkiz nedenler arasında ağır siroz, DIC, pulmoner emboli ve cerrahi operasyonlar bulunur. Kişisel veya ailesel tromboembolik hastalık hikayesi olanlarda ve heparin tedavisi yetersizliğinde AT III düzeyi ölçülmelidir.

  ANTİ-TROMBOSİT ANTİKORU (Trombosit antikoru; Anti platelet antikoru)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı:İmmün trombositopenilerde trombosit antikorlarının belirlenmesinde kullanılır.

  ANYON GAP
  Normal Değer: 7,00-16,00 mol/L
  Kullanımı:Serumdaki katyonlar ile anyonlar arasındaki fark gösterir. Metabolik asidozda anyon gap artarken, hipokalemi, hipokalsemi, hipomagnezemi, rhabdomyoliz, hipergamaglobulinemi, hipoalbuminemi ve myelomada anyon gap azalır.

  APC REZİSTANSI

  APCA
  
  APO A

  APO A-1

  APO B

  APOLİPOPROTEİN A (Apo A, Apo A-1)
  Normal Değer:
  Erkek Kadın
  0-7 gün 40-105 mg/dl 40-105 mg/dl
  7 gün-3 yaş 60-150 mg/dl 60-150 mg/dl
  4-5 yaş 65-150 mg/dl 60-150 mg/dl
  6-15 yaş 80-150 mg/dl 80-150 mg/dl
  16-50 yaş 80-160 mg/dl 80-200 mg/dl
  51-60 mg/dl 80-170 mg/dl 80-205 mg/dl
  >60 yaş 80-170 mg/dl 120-220 mg/dl
  Kullanımı: HDL, şilomikronlar ve VLDL’nin başlıca protein komponentidir. Koroner kalp hastalığı riskinin değerlendirilmesinde kullanılır. Abetalipoproteinemi, ailevi hipoalfalipoproteinmeiler, lipoprotein lipaz kofaktör (Apo C-II) eksikliği, fish-eye disease, hipertrigliseridemi, kontrolsüz diabet, hipatoselüler hastalıklar, kolesta, nefrotik sendrom, kronik böbrek yetmezliği ve sigara içimi serum Apo A-1 düzeylerinde azalmaya neden olur. Apo A-1 düşüklüğü prematüre koroner kalp hastalığı açısından risk oluşturur.
  
  APOLİPOPROTEİN B (Apo B, Apoprotein B)
  Normal Değer:
  Erkek Kadın
  <5 yaş 25-75 mg/dl 25-75 mg/dl
  >5 yaş 40-120 mg/dl 40-115 mg/dl
  Kullanımı: LDL’nin başlıca protein komponentidir. Koroner kalp hastalığı ve inme riskinin değerlendirilmesinde kullanılır. Apo A-1 / Apo B oranı hiperabetalipoproteinemi tanısında kullanılabilir. Hiperlipoproteinemi tip IIa, IIb, IV ve V, prematür koroner kalp hastalığı, diabet, hipotiroidizm, nefrotik sendrom, böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları, Cushing sendromu, porfiria, gebelik ve anoreksia nervosada serum Apo B seviyesi artarken, tip I hiperlipoproteinemi, hipertiroidizm, malnutrisyon, intestinal malabsorbsiyon, kronik anemiler, Reye sendromu, akut stres, kronik pulmoner hastalıklar, myeloma ve kilo kaybında Apo B seviyesi azalır.

  APOLİPOPROTEİN E GENOTİPLENDİRMESİ
  Normal Değer: Normal genotip e3/e3
  Kullanımı:Apo E genotipleri tip III hiperlipoproteinemi ve erken koroner kalp hastalığı gelişimi ile ilişkilidir. Ayrıca e4 allelinin varlığı Alzheimer hastalığı için önemli bir genetik risk faktörüdür.

  APOPROTEİN B

  APSE KÜLTÜRÜ (Pü kültürü)
  Kullanımı: Apse oluşumuna neden olabilecek aerobik bakterilerin izolasyonu

  ARSENİK (As)
  Normal Değer: 5-50 mg/gün
  Kullanımı: Akut ve kronik arsenik zehirlenmelerinin tanısında kullanılır.

  ASETAMİNOFEN (Parasetamol)
  Normal Değer:
  Terapötik konsantrasyon : 10-20 mg/ml
  Toksik konsantrasyon : >200 mg/ml (ilacın alımından 4 saat sonra)
  >50 mg/ml (ilacın alımından 12 saat sonra)
  Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır.

  ASETİLKOLİN RESEPTÖR ANTİKORU (AChR)
  Normal Değer: <0,50 nmol/L
  Kullanımı:Myastenia Gravis tanısında kullanılır. Myastenia Gravis’in generalize ve oküler formlarının, hastalığın remisyonunun ve immünsupressif tedavinin takibinde değerlidir. Fakat hastalığın şiddetinin değerlendirilmesinde kullanılmaz. Ayrıca thymoma, amiyotrofik lateral skleroz ve otoimmün karaciğer hastalıklarında da ACrR düzeyi yüksek olabilir.

  ASETİLKOLİSNESTERAZ (Serum)
  Normal Değer:
  Serum : 40-120 Rap. U/ml
  Amniyon mayi : 2,5-9,0 Rap. U/ml
  Kullanımı:Orak hücreli anemide serum asetilkolinesteraz düzeyi yükselirken, organofosfat zehirlenmeleri ve paroksismal noktürnal hemoglobinüride asetilkolinesteraz düzeyi düşer.

  ASETİLSALİSİLİK ASİT

  ASKORBİK ASİT

  ASMA

  ASO

  ASPARTAT AMİNOTRANSFERAZ (AST, SGOT)
  Normal Değer:
  0-7 gün 25-70 IU/L
  7 gün-1 yaş 15-60 IU/L
  2-12 yaş 15-50 IU/L
  13-15 yaş 10-45 IU/L
  16-60 yaş 10-42 IU/L
  >60 yaş 12-50 IU/L
  Kullanımı: Bütün vücut dokularında bulunmakla beraber, karaciğer, kalp ve iskelet kası en çok bulunduğu dokulardır. Herhangi bir nedene bağlı karaciğer hücre zedelenmesi veya hasarı, kolestatik ve obstrüktif sarılık, kronik hepatitler, enfeksiyoz mononükleoz, kalp veya iskelet kası nekroz veya travması, kalp veya iskelet kası inflamatuar hastalıkları, akut MI, ağır egzersiz, kalp yetmezliği, ciddi yanıklar, hipotiroidizm, intestinal obstrüksiyon, malign hipertermi ve talasemi majorde serum AST düzeyi artar.
  AST

  AT III

  AVP

  ADENOVİRÜS IgG
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Üst ve alt solunum sistemi, konjonktivit ve ishal etkeni olan Adenovirüse karşı gelişen bağışıklığın gösterilmesinde kullanılır. Nadiren fatal enfeksiyonlara neden olmasına rağmen yenidoğan ve çocukluk döneminde %50 oranında uzayan enfeksiyonlara neden olabilir. Özellikle transplantasyon sonrasında ve immünsuprese şahıslarda ağır enfeksiyonlara neden olabilir.

  ADENOZİN DEAMİNAZ (ADA)
  Normal Değer: 5-20 U/L
  Kullanımı: Hepatit, siroz, hemakromatozis, prostat ve mesane karsinomları, hemolitik anemi, gut, talasemi majör, tüberküloz, otoimmün hastalıklar, enfeksiyöz mononükleoz ve kalp yetmezliğinde serum ADA düzeyi artar.

  ADENOZİN DEAMİNAZ (Mayi)
  Normal Değer: 0-40 U/L
  Kullanımı: Özellikle tüberküloz efüzyonlarının ve tüberküloz menenjitin tanısında kullanılır. Lenfoma, SLE ve adenokarsinomlarda da mayideki ADA düzeyi yükselebilir.

  ADH

  ADRENOKORTİKOTROPİK HORMON (ACTH, Kortikotropin)
  Normal Değer: Sabah 0-100 pg/ml, akşam 0-80 pg/ml
  Kullanımı: Pitüiter bez fonksiyonunu gösterir. Hiperkortizolizm (Cushing sendromu, ektopik ACTH sendromu ve ektopik CRH salınımı), hipokortizolizm (Addison hastalığı, sekonder adrenal yetmezlik, hipotalamik yetmezlik), konjenital adrenal hiper-plazi ve adrenal karsinomaların ayırıcı tanısında kullanılır.

  AFP (ALFA-FETOPROTEİN)

  AGBM (ANTİGLOMERULER BAZAL MEMBRAN ANTİKORU)

  AKONDROPLAZİ (ACH) MUTASYON ANALİZİ (Cücelik; FGFR3 Gen Analizi)
  Normal Değer:
  N/N=Homozigot normal
  Mt/N=Heterozigot
  Mt/Mt=Homozigot mutant
  Kullanımı: ACH, kemik ve kıkırdak gelişim bozukluğu ile karakterizedir. Seyrek olarak fatal sonlanır. Klinik ve radyolojik olarak tanısı konur ve tanıda yanılma payı enderdir. Etkilenen bireylerde, ekstremite kısalığı, çıkık alın, basık burun kökü genu varum karakteristikdir. Hastalığa büyüme faktör genlerinden biri olan FGFR3 de meydana gelen ve vakaların yaklaşık %95’inde görülen bir mutasyon neden olur. Gebelik döneminde yapılan ultrasonografik incelemelerde, fetusta alt ekstremite kısalığı, çökük burun kökü, makrosefali, basık vertebra korpusu gibi bozuklukların görülmesi, ACH şüphesi uyandırır.

  AKŞ (GLUKOZ)

  AKTİVE PARSİYEL TROMBOPLASTİN ZAMANI (aPTT, Parsiyel tromboplastin zamanı, PTT)
  Normal Değer: 25-36 saniye
  Kullanımı: İntrensek koagülasyon sisteminin değerlendirilmesi, heparin tedavisinin monitörize edilmesi, hemofili A ve B taraması, faktör II, V, VIII, IX, X, XI ve XII’nin konjenital eksikliklerinin taranması, DIC, disfibrinojenemi, karaciğer yetmezliği, dolaşan antikoagülanlar ve K vitamini yetersizliğinin değerlendirilmesinde kullanılır.

  AKTİVE PROTEİN C REZİSTANSI (APC rezistansı)
  Normal Değer:
  APC rezistansı normalized ratio : 0,69-1,56
  APC rezistansı normalized ratio/FV Leiden : 0,86-1,10
  Kullanımı: Başlıca faktör V Leiden mutasyonuna bağlı olarak gelişen APC rezistansının araştırılmasında tarama testi olarak kullanılır. İki şekilde çalışma yapılır ve rapor edilir.
  
  AI (ALÜMİNYUM)

  ALA (AMİNOLEVULİNİK ASİT)
  ALANİN AMİNOTRANSFERAZ (ALT)
  Normal Değer:
  Kord 10-90 U/L
  0-7 gün 10-90 U/L
  7 gün-1 yaş 10-80 U/L
  1-60 yaş 10-60 U/L
  >61 yaş 10-70 U/L
  Kullanımı: Karaciğer fonksiyon testlerinden biridir. Karaciğer hastalıkları, safra yolları, obstürük siyonu, kas zedelenmeleri, müsküler distrofiler, akut pankreatit, konjetif kalp yetmezliği ve hepatotoksik ilaçlar ALT düzeyinde artışa neden olur.

  ALBUMİN
  Normal Değer:
  Kord 3,6-4,40 g/dl
  Prematüre 3,30-4,40 g/dl
  0-7 gün 2,80-4,40 g/dl
  7 gün-15 yaş 3,80-5,40 g/dl
  16-60 yaş 3,50-5,40 g/dl
  >60 yaş 3,40-5,00 g/dl
  Kullanımı: Nutrisyonel durum ve kan onkotik basıncı hakkında bilgi verir. Dehidratasyon ve ampisilin kullanımı albumin yüksekliğine neden olurken, IV beslenme, hızlı, hidrasyon, siroz ve diğer karaciğer hastalıkları, alkolizm, gebelik, nefrotik sendrom, malabsorbsiyon, malnutrisyon, neoplazi, protein kaybettirici enteropatiler (Crohn hastalığı, ülseratif kolit), hipertiroidizm, yanıklar, uzamış immobilizasyon, kalp yetmezliği ve diğer kronik hastalıklarda albumin seviyesi düşer. IV sıvı tedavisi verilmiyor veya karaciğer ve böbrek hastalığı yoksa, serum albumin düzeyinin düşük olması vücuttaki protein rezervlerinin azaldığını gösterir. Albumin, prealbumin ve transferrin ile birlikte negatif akut faz reaktanı olarak kabul edilir. Akut enflamatuvar olaylarda serum albumin düzeyi düşer.

  ALBUMİN (BOS)
  Normal Değer: 15-40 mg/dl
  Kullanımı: Bakteriyel menenjit, Guillain-Barre sendromu ve travmalardan sonra BOS albumin düzeyi artar.

  ALBUMİN (Mayi)
  Normal Değer: 15-40 mg/dl (BOS)
  Kullanımı: Vücut sıvılarındaki albumin onkotik basıncın temel elemanıdır. Portal hipertansiyona neden olan durumlarda (siroz, sağ ventrikül yetmezliği, konjestif perikardit vb) serum ile vücut sıvıları arasındaki albumin farkı >1.1 g/dl olur. Portal hipertansiyonun olmadığı, tüberküloz, maligniteler, SLE, miksödem, bazı over hastalıklar ve ciddi hipoalbuminemide bu fark <1.1 g/dl’dir. Karaciğer hastalarının %15-20 kadarında ise bu fark >2,5 g/dl olur ve bunlara da yüksek proteinli ascites denir.

  ALDOLAZ
  Normal Değer:
  0-5 yaş 1,50-18,80 U/L
  6-15 yaş 2,30-13,50 U/L
  >16 yaş Erkek 3,10-7,60 U/L
  Kadın 2,70-5,30 U/L
  Kullanımı: Akut hepatitler ve diğer karaciğer hastalıkları, Duchenne musküler distrofi, kas travması, dermatomyozit, polimyozit, myotonik distrofi, rabdomyoliz, AMI, hemorajik pankreatit, trişinozis, kangrenler, prostatik tümörler, granülositik ve megaloblastik anemiler delirium tremens, akut psikoz ve şizofrenilerin %60-80’inde, tetanoz, enfeksiyoz mononükleozis ve çeşitli malignitelerde aldolaz düzeyi yükselir. Özellikle musküler distrofilerin tanı ve takibinde yerini CK’ya bırakmıştır.

  ALDOSTERON
  Normal Değer:
  0-6 ay 20-1600 pg/ml
  7-12 ay 20-760 pg/ml
  1-3 yaş 20-500 pg/ml
  >3 yaş 20-240 pg/ml
  İstirahat 10-180 pg/ml
  Efor sonrası 0-1 ay 50-300 pg/ml
  2-12 ay 50-1600 pg/ml
  >12 ay 50-300 pg/ml
  Kullanımı: Adrenal fonksiyonların değerlendirilmesinde kullanılır. Aldosteron salgılayan adenomlar, karsinomlar, pseudoprimer aldosteronizm ve sekonder aldosteronizmde serum aldosteron düzeyi artar. İzole aldosteron eksikliği, Addison hastalığı ve renin eksikliğinde ise aldosteron düzeyi düşer. Aldosteron ve reninin aynı anda ölçülmesi primer sekonder hiperaldosteronizm ayırıcı tanısı için faydalıdır.

  ALDOSTERON (İdrar)
  Normal Değer:
  <12 yaş 1,00-11,00 mg/gün
  >12 yaş 2,80-30,00 mg/gün
  Kullanımı: Adrenal fonksiyonların değerlendirilmesinde kullanılır. Özellikle hipertansiyonun değerlendirilmesi ve renal hipertansiyon tanısı konmasında değerlidir. Ayrıca primer ve sekonder aldosteronizmin araştırılmasında da kullanılır.

  ALFA-I ANTİTRİPSİN (A, AT, AAT, a1-Antitripsin)
  Normal Değer:
  0-7 gün 100-270 mg/dl
  7 gün-5 yaş 80-210 mg/dl
  >5 yaş 80-200 mg/dl
  Kullanımı: Pozitif akut faz reaktanlarındandır. Protein elektro-forezinde a1 bandının büyük kısmını oluşturur. Ayrıca serum da en yüksek konsantrasyonda bulunan proteaz inhibitörüdür. Her türlü iltihabi olay, doku nekrozu, travmalar, oral kontra-septif kullanımı ve gebelikte AAT düzeyi yükselirken, ileri derecedeki düşüklüğünde kronik akciğer ve karaciğer hastalığı gelişebilir. Ağır derecedeki kalıtsal yetersizliklerinde özellikle çocuklarda neonatal hepatit sendromu ve infantil siroz gibi ağır tablolar gelişebilir. Yetişkinlerde ise amfizem ve kronik bronsit gibi kronik akciğer hastalıklarına eğilim yaratır.

  ALFA-1 ASİT GLİKOPROTEİN (a1 asit glikoprotein)
  Normal Değer: 47-125 mg/dl
  Kullanımı: Akut faz reaktanlarından biridir. İnflamatuar olaylar, romatoid artrit ve malignitelerde akut faz reaktanı olarak kullanılır.

  ALFA-FETOPROTEİN (AFP; a-Fetoprotein)
  Normal Değer:
  0-3 ay 0-400 ng/ml
  4-6 ay 0-200 ng/ml
  7-12 ay 0-80 ng/ml
  >12 ay 0-14 ng/ml
  Kullanımı: Hepatoselüler ve germ hücreli (nonseminomlar) karsinomlarda kullanılan bir tümör belirleyicisidir. Özellikle hepatoselüler karsinomlarda prognozun ve tedavinin etkinliğinin takibinde değerlidir. Germ hücreli karsinomların sınıflandırılması ve derecelendirilmsinde hCG ile birlikte kullanılır. Diğer bazı kanserlerde de (ör.pankreas, mide, kolon, akciğer vb) AFP düzeyi yükselebilir. Ayrıca siroz, hepatit ve alkolik karaciğer hastalığı gibi bazı benign durumlarda da serum AFP seviyelerinde artış görülebilir. Gebelik sırasında meteral AFP düzeyinin ölçümü de önemlidir. Meternal AFP 12. haftadan itibaren artmaya başlar (gebelikte AFP’nin kullanımı için üçlü tarama testi).

  ALFA-FETOPROTEİN (Amniyon Mayi)
  Normal Değer: Laboratuvara danışınız
  Kullanımı: Serum AFP düzeyi yüksek çıkan hamilelerde nöral tüp defektlerinin tanısı için kullanılır. Bir tarama testidir ve sonucun negatif çıkması nöral tüp defekti olmadığı anlamına gelmez. Pozitif sonuçlar asetilkolinesteraz ve feral hemoglobin ölçümü ile doğrulanmalıdır. Ayrıca bazı benign durumlarda da yanlış yüksek sonuçlar elde edilebilir.

  ALFA-TOKOFEROL

  ALKALEN FOSFATAZ (ALP)
  Normal Değer:
  Prematüre 105-500 IU/L
  0-7 gün 95-380 IU/L
  7 gün-1 ay 100-360 IU-L
  2-3 ay 115-460 IU-L
  4-6 ay 110-350 IU-L
  7-12 ay 95-350 IU-L
  1-3 yaş 90-350 IU-L
  4-12 yaş 80-350 IU-L
  13-15 yaş 75-400 IU-L (erkek), 75-350 IU-L (kadın)
  >16 yaş 25-100 IU-L
  Kullanımı: Karaciğer, safra kesesi ve kemik dokusuna bağlı hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Bilier obstrüksiyon, bilier atrezi, siroz, osteitis deformans, hiperparatiroidizm, Paget hastalığı, infiltratif karaciğer hastalıkları, enfeksiyöz mononükleoz, metastatik kemik tümörleri, metabolik kemik hastalıkları, viral hepatitler, gebelik, konjestif kalp yetmezliği ve çocukların büyüme dönemlerinde ALP düzeyi artar.

  ALKALEN FOSFATAZ İZOENZİM ELEKTROFOREZİ (ALP)
  Normal Değer:
  Yetişkinde, intestinal kaynaklı izoenzim yoksa;
  Kemik %33-67, Karaciğer %33-67
  İntestinal kaynaklı izoenzim varsa:
  İntestinal %1-25, Karaciğer %26-64, Kemik %23-61
  Kullanımı: Alkalen fosfataz yüksekliğinin kaynağının bulunabilmesi amacıyla yapılır. ALP, karaciğer, kemik ve mevcutsa intestinal ve plasental fraksiyonlarına ayrılır.

  ALP İZOENZİMLERİ

  ALT

  ALÜMİNYUM (AI)
  Normal Değer :
  Serum 1-14 mg/L
  İdrar 3-10 mg/L
  Dializ mayi 0-10 mg/L
  Kullanımı: Hemodializ hastalarının takibinde kullanılır. Böbrek yetmezliği, dialize bağlı demans, Hodgkin hastalığı ve kistik fibrozisde Al düzeyi artar. 100 mg/L’nin üzerindeki değerler toksik etki gösterir. Al (OH)3, gastrik antiasit ve dializ hastalarında fosfat bağlayıcı bir ajan olarak kullanıldığından bu hastalarda Al toksisitesine dikkat edilmelidir. Ayrıca serum Al konsantrasyonu 100 mg/L’nin üzerinde olan hastalarda Al kaynaklı osteomalaziye karşı dikkatli olunmalıdır.

  AMA

  AMİLAZ
  Normal Değer: 25-100 IU/L
  Kullanımı: Pankreas fonksiyon testlerinden biridir. Pankreatit, pankreatit kist ve pseudokistler, parotis bezi enfeksiyonları, intestinal obstrüksiyon ve enfartüsler, ektopik gebelik, safra yolları hastalıkları, diabetik ketoasidoz, peritonit, makro-amilazemi, bazı akciğer ve over tümörleri, böbrek yetmezliği, ERCP, abdominal travma, kafa travması, viral enfeksiyonlar ve alkol kullanımı serum amilaz düzeyini arttırırken, pankreas yetmezliği, kistik fibrozis, ağır karaciğer hastalıkları ve pankreatektomi sonrası amilaz düzeyi düşer. Ayrıca oddi sfinkterinde kasılmaya neden olan narkotik analjezikler vb bazı ilaçlar da serum amilaz düzeyinde artışa neden olabilir.

  AMİLAZ (İdrar)
  Normal Değer:
  0-6 ay 25-400 IU-L
  7 ay-15 yaş 25-500 IU-L
  >15 yaş 75-750 IU-L
  Kullanımı: Akut veya kronik pankreatitli hastaların takibinde ve pankreatit ayırıcı tanısında kullanılır. Serum amilazında artışa neden olan sebeplerden farklı olarak böbrek yetmezliği ve makroamilazemide idrar amilaz düzeyi normal veya düşüktür. Ayrıca akut pankreatit atağından sonra idrar amilaz düzeyinin 2 haftadan uzun süre yüksek kalması pseudokist oluşumunu lehine bir bulgudur.

  AMİNO ASİT, KANTİTATİF (Plazma ve İdrar)
  Normal Değer: Raporda belirtilmektedir.
  Kullanımı: Aminoasidopatilerin tespitinde kullanılır. Herediter fruktoz intoleransı, malabsorbsiyon, karaciğer yetmezliği, Reye sendromu, akut ve kronik böbrek yetmezliği, eklampsi, şok ve yanıklarda plazma amino asit düzeyleri yükselirken, viral hepatitler, multiple myeloma, hiperparatiroidizm, osteomalazi, galaktozemi, sistinozis, Wilson hastalığı, talasemi major, karaciğer nekrozu ve sirozu, bilier siroz ve kronik böbrek yetmezliğinde ise idrar amino asit düzeyleri yükselir.

  AMİNOLEVULİNİK ASİT (DELTA-ALA, DALA, ALA)
  Normal Değer: 0-7 mg/gün
  Kullanımı: Akut porfiria tanı ve tedavisinin takibinde kullanılır. Kurşun zehirlenmesi, herediter tirozinemi, diabetik ketoasidoz, gebelik ve bazı antikonvülzan ilaçlar idrar ALA düzeyinde yükselmeye neden olurken, alkolik karaciğer hastalağında idrar ALA düzeyi düşer.

  AMİP ANTİKORU (Entamoeba Histolytica antikoru)
  Kullanımı: Ekstra-intestinal amebiasis (özellikle karaciğer apsesi) tanısında kullanılır. Kullanılan yöntemin spesifitesi yüksek, sensitivitesi değişkendir. Karaciğer apselerinde %100, amebik dizanterilerde %98 oranda antikorun yükseldiği görülür.

  AMNİYOTİK SIVI FOSFOLİPİDLERİ

  AMONYAK (NH3, NH4, Amonyum)
  Normal Değer:
  Kord kanı 0,9-1,5 Ug/ml
  Prematüre 0,9-4,0 Ug/ml
  0-7 gün 0,9-4,0 Ug/ml
  7 gün-1 ay 0,3-2,0 Ug/ml
  2-3 ay 0,3-1,5 Ug/ml
  4-12 ay 0,3-1,4 Ug/ml
  >1 yaş 0,17-1,20 Ug/ml
  Kullanımı: Hepatik ensefalopati tanısı ve hiperalimentasyon tedavisi alan hastaların takibinde kullanılır. Karaciğer yetmezliği, Reye sendromu, siroz, gastrointestinal kanama, portalsistemik şantlar ve bazı böbrek hastalıklarında da amonyak düzeyi artabilir. Üre siklusunun bozulduğu hastalıklardan hiperamonyemi tip I, argininemi, ve ornitinemide açlık amonyak düzeyleri artarken, hiperamonyemi tip II, sitrüllinüri, argininosüksinik asidüri ve lizin intoleransında ise diyetle protein alımını takiben amonyak düzeyi artar.

  AMONYUM

  ANA

  ANCA
  ANDROSTENEDİON
  Normal Değer: 0,40-4,50 ng/ml
  Kullanımı: Androstenedion androjen ve östrojenlerin sentezindeki majör prekürsördür. Androjen bozukluklarının tanı ve takibinde diğer horrmon testleriyle beraber kullanılır. Polikistik over sendromu, hirşutizm, konjenital adrenal hiperplazi, Cushing sendromu, ektopik ACTH üreten maligniteler ve over tümörlerinde androstenedion düzeyi artarken, orak hücreli anemi, adrenal yetmezlik ve over yetmezliklerinde androstenedion düzeyi düşer. Androstenedion sonuçları değerlendirilirken hastanın diğer klinik bulgularının da göz önünde bulundurulması gerekir.

  ANGİOTENSİN II
  Normal Değer: 20-40 pg/ml
  Kullanımı: Renin-angiotensin sisteminin değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertansiyon, renin salgılayan tümörler, volüm yüklemesi, konjestif kalp yetmezliği ve sirozda plazma angiotensin II düzeyi artarken, primer aldosteronizm, Cushing sendromu ve ACE inhibitörleri angiotensin II düzeyini düşürür.

  ANGİOTENSİN KONVERTİNG ENZİM (ACE)
  Normal Değer: 8-52 U/L
  Kullanımı: Sarkoidozis tanısında kullanılır. Aktif sarkoidozisde ACE düzeyi >35 U/L olur. Ayrıca akut ve kronik bronşit, pulmoner fibrozis, romatoid artrit, servikal adenit, konnektif doku hastalıkları, Gaucher hastalığı, hipertiroidizm, fungal hastalıklar ve histoplazmozisde de ACE düzeyi artabilir.

  ANTİBİYOGRAM (Antibiyotik duyarlılık testi)
  Kullanımı: Bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek amacıyla uygulanılacak antibakteriyal ajanların seçiminde kullanılır.

  ANTİBİYOGRAM (Kantitatif)
  Kullanımı: Test edilen bakteriye karşı antibiyotik duyarlılığının ve MIK (minimum inhibitör konsantrasyon = mikroorganizmanın üremesini engelleyen minumum antibiyotik konsantrasyonu) değerlerinin belirlenmesinde kullanılır. Ayrıca antibiyotiğin kullanılması gereken dozu hakkında bilgi verir.

  ANTİDİÜRETİK HORMON (ADH)
  Normal Değer: 0-8 pg/ml
  Kullanımı: Ektopik ADH salgılayan tümörler, akut intermittant porfiria, Guillain-Barre sendromu, beyin tümörleri, vasküler ve enfeksiyoz beyin hastalıkları, pnömoni, pulmoner tüberküloz, tüberküloz menenjit ve nefrojenik diabetes insipitusda plazma ADH düzeyi artarken, santral diabetes insipitus, psikojenik polidipsi ve nefrotik sendromda ADH düzeyi düşer. Santral ve nefrojenik diabetes inspidus veya psikojenik polidipsi ayırıcı tanısı için ADH stimülasyon testleri kullanılabilir.

  ANTİDİÜRETİK HORMON (İdrar)
  Normal Değer: 30-95 ng/gün

  ANTİ ds-DNA
  Normal Değer: 0-5 IU/ml
  Kullanımı: SLE tanı ve takibinde kullanılır. Sjögren sendromu, mixed konnektif doku hastalıkları ve progresif sistemik sklerozda da Anti ds-DNA düzeyi yükselir.

  ANTİ-DELTA

  ANTİ-FOSFOLİPİD ANTİKORLARI

  ANTİ-GAD

  ANTİ-GLUTAMİK ASİT DEKARBOKSİLAZ ANTİKORU (Anti-GAD)
  Normal Değer: ,0-1 U/ml
  Kullanımı: Tip I diabetes mellitus, otoimmün endokrin hastalıklar (tiroidit, pernisyöz anemi vb) ve otoimmün ensefalomyopatilerin tanısında kullanılır. Yeni başlayan tip I diabetes mellituslu hastaların %70-80’inde görülür.

  ANTİ-GLİADİN ANTİKORLARI

  ANTİ-GLOMERÜLER BAZAL MEMBRAN ANTİKORU (AGBM)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Glomerülonefrit, Goodpasteur sendromu ve daha nadiren de idiopatik pulmoner fibrozis tanısının konması ve bu hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Glomerüler bazal hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Glomerüler bazal membranda bulunan tip IV kollajene karşı oluşan antikordur. Aynı zamanda, alveolar bazal membranla da çapraz reaksiyon verir ve bu özelliği ile Goodpasteur sendromunun tanısında da kullanılır. AGBM normal popülasyonda görülmez.

  ANTİ-HAV IgG

  ANTİ-HAV IgM

  ANTİ-HBc IgM (Hepatit B virüsü core antikoru IgM)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Akut HBV enfeksiyonlarının tanısında kullanılır. Semptomlar ortaya çıktıktan hemen sonra kanda görülür. Pencere döneminde serumda tespit edilebilen tek gösterge olduğundan, özellikle bu dönemdeki hastaların değerlendirilmesinde önemlidir.

  ANTİ-HBc TOTAL (IgM+IgG) (Hepatit B virüsü core antikoru-total)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Daha önce HBV enfeksiyonu geçirilip geçirilmediği hakkında bilgi verir. Anti-HBc IgM ile beraber bakıldığında akut/kronik HBV enfeksiyonu ayırıcı tanısında değerlidir.

  ANTİ-HBe (Hepatit B virüsü e antikoru)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: HBV enfeksiyonunun takibinde kullanılır. HbeAg ortadan kaybolduktan sonra görülür. Anti-HBe pozitif olan kronik taşıyıcıların karaciğer histolojileri ve karaciğer fonksiyon testleri genellikle normaldir.

  ANTİ-HBs (HbsAb, Hepatit B surface antibody, Hepatit Bs antikoru, Hepatit B virüsu yüzey antikoru
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: HBV’ye karşı immünitenin tespitinde kullanılır. HBV enfeksiyonunun bitişi ile beraber (HbsAg kaybolduktan sonra) anti-HBs oluşur. Ayrıca HBV aşılamasından sonra immünitenin tespitinde de kullanılır.

  ANTİ-HCV (Hepatit C antikoru)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: HCV enfeksiyonunun tanısında kullanılır. Genelde HCV enfeksiyonunun geç evresinde kanda bulunur. Anti-HCV’nin bulunması immüniteyi sağlamaz. Pozitif sonuçlar diğer yöntemlerle doğrulanmalıdır.

  ANTİ-HDV

  ANTİHEMOFİLİK FAKTÖR

  ANTİHEMOFİLİK FAKTÖR B

  ANTİ-İNSÜLİN ANTİKORU (İnsülin antikoru)
  Normal Değer: %4-10
  Kullanımı: İmmün insülin rezistansı, Tip I diabetes mellitus (insülin tedavisi öncesinde) ve poliendokrin otoimmün sendromlarda insülin antikorları yükselir. Ayrıca eksojen insülin tedavisi alan diabetik hastaların hemen hemen tümünde de bir süre sonra serumdaki insülin antikorlarının düzeyi yükselmektedir.

  ANTİ-KARDİYOLİPİN ANTİKORLARI IgM ve IgG (ACA, Anti-Fosfolipid antikorları)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Anti-kardiyolipin antikorları, miyokard enfarktüsü, inme, venöz tromboz, trombositopeni ve/veya rekürrent abortusa eğilimli kişilerde bulunur. Anti-kardiyolipin IgG’nin orta ve yüksek düzeylerde saptanması (tek başına veya IgM ve IgA ile birlikte) bu komplikasyonlara eğilimli kişileri daha iyi belirler. Ayrıca anti-kardiyolipin antikorlarının bir alt grubu SLE hastalarında sıkça gözlenir.

  ANTİ-LA

  ANTİ-M

  ANTİ-MİTOKONDRİAL ANTİKOR (AMA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Primer bilier siroz tanısında kullanılır ama tanı konulduktan sonra hastalığın seyri hakkında bilgi vermez. Ayrıca CREST sendromu ve bazı diğer otoimmün hastalıklarda da gözlenebilir.

  ANTİ-MİTOKONDRİAL ANTİKOR TİP M-2 (AMA Tip M-2)
  Kullanımı: M-1’den M-9’a kadar sıralanan M tipleri içinde primer bilier siroza en spesifik olandır. Yanlış negatiflikleri çok nadirdir. M-2 seviyesi hastalığın aktivitesi ve progresyonu hakkında bilgi vermez.

  ANTİ-NATİVE DNA

  ANTİ-NÖTROFİL SİTOPLAZMİK ANTİKOR (ANCA (cANCA-pANCA)
  Kullanımı: Nötrofil lizozomal enzimlere karşı spesifik olarak gelişen antikorlar saptar. Wegener granülomatozis ve sistemik vaskülitlerin (özellikle renal ve pulmoner tutulumların) tanı ve tedavilerinin takibinde kullanılır.

  ANTİ-NÜKLEER ANTİKOR (ANA, FANA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Kollajen doku hastalığı şüphesinde hastaya yaklaşımın ilk basamağıdır. Sistemik veya organ spesifik otoimmün hastalıkların tanısında kullanılır. Özellikle SLE, diskoid lupus erythematosus, ilaçların neden olduğu lupus erythematosus, miks bağ dokusu hastalığı, Sjögren sendromu, skleroderma, CREST, romatoid artrit, polimyozit ve dermatomyozit hastalıklarında pozitiflik gözlenir.

  ANTİ-PARİETAL HÜCRE ANTİKORU (APCA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Tip A otoimmün gastrit tanısında kullanılır. Bu hastalarda pernisyöz anemi görülmektedir. Bu nedenle pernisyöz aneminin nedeninin araştırılmasında da değerlidir. Pernisyöz anemisi olan hastaların %90, atrofik gastritli hastaların ise %60 kadarında gözlenebilir. Ayrıca diğer otoimmün hastalıklarda ve ailesinde pernisyöz anemili akrabası olanlarda da APCA pozitif olabilir.

  ANTİ-PLATELET ANTİKORU

  ANTİ-RETİKÜLİN ANTİKOR (ARA)
  Kullanımı: Celiac sprue ve dermatitis herpetiformis tanı ve takibinde kullanılır. IgA yapısındadır.

  ANTİ-RO

  ANTİ-SACCHAROMYCES CEREVİSİAE ANTİKORLARI IgA ve IgG (ASCA IgA, ASCA IgG
  Kullanımı: Kronik inflamatuvar bağırsak hastalığı ayırıcı tanısında kullanılır. Özellikle Crohn hastalığında bu antikor saptanırken, ülseratif kolitte gözlenmemektedir.

  ANTİ-SENTROMER ANTİKOR
  Kullanımı: CREST hastalarının tanısında kullanılır.

  ANTİ-SKİN ANTİKOR (Anti skin basement membrane anticore)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Floresan paternine göre pemfigoid, pemfigus, Herpes gestationis (pemfigoid) ve paraneoplastik pemfigus tanısında kullanılır.

  ANTİ-SMOOTH MUSCLE ANTİKOR (ASMA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı: Kronik aktif hepatit nedeninin araştırılmasında kullanılır. Yüksek titrede pozitiflik (>1/80) büyük olasılıkla kronik aktif otoimmün hepatiti, düşük titrede pozitiflik ise (<1/80) primer bilier siroz, viral hepatit veya kronik alkolik hepatit olasılığını düşündürür. Ayrıca EBV enfeksiyonları, malign melanom, meme ve over karsinomları, safra obstrüksiyonları ve normal popülasyonda da ASMA pozitifliği saptanabilir.

  ANTİ-SPERM ANTİKOR (Sperm otoantikarları ASA)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı:Her iki cinste infertilite nedeni olabilen otoantikorların araştırılmasında kullanılır.

  ANTİSTREPTOLİZİN O (Kantitatif) (ASO)
  Normal Değer: 0-200 IU/ml
  Kullanımı:Streptolizin O’ya karşı kanda dolaşan antikorlardır. A grubu beta hemolitik streptokok enfeksiyonlarının tanısında ve takibinde kullanılır.

  ANTİ-TİROGLOBULİN (Thyroglobulin antikorları)
  Normal Değer: 0-2 IU/ml
  Kullanımı:Otoimmün tiroid hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır. TPO antikorları ile karşılaştırıldığında, önemi daha azdır. Hashimoto tiroiditi. Graves hastalığı, tiroid karsinomları, idiopatik miksödem, pernisyöz anemi, SLE ve Quevain subakut tiroiditinde Anti-tiroglobulin antikor düzeyi yükselebilir. Normal popülasyonun %10’unda düşük düzeyde yükseklik görülebilir. Ayrıca tiroglobulin düzeyi düşük olan hastalarda da anti-tiroglobulin düzeyine bakılmalıdır. Tiroglobulin antikorlarının varlığı, tiroglobulin ölçümünde interferansa neden olabilmektedir.

  ANTİTRİPSİN

  ANTİTROMBİN III (AT III; Heparin kofaktör çalışması)
  Normal Değer: %70-125
  Kullanımı:AT III eksikliği hiperkoagülasyona yol açan faktörlerden birisidir. Kalıtsal (otozomal dominant) veya akkiz nedenlere bağlı AT III eksikliği görülebilir. Akkiz nedenler arasında ağır siroz, DIC, pulmoner emboli ve cerrahi operasyonlar bulunur. Kişisel veya ailesel tromboembolik hastalık hikayesi olanlarda ve heparin tedavisi yetersizliğinde AT III düzeyi ölçülmelidir.

  ANTİ-TROMBOSİT ANTİKORU (Trombosit antikoru; Anti platelet antikoru)
  Normal Değer: Negatif
  Kullanımı:İmmün trombositopenilerde trombosit antikorlarının belirlenmesinde kullanılır.

  ANYON GAP
  Normal Değer: 7,00-16,00 mol/L
  Kullanımı:Serumdaki katyonlar ile anyonlar arasındaki fark gösterir. Metabolik asidozda anyon gap artarken, hipokalemi, hipokalsemi, hipomagnezemi, rhabdomyoliz, hipergamaglobulinemi, hipoalbuminemi ve myelomada anyon gap azalır.

  APC REZİSTANSI

  APCA
  
  APO A

  APO A-1

  APO B

  APOLİPOPROTEİN A (Apo A, Apo A-1)
  Normal Değer:
  Erkek Kadın
  0-7 gün 40-105 mg/dl 40-105 mg/dl
  7 gün-3 yaş 60-150 mg/dl 60-150 mg/dl
  4-5 yaş 65-150 mg/dl 60-150 mg/dl
  6-15 yaş 80-150 mg/dl 80-150 mg/dl
  16-50 yaş 80-160 mg/dl 80-200 mg/dl
  51-60 mg/dl 80-170 mg/dl 80-205 mg/dl
  >60 yaş 80-170 mg/dl 120-220 mg/dl
  Kullanımı: HDL, şilomikronlar ve VLDL’nin başlıca protein komponentidir. Koroner kalp hastalığı riskinin değerlendirilmesinde kullanılır. Abetalipoproteinemi, ailevi hipoalfalipoproteinmeiler, lipoprotein lipaz kofaktör (Apo C-II) eksikliği, fish-eye disease, hipertrigliseridemi, kontrolsüz diabet, hipatoselüler hastalıklar, kolesta, nefrotik sendrom, kronik böbrek yetmezliği ve sigara içimi serum Apo A-1 düzeylerinde azalmaya neden olur. Apo A-1 düşüklüğü prematüre koroner kalp hastalığı açısından risk oluşturur.
  
  APOLİPOPROTEİN B (Apo B, Apoprotein B)
  Normal Değer:
  Erkek Kadın
  <5 yaş 25-75 mg/dl 25-75 mg/dl
  >5 yaş 40-120 mg/dl 40-115 mg/dl
  Kullanımı: LDL’nin başlıca protein komponentidir. Koroner kalp hastalığı ve inme riskinin değerlendirilmesinde kullanılır. Apo A-1 / Apo B oranı hiperabetalipoproteinemi tanısında kullanılabilir. Hiperlipoproteinemi tip IIa, IIb, IV ve V, prematür koroner kalp hastalığı, diabet, hipotiroidizm, nefrotik sendrom, böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları, Cushing sendromu, porfiria, gebelik ve anoreksia nervosada serum Apo B seviyesi artarken, tip I hiperlipoproteinemi, hipertiroidizm, malnutrisyon, intestinal malabsorbsiyon, kronik anemiler, Reye sendromu, akut stres, kronik pulmoner hastalıklar, myeloma ve kilo kaybında Apo B seviyesi azalır.

  APOLİPOPROTEİN E GENOTİPLENDİRMESİ
  Normal Değer: Normal genotip e3/e3
  Kullanımı:Apo E genotipleri tip III hiperlipoproteinemi ve erken koroner kalp hastalığı gelişimi ile ilişkilidir. Ayrıca e4 allelinin varlığı Alzheimer hastalığı için önemli bir genetik risk faktörüdür.

  APOPROTEİN B

  APSE KÜLTÜRÜ (Pü kültürü)
  Kullanımı: Apse oluşumuna neden olabilecek aerobik bakterilerin izolasyonu

  ARSENİK (As)
  Normal Değer: 5-50 mg/gün
  Kullanımı: Akut ve kronik arsenik zehirlenmelerinin tanısında kullanılır.

  ASETAMİNOFEN (Parasetamol)
  Normal Değer:
  Terapötik konsantrasyon : 10-20 mg/ml
  Toksik konsantrasyon : >200 mg/ml (ilacın alımından 4 saat sonra)
  >50 mg/ml (ilacın alımından 12 saat sonra)
  Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır.

  ASETİLKOLİN RESEPTÖR ANTİKORU (AChR)
  Normal Değer: <0,50 nmol/L
  Kullanımı:Myastenia Gravis tanısında kullanılır. Myastenia Gravis’in generalize ve oküler formlarının, hastalığın remisyonunun ve immünsupressif tedavinin takibinde değerlidir. Fakat hastalığın şiddetinin değerlendirilmesinde kullanılmaz. Ayrıca thymoma, amiyotrofik lateral skleroz ve otoimmün karaciğer hastalıklarında da ACrR düzeyi yüksek olabilir.

  ASETİLKOLİSNESTERAZ (Serum)
  Normal Değer:
  Serum : 40-120 Rap. U/ml
  Amniyon mayi : 2,5-9,0 Rap. U/ml
  Kullanımı:Orak hücreli anemide serum asetilkolinesteraz düzeyi yükselirken, organofosfat zehirlenmeleri ve paroksismal noktürnal hemoglobinüride asetilkolinesteraz düzeyi düşer.

  ASETİLSALİSİLİK ASİT

  ASKORBİK ASİT

  ASMA

  ASO

  ASPARTAT AMİNOTRANSFERAZ (AST, SGOT)
  Normal Değer:
  0-7 gün 25-70 IU/L
  7 gün-1 yaş 15-60 IU/L
  2-12 yaş 15-50 IU/L
  13-15 yaş 10-45 IU/L
  16-60 yaş 10-42 IU/L
  >60 yaş 12-50 IU/L
  Kullanımı: Bütün vücut dokularında bulunmakla beraber, karaciğer, kalp ve iskelet kası en çok bulunduğu dokulardır. Herhangi bir nedene bağlı karaciğer hücre zedelenmesi veya hasarı, kolestatik ve obstrüktif sarılık, kronik hepatitler, enfeksiyoz mononükleoz, kalp veya iskelet kası nekroz veya travması, kalp veya iskelet kası inflamatuar hastalıkları, akut MI, ağır egzersiz, kalp yetmezliği, ciddi yanıklar, hipotiroidizm, intestinal obstrüksiyon, malign hipertermi ve talasemi majorde serum AST düzeyi artar.
  AST

  AT III

  AVP
  

  BACTEC MİKOBAKTERİ KÜLTÜRÜ BACILLUS ANTHRACIS KÜLTÜRÜ (Şarbon kültürü) Kllanımı: Kültüre edilen materyalde bacillus anthracis bakterisinin bulunup bulunmadığının tespitinde kullanılır. BAKIR (Cu) Normal Değer: 0-3 ay 20-70 mg/dl 4 ay-5 yaş 85-190 mg/dl 6-15 yaş 80-160 mg/dl >15 yaş 80-155 mg/dl Kullanımı: Bakır metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır. Enfeksiyon, enflamasyon, gebelik, lösemi, bilier siroz, Hodgkin hastalığı, pellegra, pulmoner tüberküloz, anmei, talasemi minör ve majör, AMI, beyin enfarktüsü, romatoid artrit, hipotiroidizm, hipertiroidizm, kollajen doku hastalıkları, SLE ve bazı malignitelerde serum Cu düzeyi arrtarken, wilson hastalığı, gastrointestinal sistem hastalıkları, kistik fibrozis, nefrotik sendrom, yanıklar, protein malnutrisyonu ve kronik iskemik kalp hastalıklarında serum Cu düzeyi düşer. Ayrıca östrojen, oral kontraseptif ve antiepileptik kullanımı ve gebelikte, karaciğerde seruloplazmin sentezinin artışına bağlı olarak serum Cu seviyesi de artar. BAKIR (Eritrosit İçi) Normal Değer: 90-150 mg/dl Kullanımı: Pulmoner tüberkülozda eritrosit içi Cu düzeyinin artması karakteristiktir. Ayrıca kurşun zehirlenmesinde eritrosit içi Cu düzeyi artarken, protein malnutrisyonunda azalır. BAKIR (İdrar) Normal Değer: Spot idrar : 2-80 mg/L 24 saatlik idrar: 3-35 mg/gün Kullanımı: Wilson hastalığında tedavi takibinde kullanılır. İdrarda bakır düzeyinin ölçümünde 24 saatlik idrar tercih edilir. Wilson hastalığının yanısıra kronik aktif hepatit, bilier siroz, romatoid artrit ve proteinüri varlığında idrarla atılan bakır miktarı yüksektir. BAKIR OKSİDAZ BAKTERİYOLOJİK BESİN ANALİZİ Kullanımı: Besinlerde hastalık veya zehirlenme etkeni olabilecek bakterilerin aranması BAKTERİYOLOJİK SU ANALİZİ Kullanımı: Su örneğinde hijyenik indikatör bakterilerin aranması BALGAM KÜLTÜRÜ Kullanımı : Verilen balgam örneğinde patojen aerobik bakterilerin belirlenmesi BENCE-JONES PROTEİNİ BETA-2 TRANSFERRİN Kullanımı: Burun veya kulaktan gelen akıntının beyin omurilik sıvısı ihtiva edip etmediğinin araştırılması amacıyla kullanılır. BETA-2 MİKROGLOBULİN (b2M; Timotaksin) Normal Değer: 0,60-3,80 mg/L Kullanımı:İnflamasyon, otoimmün hastalıklar, lenfoid maligniteler (ör. Multiple myeloma) ve viral enfeksiyonlarda da serum b2M düzeyi artabilir. Özellikle multiple myelomada prognostik öneme sahiptir. 4 mg/L’nin üzerindeki değerler kötü prognozu gösterir. Ayrıca tübüler fonksiyon bozukluğu olan hastalarda serum b2M seviyesi düşükken, idrar b2M seviyesi yüksektir. BETA-2 MİKROGLOBULİN (İdrar) Normal Değer: 0,02-0,25 mg/L Kullanımı: Böbreklerin tübüler fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. BETA-HCG (Kantitatif) (b-hCG; Gebelik testi) Normal Değer: <0,75 ng/ml Kullanımı:Gebeliğin teşhisi, ektopik gebelik şüphesinin değerlendirilmesi ve in vitro fertilizasyon hastalarının takibinde kullanılır. Ayrıca mol hidatiform, koryo karsinom, testis tümörü ve overin germ hücreli tümörlerinin değerlendirilmesi ve takibinde de kullanılır. BETA-HCG (İdrar) (b-hCG; Gebelik testi (idrar) Normal Değer: Negatif Kullanımı:Gebeliğin teşhisinde kullanılır. BETA-KAROTEN (b-karoten; Karoten) Normal Değer: 60-200 mg/dl Kullanımı:Malabsorbsiyon sendromları ve hipervitaminoz A tanısında kullanılır. Karaciğer hastalıkları, diabetes mellitus, hipotiroidzm, diyetle fazla A vitamini alımı, hiperlipidemi gebelik, subakut tiroidit, miksödem, kronik nefrit ve nefrotik, sendromda serum b-karoten artarken, yüksek aterş, enteritler, kistik fibrozis ve ağır malabsorbsiyonda b-karoten düzeyi düşer. BETA-TALASEMİ MUTASYON ANALİZİ (Akdeniz anemisi, Cooley anemisi (talasemi majör); Talasemi minör (taşıyıcılık) Kullanımı:Beta globin geni üzerinde meydana gelen ve beta talamesi oluşumuna neden olan mutasyonların tespitinde kullanılır. BETA-TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİ TARAMASI (Hemoglobin elektroforezi; Hb elektroforezi) Normal Değeri: HbA2 HbF HbS HbA 0-7 gün < 4,0 69,0-85,0 < 1,5 15,0-30,0 1 hf-1 ay < 4,0 60,0-82,0 < 1,5 20,0-40,0 1-6 ay < 4,0 10,0-70,0 < 1,5 25,0-95,0 6 ay-1 yaş < 4,0 0,5-7,0 < 1,5 87,0-98,0 1-3 yaş < 4,0 0,0-2,0 < 1,5 94,0-99,0 >3 yaş < 4,0 0,0-2,0 < 1,5 94,0-99,0 Kullanımı: Talasemi ve diğer hemoglobin varyantlarının tespitinde kullanılır. BETHESDA TİTRESİ BEYAZ KÜRE SAYISI BGP BİKARBONAT (HCO3) Normal Değer: 25-32 mEq/L Kullanımı: Asit-baz dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Kompanse respratuvar asidoz, metabolik alkaloz, morfin, barbiturat, kortikosteroidler ve bazı diüretik ve laksatiflerin kullanımı plazma HCO3 düzeyini artırırken, metabolik asidoz, kompanse respratuvar alkaloz, etilen alkol zehirlenmesi, metanol ve salisilat toksisitesinin geç evreleri, asetozolamid ve siklosporin kullanımı ise HCO3 düzeyini düşürür. BİLİRUBİN (Direk) (Konjuge bilirubin) Normal Değer: Kord kanı 0,00-0,20 mg/dl Prematüre 0,00-1,00 mg/dl 0-7 gün 0,00-1,00 mg/dl >7 gün 0,10-0,50 mg/dl Kullanımı: Karaciğer ve safra kesesi fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. İntrahepatik ve ekstrahepatik safya yolları tıkanıklıkları, hepatoselüler hasar, kolestazis, Dubin-Johnson sendromu ve Rotor sendromunda serum direk bilirubin düzeyi artar. BİLİRUBİN (Total) Normal Değer: Kord kanı 0,40-2,00 mg/dl Prematüre 0,40-12,00 mg/dl 0-7 gün 0,40-16,00 mg/dl 7 gün-1 ay 0,40-10,00 mg/dl 2-3 ay 0,40-2,00 mg/dl >3 ay 0,40-1,35 mg/dl Kullanımı: Karaciğer ve safra kesesi fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hepatoselüler hasarlar (inflamatuar, toksik, neoplastik), intrahepatik ve ekstrahepatik safra yolları tıkanıklıkları, hemolitik hastalıklar, neonatal fizyolojik sarılık, Crigler-Najar sendromu, Gilbert hastalığı, Dubin-Johnson sendromu, fruktoz intoleransı ve hipotiroidizmde serum direk bilirubin düzeyi artar. BİRİNCİ TRİMESTER TARAMA TESTİ (İkili Test) Normal Değer: Hesaplanan riskin 1/250 ve üzerinde olması gebeliğin trizomi 21 açısından riskli olduğunu gösterir. Kullanımı: Trizomi 21 için gebeliğin erken döneminde (9 hafta-13 hafta 6 gün) yapılan prenatal tarama testidir. Maternal serumda ölçülen free b-hCG ve PAPP-A konsantrasyonları ile yüksek rezolüsyonlu USG kullanılarak ölçümü yapılan nuchal translucency (NT/ense saydamlığı) değeri, gebelik haftası, anne yaşı ve diğer bilgilerle kombine edilerek kantitatif risk değerlendirmesi yapılmaktadır. Bir tarama testi olduğu unutulmamalıdır. Normal sonuçlar bebeğin herhangi bir defekt taşımadığı anlamına gelmediği gibi, anormal test sonuçlarının da doğrulanması için genetik incelemelere ihtiyaç duyulur. BOĞAZ KÜLTÜRÜ Kullanımı. A grubu beta hemolitik streptokok enfeksiyonlarının araştırılması BOĞMACA KÜLTÜRÜ Kullanımı: Bordetella pertusis bakterisinin izolasyonu BORRELİA BURGDORFERİ ANTİKORU (Lyme screen (total antikoru) Kullanımı: Borrelia burgdorferi’nin neden olduğu Lyme hastalığının tanısında kullanılır. Hastalığın erken evresinde yalancı negatiflikler saptanabilir. Antikor sonucu negatif, fakat hastalığın başlangıç aşamasında olduğu düşünülüyorsa, 2-4 hafta sonra yeni kan örneğinde test tekrarlanmalıdır. Pozitif sonuçlar ise Western blot ile doğrulanmalıdır. Sifilis, HIV ve hipergamaglobulinemi antikor testinde yalancı pozitifliklere neden olabilir. BOS KÜLTÜRÜ Kullanımı: Menenjit etkeninin izolasyonu ve identifikasyonu BOS’DA OLİGOKLONAL BANT ARAŞTIRMASI BOS’TA İMMÜNFİKSASYON ELEKTROFOREZİ BRUCELLA AGLÜTİNASYON TESTİ BRUCELLA ANTİHUMAN GLOBULİN Kullanımı: Kronik brucellozisde IgG tipi inkomplet (bloke edici) antikorları belirler. BRUCELLA IgM Normal Değer: Negatif Kullanımı: Brucella IgM antikorlarının belirlenmesinde kullanılır. BRUCELLA SLİDE TEST BRUCELLA TARAMA (ROSE-BENGAL) (Brucella slide test) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Brucella (malta humması) hastalığının tanısında kullanılır. BRUCELLA WRİGHT Kullanımı: Brucella (malta humması) hastalığının tanısında kullanılır. BURUN AKINTISI KÜLTÜRÜ Kullanımı: Burun akıntısında patojen aerobik bakterilerin izolasyon C1 ESTERAZ İNHİBİTÖR C1 İNAKTİVATÖR (C1 esteraz inhibitör; C1-INH; C1 INA) Normal Değer: 0,15-0,35 gr/L Kullanımı: Konjenital C1-INH eksikliği herediter anjioödeme neden olur. Kazanılmış C1-INH eksikliği ise SLE, lenfoma ve diğer lenfoproliferatif hastalıklarda görülür. Gebelik ve androjen steroidlerin kullanımı ise C1-INH düzeyini arttırır. CA 125 (Kanser antijen 125) Normal Değer: 0,35 U/ml Kullanımı: Özellikle over malignitelerinin takibinde kullanılan bir tümör markeridir. Seröz, endometrial, şeffaf hücreli ve undiferansiye over karsinomları, endometrium veya fallop tüplerinin adenokarsinomları, bazı nonjinekolojik maligniteler ve bazı benign durumlarda (hamilelik; menstrüasyon, peritoneal veya plevral inflamasyon, over kistleri, endometriozis) CA 125 düzeyi artar. Ayrıca sağlıklı insanların %1’inde de CA 125 düzeyleri yüksek olabilir. Bu nedenle normal bireylerde tarama amaçlı olarak kullanılmamalıdır. CA 15-3 (Kanser antijen 15-3) Normal Değer: 4,50-29,00 U/ml Kullanımı: Meme kanserli hastaların tanı, rekürrens ve tedavi takibinde kullanılır. Özellikle metastatik meme kanserlerinin %80’inde CA 15-3 düzeyi artar. Ayrıca diğer bazı maligniteler (pankreas, akciğer, over, kolon, karaciğer vb.), hepatit, siroz, sarkoidoz, tüberküloz ve SLE’de de CA 15-3 düzeyi yükselebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CA 19-9 (Kanser antijeni 19-9; Karbohidrat antijen 19-9) Normal Değer: 0-37 U/ml Kullanımı: Tüm gastrointestinal sistem kanserleri (pankreatik kanserler, kolanjiokarsinomlar, kolon kanserleri vb) ve diğer adenokarsinomlarda CA 19-9 düzeyi artar. Pankreatik kanserlerde sensivitesi %70-80’dir. CA 19-9 düzeyi ile tümör kitlesi arasında ilişki yoktur. CEA ile beraber kullanıldığında mide kanseri rekürrensinin tespitinde sensitivitesi %94’e kadar yükselir. Ayrıca kronik pankreatit, kolanjit ve siroz gibi bazı benign durumlarda da CA 19-9 seviyelerinde yükseklik görülebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CA 72-4 (Kanser antijen 72-4; TAG 72; Tümör associatedd glikoprotein 72) Normal Değer: 0-4 U/ml Kullanımı: Gastrointestinal sistem, over ve meme dokusunun primer adeno karsinomlarının rekürrens ve tedavi takibinde kullanılır. Özellikle metastatik gastrik karsinomlarda CA 72-4 düzeyi yükselir. Ayrıca bazı benign durumlarda da (pankreatit, karaciğer sirozu, pulmoner hastalıklar, romatoid hastalıklar, jinekolojik hastalıklar, gastrointestinal sistem hastalıkları vb) CA 72-4 düzeyi artabilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CAMPYLOBACTER KÜLTÜRÜ Kullanımı: Campylobacterin izolasyonu cANCA (PR3 ANCA) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Nötrofil lizozim enzimlerinden proteinaz-3’e (PR-3) karşı oluşan antikorları gösterir. Wegener granülomatozisi ve sistemik vaskülitlerin (özellikle renal ve pulmoner tutulumların) tanı ve tedavilerinin takibinde kullanılır. CANDİDA KÜLTÜRÜ Kullanımı: Candida mantarının izolasyonu ve Candida albicans ve diğer Candida spp’lerinin ayırımının yapılması CD4/CD8 Normal Değer: %0,60-2,80 Kullanımı: HIV virüsü taşıyan hastalarda AIDS tanı ve takibi ile antiviral tedavinin yönlendirilmesinde ve hücresel immün yetmezliklerin değerlendirilmesinde kullanılır. CEA (Karsinoembriyonik antijen) Normal Değer: 0-4 ng/ml Kullanımı: Kolon, rektum, akciğer, meme, karaciğer, pankreas, prostat, mide ve over kanserlerinde CEA düzeyi artar. Özellikle kolorektal kanserler ve ileri evre meme kanserlerinde takipte kullanılabilir. Benign karaciğer hastalıkları, ülseratif kolit ve polipozis gibi bazı benign gastrik ve intestinal durumlar, benign meme hastalıkları, pulmoner enfeksiyonlar, amfizem ve böbrek yetmezliklerinde de serum CEA düzeyi artabilir. Ayrıca sigara içenlerde CEA düzeyi hafif yüksektir. Bu nedenlerle tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CHLAMYDİA ANTİJEN Kullanımı: Kadınlarda servisit, pelvik inflamatuar hastalık, endometrit, perihepatit ve üretral sendroma; erkeklerde nongonokoksik üretrit ve epididimite ve yeni doğanlarda inklüzyon konjonktiviti ve pnömoniye neden olan bakterinin antijeninin belirlenmesinde kullanılır. CHLAMYDİA IgM ve IgG Kullanımı: Kadınlarda servisit, pelvik inflamatuar hastalık, endometrit, perihepatit ve üretral sendroma; erkeklerde nongonokoksik üretrit ve epididimine ve yeni doğanlarda inklüzyon konjonktivit ve pnömoniye neden olan bakteriye karşı gelişen bağışıklığın saptanmasında kullanılır. Ayrıca Chlamydia pneumonia ve psittaci’ye karşı oluşan bağışıklığı da gösterir. Chlamydia enfeksiyonunun serolojik olarak saptanması; Chlamydia türleri arasında çapraz reaktif antikorların varlığının anti-chlamydia antikorlarının non-spesifik stimülasyonunun veya multiple chlamydia türleri ile eski karşılaşmanın komplikasyonu olabilir. Erişkinlerde antikor pozitifliği %50-78 arasında değişir. Özellikle IgM’de çapraz reaksiyon sık gözlenir. Ayrıca rekürrent Chlamydia enfeksiyonları da sıktır. CHLAMYDİA TRACHOMATİS (LCR) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Chlamydia Trachomatis enfeksiyonunun tespitinde LCR yöntemi, kültür veya serolojik testlere göre çok daha hassastır. CHRİSTMAS FAKTÖR CİVA (Hg) Normal Değer: 0-10 mg/L Kullanımı: Akut ve kronik civa zehirlenmelerinin takibinde kullanılır. Bazı ilaçlar, fungusitler ve endüstriyel maddelerde civa bulunur. CİVA (İdrar) Normal Değer: 0-10 mg/gün Kullanımı: Akut ve kronik civa zehirlenmelerinin takibinde kullanılır. İnorganik civa miktarının ölçümünde idrarda civa ölçümü tercih edilir. CLOSTRİDİUM DİFFİCİLE TOKSİN A (Pseudomembranöz kolit serolojik testi) Kullanımı: Clostrium difficile, antibiyotik ilişkili ishal ve pseudo-membranöz kolit etkenidir. Toksin A ve B olarak isimlendirilen iki toksini aynı zamanda salgılar. Toksin A sıvı kaybı, mukozal hasar ve intestinal inflamasyondan sorumludur. Toksin A’nın gaitada saptanması, mevcut diarenin nedenini belirler. Diare başlangıcından önceki son 8 hafta içerisinde antibiyotik kullananlar özellikle incelenmelidir. Ayrıca clostridium difficile taşıyıcılığı da yüksek oranlarda gözlenir. CMV IgG AVİDİTİTE Kullanımı: CMV enfeksiyonundan fetüsün etkilenip etkilenmediğinin belirlenmesinde kullanılır.CMV enfeksiyonunun muhtemel başlangıç tarihi hakkında bilgi verir. Böylece primer enfeksiyonun hamileliğin başlamasından sonraki dönemde meydana gelip gelmediği ve dolayısıyla fetüsün CMV enfeksiyonundan etkilenme olasılığının bulunup bulunmadığının değerlendirilmesini sağlar. CMV IgM ve IgG (Cytomeglovirus IgM ve IgG) Kullanımı: CMV enfeksiyonu genellikle asemptomatik geçer. Transplantasyon hastaları, kanser hastaları ve immün sistemi suprese olan hastalarda ise ağır hepatit ve retinit enfeksiyonları gözlenebilir. İmmün sistemi suprese olan hastalarda CMV enfeksiyonunun ana geçiş yolu kan transfüzyonlarıdır. Bu nedenle bu hastalara verilecek kanların CMV yönünden taranması gerekir. Ayrıca en sık görülen konjenital viral enfeksiyon nedenidir ve hamilelerde de taranması yararlıdır. Annenin IgG antikoru fetüs için koruyucu değildir ve CMV enfeksiyonu fetüste sekellere neden olabilir. C-PEPTİT (İnsülin C-peptit, CPR, Connecting peptide, C-Peptit reaktivitesi) Normal Değer: 0,15-1,30 pmol/ml Kullanımı: C-peptit sadece pankreas b hücrelerinden salgılandığı için, özellikle eksojen insülin kullanan diabet hastalarında, endojen insülin salınımının değerlendirilmesinde kullanılır. İnsülinoma, oral hipoglisemik ilaçlar, böbrek yetmezliği tip II diabetes mellitus, glukoz alımı, vagal stimülasyon, tiro-toksikozis, Cushing sendromu, hipokalemi, gebelik ve akromegalide serum C-peptit düzeyi artarken, tip I diabetes mellitus, insülin tedavisi, tiazid diüretikler, alkol kullanımı ve pankreatektomi sonrasında C-peptit düzeyi düşer. COMPLEMAN COMPONENT C1q COMPLETE BLOOD COUNT C-REAKTİF PROTEİN (Yüksek Sensitiviteli) (CRP) Normal Değer: 0-3 mg/L Kullanımı: Nonspesifik bir akut faz reaktanıdır. Enfeksiyon ve enflamasyonların değerlendirilmesinde kullanılır. Viral ve spiroketal enfeksiyonlarda artmadığından özellikle bakteriyel enfeksiyon tanısında değerlidir. Yüksekliği koroner kalp hastalığı riskinin erken bir göstergesi olduğundan, koroner kalp hastalığı için risk taraması amacıyla da kullanılır. Kaynak: laboratuvar.com C1 ESTERAZ İNHİBİTÖR C1 İNAKTİVATÖR (C1 esteraz inhibitör; C1-INH; C1 INA) Normal Değer: 0,15-0,35 gr/L Kullanımı: Konjenital C1-INH eksikliği herediter anjioödeme neden olur. Kazanılmış C1-INH eksikliği ise SLE, lenfoma ve diğer lenfoproliferatif hastalıklarda görülür. Gebelik ve androjen steroidlerin kullanımı ise C1-INH düzeyini arttırır. CA 125 (Kanser antijen 125) Normal Değer: 0,35 U/ml Kullanımı: Özellikle over malignitelerinin takibinde kullanılan bir tümör markeridir. Seröz, endometrial, şeffaf hücreli ve undiferansiye over karsinomları, endometrium veya fallop tüplerinin adenokarsinomları, bazı nonjinekolojik maligniteler ve bazı benign durumlarda (hamilelik; menstrüasyon, peritoneal veya plevral inflamasyon, over kistleri, endometriozis) CA 125 düzeyi artar. Ayrıca sağlıklı insanların %1’inde de CA 125 düzeyleri yüksek olabilir. Bu nedenle normal bireylerde tarama amaçlı olarak kullanılmamalıdır. CA 15-3 (Kanser antijen 15-3) Normal Değer: 4,50-29,00 U/ml Kullanımı: Meme kanserli hastaların tanı, rekürrens ve tedavi takibinde kullanılır. Özellikle metastatik meme kanserlerinin %80’inde CA 15-3 düzeyi artar. Ayrıca diğer bazı maligniteler (pankreas, akciğer, over, kolon, karaciğer vb.), hepatit, siroz, sarkoidoz, tüberküloz ve SLE’de de CA 15-3 düzeyi yükselebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CA 19-9 (Kanser antijeni 19-9; Karbohidrat antijen 19-9) Normal Değer: 0-37 U/ml Kullanımı: Tüm gastrointestinal sistem kanserleri (pankreatik kanserler, kolanjiokarsinomlar, kolon kanserleri vb) ve diğer adenokarsinomlarda CA 19-9 düzeyi artar. Pankreatik kanserlerde sensivitesi %70-80’dir. CA 19-9 düzeyi ile tümör kitlesi arasında ilişki yoktur. CEA ile beraber kullanıldığında mide kanseri rekürrensinin tespitinde sensitivitesi %94’e kadar yükselir. Ayrıca kronik pankreatit, kolanjit ve siroz gibi bazı benign durumlarda da CA 19-9 seviyelerinde yükseklik görülebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CA 72-4 (Kanser antijen 72-4; TAG 72; Tümör associatedd glikoprotein 72) Normal Değer: 0-4 U/ml Kullanımı: Gastrointestinal sistem, over ve meme dokusunun primer adeno karsinomlarının rekürrens ve tedavi takibinde kullanılır. Özellikle metastatik gastrik karsinomlarda CA 72-4 düzeyi yükselir. Ayrıca bazı benign durumlarda da (pankreatit, karaciğer sirozu, pulmoner hastalıklar, romatoid hastalıklar, jinekolojik hastalıklar, gastrointestinal sistem hastalıkları vb) CA 72-4 düzeyi artabilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CAMPYLOBACTER KÜLTÜRÜ Kullanımı: Campylobacterin izolasyonu cANCA (PR3 ANCA) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Nötrofil lizozim enzimlerinden proteinaz-3’e (PR-3) karşı oluşan antikorları gösterir. Wegener granülomatozisi ve sistemik vaskülitlerin (özellikle renal ve pulmoner tutulumların) tanı ve tedavilerinin takibinde kullanılır. CANDİDA KÜLTÜRÜ Kullanımı: Candida mantarının izolasyonu ve Candida albicans ve diğer Candida spp’lerinin ayırımının yapılması CD4/CD8 Normal Değer: %0,60-2,80 Kullanımı: HIV virüsü taşıyan hastalarda AIDS tanı ve takibi ile antiviral tedavinin yönlendirilmesinde ve hücresel immün yetmezliklerin değerlendirilmesinde kullanılır. CEA (Karsinoembriyonik antijen) Normal Değer: 0-4 ng/ml Kullanımı: Kolon, rektum, akciğer, meme, karaciğer, pankreas, prostat, mide ve over kanserlerinde CEA düzeyi artar. Özellikle kolorektal kanserler ve ileri evre meme kanserlerinde takipte kullanılabilir. Benign karaciğer hastalıkları, ülseratif kolit ve polipozis gibi bazı benign gastrik ve intestinal durumlar, benign meme hastalıkları, pulmoner enfeksiyonlar, amfizem ve böbrek yetmezliklerinde de serum CEA düzeyi artabilir. Ayrıca sigara içenlerde CEA düzeyi hafif yüksektir. Bu nedenlerle tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CHLAMYDİA ANTİJEN Kullanımı: Kadınlarda servisit, pelvik inflamatuar hastalık, endometrit, perihepatit ve üretral sendroma; erkeklerde nongonokoksik üretrit ve epididimite ve yeni doğanlarda inklüzyon konjonktiviti ve pnömoniye neden olan bakterinin antijeninin belirlenmesinde kullanılır. CHLAMYDİA IgM ve IgG Kullanımı: Kadınlarda servisit, pelvik inflamatuar hastalık, endometrit, perihepatit ve üretral sendroma; erkeklerde nongonokoksik üretrit ve epididimine ve yeni doğanlarda inklüzyon konjonktivit ve pnömoniye neden olan bakteriye karşı gelişen bağışıklığın saptanmasında kullanılır. Ayrıca Chlamydia pneumonia ve psittaci’ye karşı oluşan bağışıklığı da gösterir. Chlamydia enfeksiyonunun serolojik olarak saptanması; Chlamydia türleri arasında çapraz reaktif antikorların varlığının anti-chlamydia antikorlarının non-spesifik stimülasyonunun veya multiple chlamydia türleri ile eski karşılaşmanın komplikasyonu olabilir. Erişkinlerde antikor pozitifliği %50-78 arasında değişir. Özellikle IgM’de çapraz reaksiyon sık gözlenir. Ayrıca rekürrent Chlamydia enfeksiyonları da sıktır. CHLAMYDİA TRACHOMATİS (LCR) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Chlamydia Trachomatis enfeksiyonunun tespitinde LCR yöntemi, kültür veya serolojik testlere göre çok daha hassastır. CHRİSTMAS FAKTÖR CİVA (Hg) Normal Değer: 0-10 mg/L Kullanımı: Akut ve kronik civa zehirlenmelerinin takibinde kullanılır. Bazı ilaçlar, fungusitler ve endüstriyel maddelerde civa bulunur. CİVA (İdrar) Normal Değer: 0-10 mg/gün Kullanımı: Akut ve kronik civa zehirlenmelerinin takibinde kullanılır. İnorganik civa miktarının ölçümünde idrarda civa ölçümü tercih edilir. CLOSTRİDİUM DİFFİCİLE TOKSİN A (Pseudomembranöz kolit serolojik testi) Kullanımı: Clostrium difficile, antibiyotik ilişkili ishal ve pseudo-membranöz kolit etkenidir. Toksin A ve B olarak isimlendirilen iki toksini aynı zamanda salgılar. Toksin A sıvı kaybı, mukozal hasar ve intestinal inflamasyondan sorumludur. Toksin A’nın gaitada saptanması, mevcut diarenin nedenini belirler. Diare başlangıcından önceki son 8 hafta içerisinde antibiyotik kullananlar özellikle incelenmelidir. Ayrıca clostridium difficile taşıyıcılığı da yüksek oranlarda gözlenir. CMV IgG AVİDİTİTE Kullanımı: CMV enfeksiyonundan fetüsün etkilenip etkilenmediğinin belirlenmesinde kullanılır.CMV enfeksiyonunun muhtemel başlangıç tarihi hakkında bilgi verir. Böylece primer enfeksiyonun hamileliğin başlamasından sonraki dönemde meydana gelip gelmediği ve dolayısıyla fetüsün CMV enfeksiyonundan etkilenme olasılığının bulunup bulunmadığının değerlendirilmesini sağlar. CMV IgM ve IgG (Cytomeglovirus IgM ve IgG) Kullanımı: CMV enfeksiyonu genellikle asemptomatik geçer. Transplantasyon hastaları, kanser hastaları ve immün sistemi suprese olan hastalarda ise ağır hepatit ve retinit enfeksiyonları gözlenebilir. İmmün sistemi suprese olan hastalarda CMV enfeksiyonunun ana geçiş yolu kan transfüzyonlarıdır. Bu nedenle bu hastalara verilecek kanların CMV yönünden taranması gerekir. Ayrıca en sık görülen konjenital viral enfeksiyon nedenidir ve hamilelerde de taranması yararlıdır. Annenin IgG antikoru fetüs için koruyucu değildir ve CMV enfeksiyonu fetüste sekellere neden olabilir. C-PEPTİT (İnsülin C-peptit, CPR, Connecting peptide, C-Peptit reaktivitesi) Normal Değer: 0,15-1,30 pmol/ml Kullanımı: C-peptit sadece pankreas b hücrelerinden salgılandığı için, özellikle eksojen insülin kullanan diabet hastalarında, endojen insülin salınımının değerlendirilmesinde kullanılır. İnsülinoma, oral hipoglisemik ilaçlar, böbrek yetmezliği tip II diabetes mellitus, glukoz alımı, vagal stimülasyon, tiro-toksikozis, Cushing sendromu, hipokalemi, gebelik ve akromegalide serum C-peptit düzeyi artarken, tip I diabetes mellitus, insülin tedavisi, tiazid diüretikler, alkol kullanımı ve pankreatektomi sonrasında C-peptit düzeyi düşer. COMPLEMAN COMPONENT C1q COMPLETE BLOOD COUNT C-REAKTİF PROTEİN (Yüksek Sensitiviteli) (CRP) Normal Değer: 0-3 mg/L Kullanımı: Nonspesifik bir akut faz reaktanıdır. Enfeksiyon ve enflamasyonların değerlendirilmesinde kullanılır. Viral ve spiroketal enfeksiyonlarda artmadığından özellikle bakteriyel enfeksiyon tanısında değerlidir. Yüksekliği koroner kalp hastalığı riskinin erken bir göstergesi olduğundan, koroner kalp hastalığı için risk taraması amacıyla da kullanılır. Kaynak: lal C1 ESTERAZ İNHİBİTÖR C1 İNAKTİVATÖR (C1 esteraz inhibitör; C1-INH; C1 INA) Normal Değer: 0,15-0,35 gr/L Kullanımı: Konjenital C1-INH eksikliği herediter anjioödeme neden olur. Kazanılmış C1-INH eksikliği ise SLE, lenfoma ve diğer lenfoproliferatif hastalıklarda görülür. Gebelik ve androjen steroidlerin kullanımı ise C1-INH düzeyini arttırır. CA 125 (Kanser antijen 125) Normal Değer: 0,35 U/ml Kullanımı: Özellikle over malignitelerinin takibinde kullanılan bir tümör markeridir. Seröz, endometrial, şeffaf hücreli ve undiferansiye over karsinomları, endometrium veya fallop tüplerinin adenokarsinomları, bazı nonjinekolojik maligniteler ve bazı benign durumlarda (hamilelik; menstrüasyon, peritoneal veya plevral inflamasyon, over kistleri, endometriozis) CA 125 düzeyi artar. Ayrıca sağlıklı insanların %1’inde de CA 125 düzeyleri yüksek olabilir. Bu nedenle normal bireylerde tarama amaçlı olarak kullanılmamalıdır. CA 15-3 (Kanser antijen 15-3) Normal Değer: 4,50-29,00 U/ml Kullanımı: Meme kanserli hastaların tanı, rekürrens ve tedavi takibinde kullanılır. Özellikle metastatik meme kanserlerinin %80’inde CA 15-3 düzeyi artar. Ayrıca diğer bazı maligniteler (pankreas, akciğer, over, kolon, karaciğer vb.), hepatit, siroz, sarkoidoz, tüberküloz ve SLE’de de CA 15-3 düzeyi yükselebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CA 19-9 (Kanser antijeni 19-9; Karbohidrat antijen 19-9) Normal Değer: 0-37 U/ml Kullanımı: Tüm gastrointestinal sistem kanserleri (pankreatik kanserler, kolanjiokarsinomlar, kolon kanserleri vb) ve diğer adenokarsinomlarda CA 19-9 düzeyi artar. Pankreatik kanserlerde sensivitesi %70-80’dir. CA 19-9 düzeyi ile tümör kitlesi arasında ilişki yoktur. CEA ile beraber kullanıldığında mide kanseri rekürrensinin tespitinde sensitivitesi %94’e kadar yükselir. Ayrıca kronik pankreatit, kolanjit ve siroz gibi bazı benign durumlarda da CA 19-9 seviyelerinde yükseklik görülebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CA 72-4 (Kanser antijen 72-4; TAG 72; Tümör associatedd glikoprotein 72) Normal Değer: 0-4 U/ml Kullanımı: Gastrointestinal sistem, over ve meme dokusunun primer adeno karsinomlarının rekürrens ve tedavi takibinde kullanılır. Özellikle metastatik gastrik karsinomlarda CA 72-4 düzeyi yükselir. Ayrıca bazı benign durumlarda da (pankreatit, karaciğer sirozu, pulmoner hastalıklar, romatoid hastalıklar, jinekolojik hastalıklar, gastrointestinal sistem hastalıkları vb) CA 72-4 düzeyi artabilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CAMPYLOBACTER KÜLTÜRÜ Kullanımı: Campylobacterin izolasyonu cANCA (PR3 ANCA) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Nötrofil lizozim enzimlerinden proteinaz-3’e (PR-3) karşı oluşan antikorları gösterir. Wegener granülomatozisi ve sistemik vaskülitlerin (özellikle renal ve pulmoner tutulumların) tanı ve tedavilerinin takibinde kullanılır. CANDİDA KÜLTÜRÜ Kullanımı: Candida mantarının izolasyonu ve Candida albicans ve diğer Candida spp’lerinin ayırımının yapılması CD4/CD8 Normal Değer: %0,60-2,80 Kullanımı: HIV virüsü taşıyan hastalarda AIDS tanı ve takibi ile antiviral tedavinin yönlendirilmesinde ve hücresel immün yetmezliklerin değerlendirilmesinde kullanılır. CEA (Karsinoembriyonik antijen) Normal Değer: 0-4 ng/ml Kullanımı: Kolon, rektum, akciğer, meme, karaciğer, pankreas, prostat, mide ve over kanserlerinde CEA düzeyi artar. Özellikle kolorektal kanserler ve ileri evre meme kanserlerinde takipte kullanılabilir. Benign karaciğer hastalıkları, ülseratif kolit ve polipozis gibi bazı benign gastrik ve intestinal durumlar, benign meme hastalıkları, pulmoner enfeksiyonlar, amfizem ve böbrek yetmezliklerinde de serum CEA düzeyi artabilir. Ayrıca sigara içenlerde CEA düzeyi hafif yüksektir. Bu nedenlerle tarama testi olarak kullanılmamalıdır. CHLAMYDİA ANTİJEN Kullanımı: Kadınlarda servisit, pelvik inflamatuar hastalık, endometrit, perihepatit ve üretral sendroma; erkeklerde nongonokoksik üretrit ve epididimite ve yeni doğanlarda inklüzyon konjonktiviti ve pnömoniye neden olan bakterinin antijeninin belirlenmesinde kullanılır. CHLAMYDİA IgM ve IgG Kullanımı: Kadınlarda servisit, pelvik inflamatuar hastalık, endometrit, perihepatit ve üretral sendroma; erkeklerde nongonokoksik üretrit ve epididimine ve yeni doğanlarda inklüzyon konjonktivit ve pnömoniye neden olan bakteriye karşı gelişen bağışıklığın saptanmasında kullanılır. Ayrıca Chlamydia pneumonia ve psittaci’ye karşı oluşan bağışıklığı da gösterir. Chlamydia enfeksiyonunun serolojik olarak saptanması; Chlamydia türleri arasında çapraz reaktif antikorların varlığının anti-chlamydia antikorlarının non-spesifik stimülasyonunun veya multiple chlamydia türleri ile eski karşılaşmanın komplikasyonu olabilir. Erişkinlerde antikor pozitifliği %50-78 arasında değişir. Özellikle IgM’de çapraz reaksiyon sık gözlenir. Ayrıca rekürrent Chlamydia enfeksiyonları da sıktır. CHLAMYDİA TRACHOMATİS (LCR) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Chlamydia Trachomatis enfeksiyonunun tespitinde LCR yöntemi, kültür veya serolojik testlere göre çok daha hassastır. CHRİSTMAS FAKTÖR CİVA (Hg) Normal Değer: 0-10 mg/L Kullanımı: Akut ve kronik civa zehirlenmelerinin takibinde kullanılır. Bazı ilaçlar, fungusitler ve endüstriyel maddelerde civa bulunur. CİVA (İdrar) Normal Değer: 0-10 mg/gün Kullanımı: Akut ve kronik civa zehirlenmelerinin takibinde kullanılır. İnorganik civa miktarının ölçümünde idrarda civa ölçümü tercih edilir. CLOSTRİDİUM DİFFİCİLE TOKSİN A (Pseudomembranöz kolit serolojik testi) Kullanımı: Clostrium difficile, antibiyotik ilişkili ishal ve pseudo-membranöz kolit etkenidir. Toksin A ve B olarak isimlendirilen iki toksini aynı zamanda salgılar. Toksin A sıvı kaybı, mukozal hasar ve intestinal inflamasyondan sorumludur. Toksin A’nın gaitada saptanması, mevcut diarenin nedenini belirler. Diare başlangıcından önceki son 8 hafta içerisinde antibiyotik kullananlar özellikle incelenmelidir. Ayrıca clostridium difficile taşıyıcılığı da yüksek oranlarda gözlenir. CMV IgG AVİDİTİTE Kullanımı: CMV enfeksiyonundan fetüsün etkilenip etkilenmediğinin belirlenmesinde kullanılır.CMV enfeksiyonunun muhtemel başlangıç tarihi hakkında bilgi verir. Böylece primer enfeksiyonun hamileliğin başlamasından sonraki dönemde meydana gelip gelmediği ve dolayısıyla fetüsün CMV enfeksiyonundan etkilenme olasılığının bulunup bulunmadığının değerlendirilmesini sağlar. CMV IgM ve IgG (Cytomeglovirus IgM ve IgG) Kullanımı: CMV enfeksiyonu genellikle asemptomatik geçer. Transplantasyon hastaları, kanser hastaları ve immün sistemi suprese olan hastalarda ise ağır hepatit ve retinit enfeksiyonları gözlenebilir. İmmün sistemi suprese olan hastalarda CMV enfeksiyonunun ana geçiş yolu kan transfüzyonlarıdır. Bu nedenle bu hastalara verilecek kanların CMV yönünden taranması gerekir. Ayrıca en sık görülen konjenital viral enfeksiyon nedenidir ve hamilelerde de taranması yararlıdır. Annenin IgG antikoru fetüs için koruyucu değildir ve CMV enfeksiyonu fetüste sekellere neden olabilir. C-PEPTİT (İnsülin C-peptit, CPR, Connecting peptide, C-Peptit reaktivitesi) Normal Değer: 0,15-1,30 pmol/ml Kullanımı: C-peptit sadece pankreas b hücrelerinden salgılandığı için, özellikle eksojen insülin kullanan diabet hastalarında, endojen insülin salınımının değerlendirilmesinde kullanılır. İnsülinoma, oral hipoglisemik ilaçlar, böbrek yetmezliği tip II diabetes mellitus, glukoz alımı, vagal stimülasyon, tiro-toksikozis, Cushing sendromu, hipokalemi, gebelik ve akromegalide serum C-peptit düzeyi artarken, tip I diabetes mellitus, insülin tedavisi, tiazid diüretikler, alkol kullanımı ve pankreatektomi sonrasında C-peptit düzeyi düşer. COMPLEMAN COMPONENT C1q COMPLETE BLOOD COUNT C-REAKTİF PROTEİN (Yüksek Sensitiviteli) (CRP) Normal Değer: 0-3 mg/L Kullanımı: Nonspesifik bir akut faz reaktanıdır. Enfeksiyon ve enflamasyonların değerlendirilmesinde kullanılır. Viral ve spiroketal enfeksiyonlarda artmadığından özellikle bakteriyel enfeksiyon tanısında değerlidir. Yüksekliği koroner kalp hastalığı riskinin erken bir göstergesi olduğundan, koroner kalp hastalığı için risk taraması amacıyla da kullanılır. Kaynak: aboratuvar.com ÇİNKO (Zn) Normal Değer: <1 ay 50-125 mg/dl 1 ay-15 yaş 60-135 mg/dl >15 yaş 70-150 mg/dl Kullanımı: Çinko, yara iyileşmesi, immün fonksiyonlar ve fetal gelişim için gerekli olan bir elementtir. Osteosarkom, koroner kalp hastalıkları, arterioskleroz ve anemilerde serum çinko düzeyi düşükken, acrodermatitis enteropatica, pulmoner tüberküloz, gastrointestinal sistem hastalıkları, talasemi major, AMI, hepatoselüler hastalıklar, akut enfeksiyonlar, lösemi, lenfoma ve gebelide serum çinko düzeyi artar. Çinko eksikliğinde tat alma ve yara iyileşmesi bozulur, deri lezyonları, alopesi, anemi, hepatosplenomegali, abdominal ağrı, diare ve hipoalbuminemi görülebilir. ÇİNKO (Eritrosit içi) Normal Değer: 1000-2000 mg/dl Kullanımı: Kandaki total çinkonun %75-88’i eritrositlerin içinde bulunur. Özellikle orak hücreli anemide eritrosit içi çinko düzeyi düşer. ÇİNKO (İdrar) Normal Değer: Spot idrar 180-850 mg/dl 24 saatlik idrar 290-800 mg/dl Kullanımı: Serum çinko düzeyindeki anormalliklerin araştırılmasında kullanılır. Hiperparatiroidizm, alkolizm, orak hücreli anemi, hepatik siroz, viral hepatitler, total parenteral nutrisyon ve cerrahi sonrasında idrarla atılan çinko miktarı artarken, hipogonadal dwarfizmde idrarla çinko atılımı azalır. ÇİNKO (Saç) Normal Değer: 100-280 mg/g saç Kullanımı: Çinko eksikliğinin değerlendirilmesinde kullanılabilir. Diabetes mellitus, çölyak sprue ve protein malnutrisyonunda saçta çinko düzeyi düşer. Kaynak: laboratuvar.com DALA D-DİMER (Fibrin yıkım ürünleri) Normal Değer: <150 mg/L Kullanımı: Normalden yüksek D-Dimer düzeyleri bir pıhtı oluşumunu, dolayısıyla derin ven trombozu, pulmoner emboli veya DIC olabileceğini düşündürür. Ayrıca over karsinomları ve böbrek hastalarında fibrin yıkımının saptanmasında ve derin ven trombozu veya akut miyokard enfarktüsünde uygulanan tedavinin takibinde de kullanılabilir. DEHİDROEPİANDROSTERON SÜLFAT (DHEA-S, DHEA-SO, DHEA-Sülfat) Normal Değer: Erkek Kadın 0-12 yaş 100-600 ng/ml 100-600 ng/ml 13-60 yaş 1250-3500 ng/ml 700-3500 ng/ml >60 yaş 1250-3500 ng/ml 110-610 ng/ml Kullanımı: Androjen eksiklik veya fazlalılığının değerlendirilmesinde kullanılır. Hirşutizm, amenore, polikistik over sendromu, konjenital adrenal hiperplazi ve adrenal karsinomların değerlendirilmesinde önemlidir. Diğer androjenlerle (testesteron ve androstenedion) beraber yorumlanmalıdır. DEMİR (Fe) Normal Değer: 0-7 gün 100-250 mg/dl 7 gün-1 yaş 40-100 mg/dl 2-15 yaş 50-120 mg/dl >15 yaş 50-175 mg/dl (erkek) 40-170 mg/dl (kadın) Kullanımı: Her türlü anemi, demir eksikliği, talasemi, sideroblastik anemi ve demir zehirlenmesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Pernisyöz, aplastik ve hemolitik anemiler, hemokromatozis, akut lösemi, kurşun zehirlenmesi, akut hepatitler, vitamin B6 eksikliği, talasemi, tekrarlayan transfüzyonlar ve akut demir zehirlenmelerinde serum demir düzeyi yükselirken, demir eksikliği anemisi, akut ve kronik enfeksiyonlar, hipotrioidizm ve postoperatif dönemde serum demir düzeyi düşer. DEMİR BAĞLAMA KAPASİTESİ (TIBC) Normal Değer:<1 yaş 100-400 mg/dl >1 yaş 250-450 mg/dl Kullanımı: Serum demir düzeyinin değerlendirilmesinde kullanılır. Hipokromik anemiler, akut hepatitler ve gebeliğin son dönemlerinde TIBC artarken, demir eksikliğine bağlı olmayan anemiler, kronik enfeksiyonlar, maligniteler, siroz, hemokromatozis, renal hastalıklar ve talasemilerde TIBC düşer. DERİ KAZINTISINDA MANTAR ARAMA Kullanımı: Deri lezyonlarında mantar aranmasında kullanılır. DERİ LEZYONU KÜLTÜRÜ Kullanımı: Deri lezyonununda enfeksiyona neden olabilecek bakterinin veya bakterilerin izolasyonu 11-DEOKSİKORTİZOL (Compound S) Normal Değer: <8,0 ng/ml Kullanımı: 11 b-hidroksilaz eksikliğine bağlı olarak gelişen adrenokortikal hiperplazi adrenal karsinomlar ve ACTH düzeyinin arttığı durumlarda serum 11-deoksikortizol düzeyi artar. DİAZEPAM Normal Değer: Terapötik konsantrasyon : 0,10-1,00 mg/ml Toksik konsantrasyon : >5,00 mg/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. DİFENİLHİDANTOİN (Epdantoin, Fenitoin) Normal Değer: Terapötik konsantrasyon : 10-20 mg/ml Toksik konsantrasyon : >20 mg/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. DİGİTOKSİN Normal Değer: Terapötik konsantrasyon : 14-30 ng/ml Toksik konsantrasyon : >45 ng/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. DİGOKSİN Normal Değer: Terapötik konsantrasyon : 0,60-2,00 ng/ml Toksik konsantrasyon : >2,50 ng/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. DİREK COOMBS Kullanımı: İnvivo duyarlılaşmış eritrositlerin gösterilmesinde kullanılır. Eritroblastozis fetalis, otoimmün hemolitik anemiler ve uygun olmayan kan transfüzyonuna bağlı olarak gelişen transfüzyon reaksiyonlarında pozitif sonuçlar gözlenir. Ayrıca ilaca bağlı hemolitik anemilerin teşhisinde de kullanılır. DİREK STREP A SWAB TESTİ (Strep A antijen testi) Normal Değer: Negatif Kullanımı: A grubu beta hemolitik streptokokların antijenik özellikleri temel alınarak saptanması DNA EKSTRAKSİYONU (DNA izolasyonu, DNA ayrıştırılması) Normal Değer: O.D. A260/A280= 1,6-1,8 Kullanımı: Genetik hastalıkların moleküler tanısında kullanılan DNA materyalinin elde edilmesi amacı ile uygulanır. İndeks vaka ve aileye yönelik mutasyon analizi / taşıyıcılık tanısı çalışmalarında DNA ekstraksiyonu, EDTA’lı tam kan veya doku materyalinden yapılır. Prenatal tanı çalışmaları için CVS, AFS ve kordon kanı gerekmektedir. DNA KONTENT ANALİZİ Kullanımı: Solid tümörlerde ve neoplazik lezyonlarda hücre için DNA kontent analizi ve proliferasyon hızının saptanmasında kullanılır. Bu test ile statik ve dinamik proliferasyon indeksinin belirlenmesi, hücre anoploidisinin ve tümör doubling zamanının saptanması mümkündür. BAĞLANTI ANALİZİ (Progresif müsküler distrofi (PMD) Kullanımı: Hasta bireyin annesinden aldığı allel, bağlantı analizi denilen indirek metot ile tespit edilir. Mutasyonu belirlenmemiş hasta ailelerine prenatal tanı ve/veya taşıyıcılık tanısında yardımcı olabilmek amacı ile indirek analiz uygulanabilir. DELESYON ANALİZİ (Progresif müsküler distrofi (PMD) Kullanımı: DMD/BMD, kas hücrelerinin progresif yıkılmasına bağlı kalıtsal bir hastalıktır. DMD, BMD’nin ağır seyirli allelik formudur ve BMD’ye oranla daha sık görülür. Hastalık X kromozomu üzerinde bulunan distrofin geninde meydana gelen mutasyonlardan kaynaklandığı için erkek çocuklarda görülür. Delesyonlar, en sık görülen (vakaların %50-60’ı) mutasyonlardır. Hastalık tanısı, klinik bulguları destekleyen yüksek serum CPK değeri, EMG ve kas biyopsisi bulguları ile konur. DUCHENNE / BECKER KAS DİSTROFİSİ (DMD/BMD) DELESYON TAŞIYICILIĞI – KANTİTATİF ANALİZ (Progresif müsküler distrofi (PMD) Kullanımı: DMD/BMD ailelerinde delesyon taşıyıcısı kadınların tespiti için uygulamaya konulan teknik araştırma çalışmaları arasındadır. D-XYLOSE ABSORBSİYON TESTİ (Xylose absorbsiyon testi) Normal Değer: Raporda belirtilmektedir. Kullanımı: Malabsorbsiyon tanısı ve ince bağırsak proksimal bölgesindeki karbonhidrat absorbsiyonunun değerlendirilmesinde kullanılır. İntestinal malabsorbsiyon, ince bağırsakta bakteriyel çoğalma, kusma, ascite, gecikmiş gastrik boşalma ve Whipple hastalığında kan ve idrar xylose düzeyi düşer. Kaynak: laboratuvar.com EBV EA ANTİKOR (Epstein-Barr virüs early antijen antikoru) Kullanımı: Kronik aktif veya reaktif EBV enfeksiyonlarında yüksek seviyelerde saptanır. Ayrıca nazofarengial karsinomlu hastalarda da saptanmaktadır. EBV EBNA ANTİKOR (Epstein-Barr virüs nükleer antijen antikoru) Kullanımı: EBV enfeksiyonunun başlangıç zamanının belirlenmesinde kullanılır. Enfeksiyoz mononükleozisin etkeni olan EBV virüsü ile karşılaşıldıktan sonraki 6-8. haftada (konvelesan dönem) pozitifleşir ve ömür boyu pozitif kalır. Erişkinlerin %90’ında EBV VCA IgG ve EBNA antikorları pozitiftir. EBV VCA IgM ve IgG (Epstein-Barr virüs viral kapsid antijen antikoru IgM ve IgG) Kullanımı: EBV enfeksiyonunun tanısında kullanılır. Primer enfeksiyon çocukluk döneminde genelde asemptomatik geçerken, erişkinlerde enfeksiyoz mononükleoz tablosuna neden olur. Ayrıca EBV enfeksiyonu ile Burkitt lenfoma ve nazofarinks karsinomları arasında bir bağlantı da vardır. EBV ile karşılaşıldıktan kısa bir süre sonra VCA IgM ve IgG pozitifleşir. Zamanla IgM negatifleşirken, IgG hayat boyu pozitif kalır. ENA ANTİKORLARI (Extractable nükleer antijen antikorları) Kullanımı: SLE, miks bağ dokusu hastalığı, Sjögren sendromu, skleroderma, dermatommyozit ve polimyozit tanısında kullanılır. Ortak özellikleri ekstrake edilebilen nükleer antikor olmalarıdır. ENDOMYSİAL ANTİKOR (EMA) Kullanımı: Celiac sprue ve dermatitis herpetiformis tanı ve tedavi takibinde kullanılır. IgA yapısındadır ve tedaviden yaklaşık 6-12 ay sonra düşer. Gluten içeren diyete tekrar başlanırsa 2-3 ay sonra EMA’da da pozitifleşme gözlenir. ENTAMOEBA HYSTOLİTİCA ANTİKORU ENTEROBİUS VERMİCULARİS YUMURTASI ARANMASI EOZİNOFİL (BALGAM) EOZİNOFİL SAYISI EPDANTOİN EPİNEFRİN EPO EPSTEİN-BARR VİRÜS EARLY ANTİJEN ANTİKORU EPSTEİN-BARR VİRÜS NÜKLEER ANTİJEN ANTİKORU EPSTEİN-BRR VİRÜS VİRAL KAPSİD ANTİJEN ANTİKORU IgM ve IgG ERİTROPOİETİN (EPO, s-EPO) Normal Değer: 1,50-21,00 mU/ml Kullanımı: Primer (polistemia vera) ve sekonder polisteminin ayırıcı tanısında kullanılır. Anemiler, sekonder polistemi, eritropoietin üreten tümörler ve gebelikte serum eritropoietin düzeyi artarken, böbrek yetmezliği ve primer polistemide azalır. Ayrıca pulmoner veya kardiyovasküler hipoksiye bağlı eritrositozis, akut kanamalar ve arteriyel O2 basıncındaki ani azalmalarda da eritropoietin düzeyi artar. ERİTROSİT (BOS) Kullanımı: Merkezi sinir sistemi hastalıklarının ayırıcı tanısında kullanılır. ERİTROSİT SAYISI (RBC) Normal Değer: Kord 3,90-5,50 milyon/mm3 Prematüre 3,90-5,50 milyon/mm3 0-7 gün 4,00-6,60 milyon/mm3 7 gün-1 ay 3,90-6,20 milyon/mm3 2-3 ay 3,00-5,40 milyon/mm3 4-6 ay 3,10-4,50 milyon/mm3 7 ay-3 yaş 3,70-5,30 milyon/mm3 4-5 yaş 3,90-5,30 milyon/mm3 6-12 yaş 4,00-5,20 milyon/mm3 Erkek Kadın 13-15 yaş 4,50-5,30 milyon/mm3 4,10-5,10 milyon/mm3 >15 yaş 4,50-5,90 milyon/mm3 4,00-5,20 milyon/mm3 Kullanımı: Polistemi, ağır egzersiz, hemokonsantrasyon ve yüksek rakımda eritrosit sayısı artarken, anemiler ve hemolize neden olan bazı ilaçlar eritrosit sayısını azaltabilir. Ayrıca soğuk aglutininlerin varlığı da eritrosit sayısının yanlış düşük çıkmasına veya otomatize hücre sayıcılarla sayılamamasına neden olabilir. ERİTROSİT SEDİMENTASYON HIZI (Sedimentasyon) Normal Değer: Erkek Kadın <50 yaş 0-15 mm/saat 0-20 mm/saat >50 yaş 0-20 mm/saat 0-25 mm/saat Kullanımı: İnflamatuar hastalıklar, akut ve kronik enfeksiyonlar, doku nekrozu temporal arterit, maligniteler, romatoid hastalıklar ve otoimmün hastalıkların tanı ve takibinde kullanılır. ESTRADİOL (E2, 17-b-estradiol) Normal Değer: Kadın 0-12 yaş 2-18 pg/ml 13-15 yaş 11-38 pg/ml 16-50 yaş 30-119 pg/ml >50 yaş 10-35 pg/ml Gebelik 10-35 pg/ml Folliküler faz 30-119 pg/ml Pik 149-350 pg/ml Luteal faz 97-216 pg/ml Ovülasyon takibi 29-97 pg/ml Erkek <12 yaş 2-18 pg/ml >12 yaş 11-38 pg/ml Kullanımı: Vücuttaki en potent endojen östrojendir. Puberte prekoks, amenore, ovülasyon indüksiyonunun takibi ve erkeklerde jinekomastinin değerlendirilmesinde kullanılır. ESTRİOL (Serbest) (E3, Unkonjuge E3 ; uE3) Normal Değer: Laboratuvara danışınız Kullanımı: Fetoplasental ünitenin değerlendirilmesinde kullanılır. Serbest E3 düzeyi, total E3’den daha spesifiktir. Sonuçlar hastadan hastaya değişebildiğinden seri ölçüm yapılması önerilir. Ayrıca sabahları daha yüksek konsantrasyonlarda bulunur. Gebelik süresince serbest E3 sürekli yükselir ve doğumun başlaması ile birlikte sert bir yükselme olur. Diabetik gebeler, post-date gestasyon ve intrauterin büyüme geriliğinin değerlendirilmesinde serbest E3 kullanılabilir. Fetüste, santral sinir sistemi malformasyonu, konjenital kalp hastalığı veya Down sendromu varlığında serum serbest E3 düzeyinde düşüklük olabilir. 35-36.gebelik haftalarında fetal yaşın hesaplanmasında da serbest E3 düzeyi kullanılabilir. Ayrıca ikinci trimesterde hCG ve AFP ile beraber kullanılarak risk taraması yapılabilir. ETOSÜKSİMİD (Petimit) Normal Değer: Terapötik konsantrasyon : 40-100 mg/ml Toksik konsantrasyon: >150 mg/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. EUGLOBİN PIHTI LİZİS (Fibrinoliz zamanı) Normal Değeri: Pıhtı lizisi 2-4 saatte gerçekleşir. Kullanımı: Ürokinaz ve streptokinaz tedavisi ile fibrinolitik aktivitenin takibi ve anormal fibrinolizisin incelenmesinde kullanılır. Hızlı lizis, aşırı fibrinolitik akitiviteyi gösterir. EXTRACTABLE NUCLEAR ANTİGEN (ENA Antikorları) FAKTÖR I (Fibrinojen) FAKTÖR II (Protrombin aktivitesi) Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si Kullanımı: Protrombin zamanı ile aynı test olarak değerlendirilmemelidir. Herediter protrombin yetersizliği oldukça nadir görülen bir koagülasyon bozukluğudur. Otozomal resesif geçiş gösteren bu bozuklukta değişik derecelerde kanamaya eğilim vardır. Bu kişilerde PT ve aPTT testlerinde uzama gözlenir. Ayrıca K vitamini yetersizliği ve oral antikoagülan tedavisi protrombin düzeylerini azaltır. Protrombin düzeylerinin yüksekliği ise, protrombin genindeki bir mutasyon sonucu hastada kardiyovasküler risk faktörleri de bulunuyorsa miyokard enfarktüsü gelişme riski yükselmektedir. %115 aktivitenin üzerindeki değerler risk olarak kabul edilmektedir. FAKTÖR V (AC globulin; Labil faktör, Plazma akseleratör globulin, Proakselerin) Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si Kullanımı: Kalıtsal faktör V yetersizliği olan hastalarda (parahemofili) anormal kanamalar gözlenir ve pıhtılaşma zamanı, PT ve aPTT testlerinde uzamalar tespit edilir. Gebelikte birçok pıhtılaşma faktörü gibi faktör V seviyelerinde de hafif artışlar gözlenir. Akut karaciğer yetmezliğinde azalmış senteze, DIC’de ise artmış tüketime bağlı olarak faktör V düzeyleri düşük bulunur. Faktör V düzeyi karaciğer hastalığı ile K vitamini yetersizliğinin ayırıcı tanısında da kullanılabilir. Parankimal karaciğer hastalıklarında faktör V ve K vitaminine bağlı olarak sentezlenen pıhtılaşma faktörleri (Faktör II, VII, IX ve X) azalırken, K vitamini yetersizliğinde faktör V normal, diğer faktör düzeyleri düşüktür. Bu amaçla faktör V ve VII aktiviteleri ölçülür. FAKTÖR V LEİDEN MUTASYON ANALİZİ (FV-Leiden, FV eksikliği, F5) Normal Değer: N/N = Homozigot normal Mt/N = Heterozigot Mt/Mt = Homozigot mutant Kullanımı: Aktive protein C (APC), antikoagülan özelliğe sahip bir serin proteazdır. Normal hemostaz sırasında APC, factör Va ve VIIIa’nın proteolitik inaktivasyonunu sağlayarak kanın pıhtılaşmasını sınırlar. Tromboz hastalarının yaklaşık %50’sinde, APC’nin antikoagülan cevabına karşı rezistans olduğu bilinmektedir (APC rezistansı). APC rezistans fenotipinin, büyük oranla faktör V geninde meydana gelen bir nokta mutasyonuna (1691 G-A substitüsyonu; FVQ506) bağlı olduğu bulunmuştur. Faktör V Leiden olarak isimlendirilen bu mutasyonu homozigot veya heterozigot olarak gösteren bireylerde APC rezistansına bağlı tromboz riskinin, mutasyonu taşımayan bireylere oranla daha fazla olduğu bilinmektedir. FAKTÖR VII (Otoprotrombin I, Prokonvertin, Stabil Faktör) Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si Kullanımı: Faktör VII eksikliği, nadir görülen, otozomal resesif geçişli kalıtsal bir bozukluktur. Etkilenen bireylerde PT uzamışken, aPTT normaldir. Klinik kanmanın şiddeti faktör VII aktivite düzeyi ile ilişkilidir. Karaciğer hastalığı ile K vitamini yetersizliğinin ayırıcı tanısında da kullanılabilir. Parankimal karaciğer hastalıklarında faktör V ve K vitaminine bağımlı olarak sentezlenen pıhtılaşma faktörleri (Faktör II, VII, IX ve X) azalırken, K vitamini yetersizliğinde faktör V normal, diğer faktör düzeyleri düşüktür. Bu amaçla faktör V ve VII aktiviteleri ölçülür. Oral kontraseptif kullanan kadınların plazmaları 4°C’de tutulduğunda faktör VII aktivitesinde 10 kata kadar artışlar gözlenebilir. Ayrıca Faktör VII aktivitesindeki artışlar miyokard enfarktüsü riskini de arttırır. Oral antikoagülan ilaçlar, şiddetli karaciğer hastalığı ve K vitamini yetersizliği durumlarında ise faktör VII düzeylerinde azalmalar görülebilir. FAKTÖR VIII (Antihemofilik faktör) Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si Kullanımı: Herediter faktör VIII eksikliği (Hemofili A) sekse bağlı geçiş gösteren ve kanamaya eğilimle karakterize bir bozukluktur. Klinik olarak faktör VIII eksikliği, hastanın plazma faktör VIII seviyelerine göre, şiddetli (<%1), orta derece (%1-5), ve hafif (>%5) olmak üzere derecelere ayrılır. Etkilenen bireylerde aPTT uzamış ve PT ve TT normaldir. Ayrıca faktör VIII bir akut faz reaktanı olup, östrojen kullanımı, karaciğer hastalığı, diabetes mellitus, stres veya egzersiz durumlarında da yükselebilmektedir. FAKTÖR VIII İLE İLİŞKİLİ ANTİJEN FAKTÖR VIII İNHİBİTÖR (Bethesda titresi) Normal Değer: 0-1,0 Bethesda ünitesi Kullanımı: Faktör replasman tedavisi alanlarda veya spontan olarak (doğum sonrası, immünolojik bozukluklar, antibiyotik kullanımı, maligniteler, ileri yaş) faktör inhibitörleri gelişebilmekte ve ilgili faktörleri inhibe etmektedir. FAKTÖR IX (Antihemofilik faktör B, Christmas faktör, Otoprotrombin II) Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si Kullanımı: Kalıtsal faktör IX eksikliği (Hemofili B), sekse bağlı geçiş gösteren, kanama diyatezi ve düşük plazma faktör IX aktivitesi ile karakterize bir bozukluktur. Başlıca erkekler etkilenirken, kadınlar taşıyıcıdır. 1:25000 sıklıkta görülür. Etkilenmiş bireylerde aPTT uzamışken PT normaldir. Akkiz faktör IX eksikliği ise, oral antikoagülan kullanımı, şiddetli karaciğer hastalığı ve K vitamini yetersizliğinde gözlenir. FAKTÖR X (Stuart faktör, Otoprotrobin C, Otoprotrombin III) Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si Kullanımı: Kalıtsal faktör X eksikliği olan hastalarda PT ve aPTT uzamış, TT ise normaldir. Faktör X eksikliği otozomal resesif geçiş gösterir. Akkiz faktör X eksikliği ise primer amiloidoz ile ilişkilidir. Ayrıca oral antikoagülan kullanımı ve K vitamini yetersizliğinde de faktör X seviyeleri azalmaktadır. FAKTÖR XI (Plazma tromboplastin antesedan) Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si Kullanımı: Homozigot faktör XI eksikliği olan hastalarda pıhtılaşma zamanı ile aPTT uzar ve değişken bir kanama paterni gözlenir. PT, TT, trombosit sayımı ve trombosit fonksiyon testleri ise normaldir. FAKTÖR XII (Hageman faktörü) Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si Kullanımı: Herediter faktör XII eksikliği olan hastaların çoğunda kanama problemleri gözlenmezken, tromboembolik problemler daha sık görülür. Etkilenen kişilerde PT normal, aPTT uzamıştır. FAKTÖR XIII TARAMA (Fibrin stabilize edici faktör) Normal Değer: >24 saat (tarama testi negatif) Kullanımı: FXIII eksikliği herediter olarak otozomal resesif geçiş göstermektedir. Hastalarda ilk kanama bulgusu göbek kordonu ayrıldıktan sonra gözlenir. Bu hastalarda genel hemostaz testleri normalken, travma sonrası oluşan yaralar geç iyileşir. FAMİLİAL AKDENİZ ATEŞİ (FMF) MUTASYON ANALİZİ (MEFV) Kullanımı: FMF, yinelenen ataklarla, ateşlenmeleri takip eden karın, göğüs ve eklem ağrıları ile kendini belli eden kalıtsal bir hastalıktır. FMF’de sedimentasyon hızı artar fakat lökosit sayısı normaldir. FENİLALANİN Normal Değer: Prematüre 1,62-3,50 mg/dl 0-1 ay 0,63-2,26 mg/dl 2-12 ay 0,51-1,24 mg/dl 1-20 yaş 0,43-1,50 mg/dl >20 yaş 0,58-1,40 mg/dl Kullanımı: Fenilketonüri hastalarında diyetin etkinliğinin takibinde kullanılır. Hiperfenilalaninemi, sepsis, ağır yanıklar, yenidoğanın geçici tirozinemi ve hiperfenilalaninemisi, viral hepatitler ve hepatik ensefalopatilerde de kandaki fenilalanin düzeyi artabilir. FENİLKETONÜRİ (PKU) MOLEKÜLER ANALİZİ Kullanımı: PKU, fenilalanin hidroksilaz (PAH) enzim bozukluğu veya eksikliği ile ortaya çıkan bir kalıtsal hastalıktır. PAH, fenilalaninini tirozine çevirir. PAH’ın olmaması, eksik veya işlevinin bozuk olması durumunda kanda fenilalanin birikir ve bu amino asit beyin için toksiktir. PKU’ya, doğumu takip egünler içinde tarama testleri kullanılarak tanı konur. Bu hastalar uygun bir diyet ile normal yaşamlarını sürdürebilir. Aksi takdirde ilerleyen yaşlarda, geri dönüşümü olmayan zeka ve/veya nörolojik bozukluklar ortaya çıkar. Hastalık, PAH geninde meydana gelen mutasyonlar nedeni ile ortaya çıkar. Hastalığın oluşması için hem annenin, hem de babanın mutant geni taşıması gerekmektedir. Taşıyıcı anne ve babadan doğacak her çocuk 1/4 ihtimalle hasta olacaktır. Hasta bireyin ebeveynlerinden aldığı alleller, bağlantı analizi denilen indirek metot ile tespit edilir. Mutasyonu belirlenmemiş hasta ailelerine prenatal tanı ve/veya taşıyıcılık tanısında yardımcı olabilmek amacı ile indirek analiz uygulanabilir. FENİLKETONÜRİ TARAMASI (PKU) Normal Değer: Raporda belirtilmektedir. Kullanımı: Yenidoğanda fenilketonüri hastalığının taramasında kullanılır. Pozitif sonuçlar kantitatif bir yöntemle doğrulanmalıdır. Protein alımının yetersiz olduğu durumlarda yanlış negatif, prematüre infantlarda ise karaciğerin immatür olmasına bağlı olarak yanlış pozitif sonuçlar elde edilebilir. FENİTOİN (Bk.DİFENİLHİDANTOİN) FENOBARBİTAL (Luminal) Normal Değer: Terapötik konsantrasyon : 15-40 mg/ml Toksik konsantrasyon: >40 mg/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. Beraberinde valproik asit ve salisilatlar kullanıldığında fenobarbital düzeyi %40 artar. FENOL Normal Değer: <20-70 mg/g kreatinin Kullanımı: Fenol, fenol-krezol ve benzen ile çalışan kişilerin bu maddelerden ne kadar etkilendiğinin tespitinde kullanılır. FERRİK KLORİD (FeCI3 testi) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Fenilketonüri vb.metabolik hastalıkların tanısı ile ilaç ve alkol kullanımının değerlendirilmesinde kullanılır. Fenilalanin metabolitlerinden fenilprüvik asit ölçülür. Diyet tedavisine cevabın takibinde değerlidir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. Levadopa, salisilatlar ve fenotiazinler yanlış pozitif sonuçlara neden olabilir. FERRİTİN Normal Değer: Prematüre 25-200 ng/ml 0-7 gün 25-200 ng/ml 7 gün –1 ay 200-600 ng/ml 2-3 ay 50-300 ng/ml 4-6 ay 40-200 ng/ml 7-12 ay 15-140 ng/ml 1-5 yaş 12-140 ng/ml 6-12 yaş 15-140 ng/ml 13-15 yaş 17-140 ng/ml Erkek Kadın 16-50 yaş 15-200 ng/ml 14-150 ng/ml 51-60 yaş 15-220 ng/ml 14-150 ng/ml >60 yaş 18-250 ng/ml 18-200 ng/ml Kullanımı: Demir eksikliği anemisi, kronik hastalık anemisi, talasemi, hemakromatozis ve demir yükleme tedavisinin takibinde kullanılr. Karaciğer hastalıklarının varlığında demir eksikliği olmasına rağmen normal düzeylerde çıkabilir. Ayrıca akut faz reaktanlarından biridir. FİBRİN STABİLİZE EDİCİ FAKTÖR (Bk. Faktör VIII Tarama) FİBRİN YIKIM ÜRÜNLERİ (Bk. D-DİMER) FİBRİNOJEN (Faktör I) Normal Değer: 1,75-4,00 g/L Kullanımı: Fibrinojen akut faz reaktanlarından biridir. Konjenital afibrinojenemi, hipofibrinojenemi, disfibrinojenemi, yaygın damar içi pıhtılaşması, akut pulmoner emboli, sistemik fibrinoliz, pankreatit ve ağır karaciğer yetmezliğinde fibrinojen düzeyleri azalırken, enfeksiyonlar, gebelik, travma ve yaygın doku nekrozunda fibrinojen düzeyleri yükselir. Yüksek fibrinojen düzeyleri tromboz riskini arttırdığından kardiyovasküler hastalıklar ve inme riskinde artış gözlenir. FİBRİNOLİZ ZAMANI (Bk. Euglobin Pıhtı Lizis) FİBRONEKTİN (FN) Normal Değer: Serum 0,05-0,50 g/L Kullanımı: Synovial sıvıdaki fibronektin konsantrasyonu serumdakinden fazladır. FMF MUTASYON ANALİZİ (Bk. Familial Akdeniz Ateşi Mutasyon Analizi) FOLİK ASİT (Folat) Normal Değer : <15 yaş 3-21 ng/ml >15 yaş 3-17 ng/ml Kullanımı: Folat eksikliğinin tanı ve tedavisinin takibi ile megaloblastik ve makrositik anemilerin değerlendirilmesinde kullanılır. Diyetle folat alımının azalması, hemodiyaliz, malabsorbsiyon, gebelik, kronik alkolizm ve fenitoin vb bazı ilaçlar serum folat düzeyini düşürürken, vejeteryan diyet ile serum folat düzeyi artar. FOLİK ASİT(Eritrosit için) Normal Değer: 120-860 ng/ml Kullanımı: Eritrosit içi folat düzeyi serumdakinden çok daha konsantredir. Bu nedenle vücuttaki folat miktarının belirlenmesinde eritrosit içi folat düzeyinin ölçülmesi daha iyi bir göstergedir. FOLLİKÜL STİMÜLAN HORMON (FSH) Normal Değer: Kadın 0-6 ay 1,00-4,00 mIU/ml 7 ay-12 yaş 0,20-3,00 mIU/ml 13-15 yaş 1,00-8,00 mIU/ml 16-50 yaş 2,00-10,00 mIU/ml 51-60 yaş 20,00-140,00 mIU/ml >60 yaş 30,00-118,00 mIU/ml Folliküler faz 2,00-10,00 mIU/ml Pik 8,50-30,00 mIU/ml Luteal faz 2,00-10,00 mIU/ml Hamile 2,00-10,00 mIU/ml Menapoz 20,00-140,00 mIU/ml Erkek 0-6 ay 1,00-4,00 mIU/ml 6 ay-12 yaş 0,20-3,00 mIU/ml >12 yaş 1,00-15,00 mIU/ml Kullanımı: Hipofiz fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Özellikle primer ve sekonder over yetmezliğinin ayırıcı tanısında değerlidir. Primer gonadal yetmezlik, ovarien ve testikler agenezis, Turner ve Kleinifelter sendromu, kastrasyon, alkolizm, menapoz ve orşit serum FSH düzeylerinde artışa neden olurken, anterior hipofiz hipofonksiyonu, hipotalamik hastalıklar, gebelik, anoreksia nervosa, polikistik over sendromu, hemakromatozis, orak hücreli anemi, hiperprolaktinemi ve östrojen vey androjenlerle tedavi edilen hastalarda ise FSH düzeyi düşer. FORMOL GEL Kullanımı: Leishmaniazis tanısında kullanılan nonspesifik bir testtir. Gama globulinlerin artışı ile pozitifleştiğinden tanı koydurucu değil, tanıyı destekleyicidir. FOSFOR (PO4, P, İnorganik fosfor, Fosfat) Normal Değer: 0-7 gün 5,00-10,00 mg/dl 7 gün-1 yaş 4,50-6,70 mg/dl 2-12 yaş 4,50-5,50 mg/dl 13-60 yaş 2,70-4,50 mg/dl >60 yaş Erkek 2,30-3,70 mg/dl Kadın 2,80-4,10 mg/dl Kullanımı: Fosfor metabolizmasının ve kalsiyum-fosfor dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Osteolitik kemik metastazları, sarkoidozis, süt-alkali sendromu, vitamin D intoksikasyonu, böbrek yetmezliği, hipoparatiroidizm, pseudohipoparatiroidizm, akromegali, pulmoner embolizm, laktik asidoz ve respratuvar asidozda serum fosfor düzeyi artarken, osteomalazi, steatore, renal tübüler asidoz, gram negatif bakteriyel septisemi, hipokalemi, vitamin d eksikliği, malnutrisyon, malabsorbsiyon, ağır diare, kusma, primer hiperaparatiroidizm, hiperkalsemi, salisilat zehirlenmesi, respiratuvar enfeksiyonlar, hiperinsülinemi, respiratuvar alkaloz, osteoblastik kemik metastazları ve renal tübüler defektlerde ise fosfor düzeyi düşer.  FOSFOR (İdrar) Normal Değer: 24 saatlik idrar 0,40-1,30 g/gün Kullanımı: Böbrek fonksiyonlarının ve kalsiyum-fosfor dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Hiperparatiroidizm, vitamin D rezistan rikets, immobilizasyon, vitamin D intoksikasyonu, renal tübüler hasar ve familier hipofosfatemide idrarla atılan fosfor düzeyi artarken, hipoparatiroidizm, pseudohipoparatiroidizm ve paratiroidektomi sonrasında ise düşer. FRONKÜL KÜLTÜRÜ Kullanımı: Patojen bakterinin izolasyonununda kullanılır. FRUKTOZAMİN Normal Değer: <15 yaş 0-229 mmol/L >15 yaş 0-285 mmol/L Kullanımı: Son 2-3 hafta içindeki ortalama glukoz konsantrasyonunu gösterir. Glikozile olmuş protein miktarını gösterdiğinden serum total protein seviyesindeki değişiklikler fruktozamin değerini etkileyebilir. FTA-ABS Kullanımı: Sifilis tanısında kullanılır. Treponema pallidum için spesifik testlerden biridir. SLE, hamilelik ve lepra yalancı pozitifliğe neden olur. Ayrıca tedaviye rağmen pozitif kalır. Bu nedenle tedavi takibinde kullanılamaz. GAİTA ANALİZİ (Tam) (Gaita mikroskobisi, parazit incelemesi, gaitada gizli kan, hazım testi ve pH ölçümü) GAİTA KÜLTÜRÜ (Normalde patojen bakteri ürememelidir) GAİTADA AMİP İNCELEMESİ Normal Değer : Negatif Kullanımı: Entamoeba histolytica kist ve trofozitlerinin araştırılması GAİTADA CRYPTOSPORİDİUM İNCELEMESİ Kullanımı: HIV hastalarında, gündüz bakım evlerinde ve su kaynaklı salgınlarda diareye neden olan bir protozoadır. İmmün sistemi normal olan kişilerde asemptomatik seyreder ya da kendi kendini sınırlayan diaremeye neden olur. GAİTADA GİZLİ KAN ARAŞTIRILMASI Normal Değer: Negatif Kullanımı: Gaitada kimyasal kan reaksiyonunun araştırılması GAİTADA HAZIM TESTİ GAİTADA MİKROSKOBİK İNCELEME Kullanımı: Gaitada eritrosit, lökosit vb hücrelerin varlığının araştırılması GAİTADA PARAZİT ARAŞTIRILMASI Kullanımı: Gaitada parazit yumurtaları ve protozoalarının araştırılması GAİTADA pH ARAŞTIRILMASI Kullanımı: Gaita normalde nötral veya hafif alkali pH’a sahiptir. Karbonhidrat ve protein yıkımının izlenmesinde kullanılır. GAİTADA REDÜKTAN MADDE Normal Değer: Negatif GAİTADA ROTA VİRÜS ANTİJEN (Rota virüs antijeni) Kullanımı: Yenidoğanlarda ve 6 ay 2 yaş grubu çoçuklarda, özellikle kış döneminde ishal yapan en önemli nonbakteriyel gastroenterit etkeni olan rota virüs antijeninin gösterilmesinde kullanılır. GAİTADA STERKOBİLİNOJEN Kullanımı: Safranın duodenuma ulaşmasını engelleyen obstrüksiyonların değerlendirilmesinde ve özellikle de bilier atrezi olasılığının araştırılmasında kullanılır. GAİTADA TRİPSİN Kullanımı: Kistik fibrozis için tarama testlerinden biridir. Gaitadaki tripsin miktarı malabsorbsiyonda artmışken, pankreas fonksiyon kaybı ve kistik fibrozisde azalmıştır. >4 yaşın üzerindeki çocuklarda değeri düşüktür. GAMA GLUTAMİL TRANSFERAZ (GGT, Gama GT, Gama Glutamil transpeptidaz) Normal Değer: Kord 11-194 IU/L Prematüre 11-194 IU/L 0-7 gün 10-300 IU/L 7 gün-1 ay 7-180 IU/L 2-3 ay 7-100 IU/L 4 ay-15 yaş 7-50 IU/L >15 yaş Erkek 7-60 IU/L Kadın 7-40 IU/L Kullanımı: Karaciğer fonksiyon testlerinden biridir. Alkol ve ilaçların karaciğer üzerine toksik etkisini takip etmede kullanılır. Obstrüktif sarılık, intrahepatik kolestazis, pankreatit ve karaciğerdeki metastatik karsinomların tanısında da değerlidir. Serum GGT düzeyi, karaciğer hastalıklarında ALP ile paralel hareket ederken, kemik hastalıklarında etmez. GASTRİN Normal Değer: 25-125 pg/ml Kullanımı: Zollinger-Ellison sendromu, aklorhidri veya pernisiyöz anemi, multiple endokrin neoplazi ve diğer hipergastrinemilerin tanısında kullanılır. GEBELİK TESTİ (İdrar) (BETA-HCG İdrar) GEBELİK TESTİ (Serum) (BETA-HCG Kan) GLİADİN ANTİKORLARI IgA ve IgG (Anti-gliadin antikorları) Kullanımı: Celiac sprue hastalığında tanı ve tedavinin takibinde kullanılır. Tedaviden sonra önce IgA (3 ay), daha sonra IgG (12 ay düşer. Tedavi bırakılıp diyet normale döndükten 3 ay sonra tekrar pozitifleşir. GLUKOHEMOGLOBİN (HbAIC) Normal Değer: %4,2-6,4 Kullanımı: Diabetes mellitusun uzun dönem takibinde kullanılır. Son 4-8 hafta içindeki ortalama kan glukoz konsantrasyonunu gösterir. GLUKOZ (Açlık kan şekeri, AKŞ) Normal Değer:Kord 45-96 mg/dl Prematüre 20-60 mg/dl 0-7 gün 40-60 mg/dl 7 gün-1 ay 40-80 mg/dl 2 ay-15 yaş 60-100 mg/dl 16-60 yaş 70-110 mg/dl >60 yaş 80-110 mg/dl Kullanımı: Karbonhidrat metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır. GLUKOZ (İdrar) Normal Değer: Spot idrar 1-15 mg/dl 24 saatlik idrar <0,5 g/gün Kullanımı: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi ve diabetes mellitus takibinde kullanılır. GLUKOZ (Mayi) Normal Değer: BOS 0-12 yaş 60-80 mg/dl 13-15 yaş 50-75 mg/dl >15 yaş 40-70 mg/dl Kullanımı: Normalde BOS glukoz değeri, eş zamanlı kan glukozunun %60-80’i düzeyindedir. Bakteriyel menenjitler, merkezi sinir sistemi maligniteleri, romatoid menenjit ve hipoglisemi BOS glukoz düzeyinde düşüşe neden olur. GLUKOZ-6-FOSFAT DEHİDROGENAZ (G6PD) Normal Değer: <1 yaş 6,50-14,40 U/g Hb >1 yaş 4,60-13,50 U/g Hb Kullanımı: G6PD eksikliğine bağlı olarak gelişen hemolitik aneminin tanısında kullanılır. Genç eritrositlerde G6PD aktivitesi yüksek olduğundan, hemolitik epizod sonrasında eksikliğin belirlenmesi genellikle mümkün olmaz. GLUKOZAMİNOGLİKAN Kullanımı: Mukopolisakkaridozislerin taranması amacıyla kullanılır. GONOKOK KÜLTÜRÜ (Neisseriae gonorhoeae kültürü) Kullanımı : Neisseriae gonorrhoeae izolasyonu ve identifikasyonu GÖZ KÜLTÜRÜ (Konjonktiva kültürü) Kullanımı: Göz enfeksiyonlarında bakteriyolojik ajanın izolasyonu GRAM BOYALI PREPARAT Kullanımı: Klinik materyalde hücre ve bakteri varlığının araştırılması ve bakteri morfolojisinin belirlenmesi GROWTH FAKTÖR (Somatomedin C) GROWTH HORMON (GH, Somatotropin, STH) Normal Değer: 0-20 mIU/ml Kullanımı: Hipofiz fonksiyonlarının değerlendirilmesi, çocuklarda dwarfizm ve gigantizm, erişkinlerde ise akromegalinin tanı ve tedavisinin takibinde kullanılır. Çocuklarda GH yetmezliklerinin değerlendirilmesinde bazal değerler yetersiz olabileceğinden stimülasyon testlerine ihtiyaç duyulabilir. GRUBER-WİDAL TESTİ Kullanımı: Tifo ve paratifo enfeksiyonlarında O aglütininleri 8.günden, H aglütininleri ise 10-12 günden sonra tespit edilebilir düzeye ulaşır. Akut hastalık tanısı için 10-15 gün ara ile alınan kan örneklerinde titre artışı gözlenmelidir. Tek başına H aşılamayı, O ise hastalığı işaret eder. Erken dönemde tedaviye başlanan vakalarda pozitiflik görülmeyebilir. Tek başına tanı koydurucu değildir. Non-spesifik reaksiyonlara rastlanabilir. Kaynak: laboratuvar.com  HAM TESTİ Normal Değer: Negatif Kullanımı: Paroksismal noktürnal hemoglobinüri tanısında kullanılır. HAPTOGLOBİN (HPT) Normal Değer: 30-200 mg/dl Kullanımı: İn vivo hemoliz tanısında kullanılan bir akut faz proteinidir. Akut ve kronik inflamasyonlar, neoplastik hastalıklar, kortikosteroid tedavisi ve bilier obstrüksiyonlarda serum HPT seviyesi artarken, in vivo hemoliz (hemoglobinopatiler, eritrosit membran defektleri, otoimmün hemolitik hastalıklar, mekan hemoliz, hipersplenizm), karaciğer hastalıkları, östrojen tedavisi, gebelik ve oral kontraseptif kullanımı ile HPT seviyesi düşer. HAV IgG (Hepatit A antikoru IgG; Anti-HAV IgG) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Akut HAV (Hepatit A) enfeksiyonunun tanısında kullanılır. 15-45 günlük bir inkübasyonu takiben semptomların ortaya çıkması ile beraber kanda görülür ve genelde 3-6 ay pozitif kalır. Hb ELEKTROFOREZİ HbeAg (Hepatit Be Antijeni) Normal Değer: Negatif Kullanımı: HBV (Hepatit B) enfeksiyonunun takibinde kullanılır. Enfeksiyonun erken evrelerinde, HbsAg’den sonra ortaya çıkar. Virüsde aktif viral replikasyonun olduğunu gösterir. HbsAg (Hepatit B surface antigen) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Akut veya kronik HBV enfeksiyonlarının tanısında kullanılır. HBV enfeksiyonu sırasında serumda ortaya çıkan ilk serolojik markerdir (6-16 hafta). Akut enfeksiyonlarda genelde semptomlar çıktıntan 1-2 ay sonra ortadan kaybolur. HbsAg’nin 6 aydan uzun süre bulunması kronik taşıyıcılık veya kronik karaciğer hastalığının göstergesidir. HBV DNA (Hibridizasyon) Kullanımı: Serumdaki HBV miktarını belirlemek için kullanılır. Klinik ve diğer laboratuvar bulguları ile beraber hastalığın prognozunun belirlenmesi ve tedavi takibinde değerlidir. HBV DNA (PCR) Normal Değer: Negatif Kullanımı: HBV enfeksiyonlarının erken evrelerinde antikor düzeyi düşük olduğundan serolojik testler yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle virüsün doğrudan tespit edildiği duyarlı ve spesifik bir yöntem olan PCR kullanılır. Asemptomatik taşıyıcılar, antikorun henüz oluşmadığı vakalar, seropozitif annelerden doğan bebekler, immünolojik reaksiyon göstermeyen hastalar ve serolojik testleri pozitif olan hastalarda tanının doğrulanması ve tedavinin takibinde HBV DNA kullanılabilir. HCV GENOTİP TAYİNİ Kullanımı: HCV (Hepatit C) tip tayini hastalığın seyri ve tedavisi için önemlidir. Tespit edilebilen genotip ve alt tipleri şunlardır: 1a, 1b, 1c, 2a/c, 2b, 3a, 3c, 4a, 4b, 4c/d, 4e, 4f, 4h, 5a, 6a. HCV RNA Normal Değer: Negatif Kullanımı: HCV enfeksiyonlarının erken evrelerinde antikor düzeyi düşük olduğundan serolojik testler yetersiz kalmaktadır. Ayrıca özellikle HCV’de antikorun varlığı her zaman viremi ile birlikte görülmez. Bu nedenle virüsün doğrudan tespit edildiği duyarlı ve spesifik bir yöntem olan PCR kullanılır. Asemptomatik taşıyıcılar, antikorun henüz oluşmadığı vakalar, seropozitif annelerden doğan bebekler, immünolojik reaksiyon göstermeyen hastalar ve serolojik testleri pozitif olan hastalarda tanının doğrulanması ve tedavinin takibinde HCV RNA kullanılabilir. HCV VİRAL YÜK Kullanımı: Serum veya plazmadaki HCV RNA miktarını belirlemek için kullanılır. Klinik ve diğer laboratuvar bulguları ile beraber hastalığın prognozunun belirlenmesi ve tedavi takibinde değerlidir. HDL KOLESTEROL (HDL-C) Normal Değer Prematüre 5-50 mg/dl 0-1 yaş 30-65 mg/dl 2-15 yaş 35-75 mg/dl Erkek Kadın 16-20 yaş 30-70 mg/dl 35-80 mg/dl 21-60 yaş 40-70 mg/dl 40-80 mg/dl >60 yaş 40-75 mg/dl 40-80 mg/dl Kullanımı: Koroner kalp hastalığı riskinin değerlendirilmesi normal değerin altına düşmesi, kalp-damar hastalığı riskinin arttığını gösterir. HDV RNA Normal Değer: Negatif Kullanımı: Serumdaki delta antijen düzeyi akut enfeksiyon sırasında değişkendir. Kronik enfeksiyon sırasında ise delta antijeni nadiren tespit edilebilir. Ayrıca anti-HDV tespit edilmesi de aktif HDV enfeksiyonu olduğu anlamına gelmez. Bu durumda aktif HDV enfeksiyonunu tespit edebilmek için PCR ile HDV RNA ölçümü yapılabilir. 2.5-HEGZANDİON Normal Değer: <50 mg/L Kullanımı: n-hegzan ile çalışan kişilerin bu maddeden ne kadar etkilendiğinin tespitinde kullanılır. HELICOBACTER PYLORİ ANTİJEN (HpSA) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Erişkinlerde H.pylori varlığını göstermek ve tedavi sonrası eradikasyonu izlemekte kullanılır. H.pylori, gastrit, gastrik ve duodenal ülser, gastrik kanser ve neden olur. Non-invazif bir test olduğundan tedaviye cevabın izlenmesinde tercih edilir. HELICOBACTER PYLORİ ANTİKOR TARAMA Normal Değer: Negatif Kullanımı: H.pylori tanısında kullanılan non-invazif testlerden biridir. Aktif H.pylori ilişkili gastriti olan hastalarda, H.pylori enfeksiyonu tanısına yardımcı olan bir tarama testidir. Tedaviden sonraki 6-8 ay içinde antikor düşüşü saptanır. HELİCOBACTER PYLORİ ANTİKORLARI IgA ve IgG Normal Değer: Negatif Kullanımı: H.pylori tanısında kullanılan non-invazif testlerdir. Tedaviden sonraki 6-8 ay içinde antikor düşüşü saptanır. HEMATOKRİT (Hct) Normal Değer: Kord %42-60 Prematüre %42-60 0-7 gün %45-67 7 gün-1ay %42-63 2-3 ay %31-55 4-6 ay %29-41 7 ay-3 yaş %33-39 4-5 yaş %34-40 6-12 yaş %35-45 Erkek Kadın 13-15 yaş %37-49 %36-46 16-50 yaş %40-53 %36-46 >50 yaş %41-53 %36-46 Kullanımı: Anemi, kan kaybı, polistemi vb. durumların değerlendirilmesinde kullanılır. Polistemi, egzersiz, hemokonsantrasyon (dehidratasyon, yanık, aşırı kusma, intestinal obstrüksiyon vb) ve yüksek rakım Hct’te artışa neden olurken, anemi ve yatar pozisyonda Hct düşer. Saat 17.00-07.00 arasında ve yemeklerden sonra Hct düzeyinde %10’luk bir düşme olabilir. Ayrıca kan alırken turnikenin uzun süre kalması yanlış yüksek sonuçlara neden olabilir. HEMOFİLİ A BAĞLANTI ANALİZİ (FVIII eksikliği) Kullanımı: Hasta bireyin annesinden aldığı allel, bağlantı analizi denilen indirek metot ile tespit edilir. Mutasyonu belirlenmemiş hasta ailelerine prenatal tanı ve/veya taşıyıcılık tanısına yardımcı olabilmek amacı ile indirek analiz uygulanabilir. HEMOFİLİ A İNTRON 22 İNVERSİYON ANALİZİ (FVIII eksikliği) Kullanımı: Hemofili A, faktör VIII eksikliğinden kaynaklanan bir çeşit kanama hastalığıdır. Hastalık, X kromozomu üzerinde bulunan FVIII geninde meydana gelen mutasyonlardan kaynaklandığı için erkek çocuklarda görülür. Plazmadaki normal faktör düzeyleri %50-150 ünite (=0,2 mg/ml) arasında değişir. Değer %1’in altında ise ağır hemofili denir. Ağır hemofililerde kanamalar travma olmaksızın kendiliğinden de başlayabilir. İntron 22 inversiyon mutasyonunun, Türk Hemofili A hastalarında görülme sıklığının %29 olduğu (ağır hemofili vakalarının %42’si) bildirilmiştir. HEMOFİLİ B BAĞLANTI ANALİZİ (FIX eksikliği; Christmas hastalığı) Kullanımı: Hemofili B, faktör IX eksikliğinden kaynaklanan bir çeşit kanama hastalığıdır. Görülme sıklığı Hemofili A’ya oranla çok düşüktür. Hastalık X kromozomu üzerinde bulunan FIX geninde meydana gelen mutasyonlardan kaynaklandığı için erkek çocuklarda görülür. Hasta bireyin annesinden aldığı allele, bağlantı analizi denilen indirek metot ile tespit edilir. Hasta ailelerine prenatal tanı ve/veya taşıyıcılık tanısına yardımcı olabilmek amacı ile indirek analiz uygulanabilir. HEMOGLOBİN (Hb) Normal Değer: Kord 13,50-20,00 g/dl Prematüre 13,50-20,00 g/dl 0-7 gün 14,50-22,50 g/dl 7 gün-1ay 13,50-20,50 g/dl Erkek Kadın 2-3 ay 10,00-14,50 g/dl 10,00-14,00 g/dl 4-6 ay 9,50-13,50 g/dl 9,50-13,50 g/dl 7 ay-3 yaş 10,50-13,50 g/dl 10,50-13,50 g/dl 4-5 yaş 11,50-13,50 g/dl 11,50-13,50 g/dl 6-12 yaş 11,50-15,50 g/dl 11,50-15,50 g/dl 13-15 yaş 13,00-16,00 g/dl 12,00-16,00 g/dl 16-50 yaş 13,50-17,50 g/dl 12,00-16,00 g/dl >50 yaş 14,00-18,00 g/dl 13,00-17,00 g/dl Kullanımı: Anemi, kan kaybı, polistemi vb durumların değerlendirilmesinde kullanılır. Polistemi, egzersiz, hemokonsantrasyon (dehidratasyon, yanık, aşırı kusma, intestinal obstrüksiyon vb.) ve yüksek rakım Hb’de artışa neden olurken, anemi ve yatar pozisyonda Hb düşer. Saat 17.00-07.00 arasında ve yemeklerden sonra Hb düzeyinde %10’luk bir düşme olabilir. Ayrıca kan alırken turnikenin uzun süre kalması yanlış yüksek sonuçlara neden olabilir. HEMOGLOBİN A1C (Bk. Glukohemoglobin) HEMOGLOBİN A2 (HbA2) Normal Değer: %0-4 Kullanımı: Talasemi tanısında kullanılır. HbA2 düzeyi demir eksikliğinden etkilenebilir. b-talasemi ve megaloblastik anemide HbA2 düzeyi artarken, demir eksikliği, eritrolösemi, HbH hastalığı, s-talasemi ve bs-talasemide HbA2 düzeyi düşer. HEMOGLOBİN ELEKTROFOREZİ (Bk. Beta Talasemi ve Hemoglobinopati Taraması) HEMOSİDERİN Normal Değer: Negatif Kullanımı: Plazmadaki serbest hemoglobin miktarının yüksek olması ve buna bağlı olarak hemopeksin ve haptoglobulin düzeylerinin düşmesi, idrarda hemosiderin bulunmasına neden olur. Hemosiderinüri genelde intravasküler hemolize bağlıdır. İntravasküler hemolize neden olan anemilerde ve hemakromatozisde hemosiderinüri görülür. HEPATİT D VİRÜS ANTİKORU (Delta antikoru, Anti-Delta, Anti-HDV) Normal Değer: Negatif Kullanımı: HDV enfeksiyonunun tanısında kullanılır. Özellikle stabil kronik HBV enfeksiyonu olanlarda ani alevlenme olduğundan delta antikoru bakılmalıdır. HETEROFİL ANTİKOR (Monospot test) Normal Değer: Negatif Kullanımı: EBV enfeksiyonu tanısında kullanılır. EBV B lenfositleri etkilendiğinden spesifik ve non-spesifik antikor oluşumu gözlenir. Testin sonucu hastalığın ağırlığı hakkında bilgi vermez fakat titre artışının takibi anlamlıdır. HIV-1/HIV-2 ANTİKOR Normal Değer: Negatif Kullanımı: HIV tanısında kullanılır. HIV ile karşılandıktan sonra genellikle 5-12. haftadan sonra pozitifleşir.(Ortalama 25-30 gün)  AIDS geliştikten sonra, hastalığın son evrelerinde antikor düzeyi saptanabilir sınırın altına düşebilir. Negatif ve pozitif sonuçlar dikkatlice değerlendirilmelidir. Pozitif sonuçlar, Western blot ve PCR ile doğrulanmalıdır. HIV-1 PROVİRAL DNA Normal Değer: Negatif Kullanımı: ELISA ve Western Blot gibi serolojik testler HIV’a karşı oluşan antikorları tespitt ettiğinden bu testlerin serokonversiyondan önceki değerleri sınırlıdır. PCR ile HIV-1’in doğrudan tespit edilmesi sağlanır. Yeni doğanlarda ve yüksek riskli hastalarda erken tanı için ve doğrulama amacıyla HIV-1 proviral DNA testi kullanılabilir. HIV-1 RNA (HIV-1 viral yük) Kullanımı: Plazmadaki HIV-1 RNA miktarını belirlemek için kullanılan bir testtir. Klinik ve diğer laboratuvar bulguları ile beraber prognozun belirlenmesi ve tedavi takibinde kullanılır. HIV-1 VİRAL YÜK HIV p24Ag + IgG COMBI Normal Değer: Negatif Kullanımı: Akut HIV enfeksiyonu sendromu tanısında kullanılır. Antikor oluşumundan önce antijenemi geliştiğinden şüpheli temastan 3 hafta sonra kullanılabilir. Negatif ve pozitif sonuçlar dikkatlice değerlendirilmelidir. Pozitif sonuçlar, Western blot ve PCR ile doğrulanmalıdır. HİDROKSİBÜTİRAT DEHİDROGENAZ (HBDH, Alfa-hidroksibütirik dehidrogenaz, a-HBD) Normal Değer: 75-200 U/L Kullanımı: AMI (MI sonrası 72 saatte pik yapar ve 2 hafta yüksek kalır), hemolitik veya megaloblastik anemi, akut hepatoselüler hasar, müsküler distrofi, lösemi, lenfoma, malign melanom, postoperatif dönem ve nefrotik sendromda serum HBDH düzeyi artar. 5-HİDROKSİİNDOLASETİK ASİT (5-HIAA, 5-OH indolasetik asit) Normal Değer: 10,4-31,2 mmol/gün Kullanımı: Karsinoid tümörlerin tanısında kullanılır. Ayrıca çölyak sprue, whipple hastalığı ve bronş karsinomlarında 5-HIAA düzeyi artarken, depresyon, ince bağırsak rezeksiyonu, PKU ve Hartnup hastalığında ise 5-HIAA düzeyi azalır. 25-HİDOKSİ KOLEKALSİFEROL (Bk. Vitamin D3) 17-HİDROKSİPROGESTERON (17-OH Progesteron) Normal Değer: Kord 9,00-50,00 ng/ml Prematüre 0,30-5,60 ng/ml 0-7 gün 0,20-2,30 ng/ml 7 gün-5 yaş 0,10-0,90 ng/ml 6-15 yaş 0,10-1,00 ng/ml 16-50 yaş 0,20-1,00 ng/ml >50 yaş 0,20-0,50 ng/ml Hamile 0,20-1,00 ng/ml Menapoz 0,10-0,50 ng/ml Folliküler faz 0,20-1,00 ng/ml Pik 0,20-1,00 ng/ml Luteal faz 0,20-3,00 ng/ml Kullanımı: 11-hidroksilaz veya 21-hidroksilaz eksikliğine bağlı olan konjenital adrenal hiperplaziler için en iyi tarama testidir. Hirşutizm veya infertilitesi olan kadınlarda, adult-onset konjenital adrenal hiperplazilerin değerlendirilmesinde ve konjenital adrenal hiperplazi nedeniyle glukokortikoid tedavisi alan hastaların takibinde de kullanılır. HİDROKSSİPROLİN, TOTAL Normal Değer: 1-5 yaş 20-65 mg/gün 6-12 yaş 35-99 mg/gün 13-15 yaş 63-180 mg/gün 16-20 yaş 20-55 mg/gün 21-40 yaş 15-42 mg/gün >40 yaş 16-49 mg/gün Kullanımı: Total kollajen turnover’ını gösterir. Kemik rezorbsiyonu için iyi bir göstergedir. Ayrıca primer ve sekonder tümörlere bağlı kemik yıkımının değerlendirilmesinde de kullanılabilir. Akromegali, hipertiroidizm, Paget hastalığı, rickets, osteomalazi, büyük kemik kırıkları, kemik tümörleri, osteoporoz, sarkoidoz ve akut osteomyelitlerde hidroksiprolin düzeyi artarken, hipotiroidizm, hipopitüiterizm, hipoparatiroidizm ve malnutrisyonda ise hidroksiprolin düzeyi düşer. 5-HİDROKSİ TRİPTAMİN (Bk. Seratonin) HİPOKONDROPLAZİ (HCH) MUTASYON ANALİZİ Kullanımı: Bu kondrodistrofi, akondroplazi’nin allelik formudur. Radyolojik ve klinik bulgular sayesinde akondroplazi’den ayırdedilebilir. Otozomal dominant olduğu için taşıyıcılık durumu göstermez. Doğrudan hastalık fenotipi görülür. HİPPÜRİK ASİT Normal Değer: <1,5 g/g kreatinin Kullanımı: Tolven ve xylen ile çalışan kişilerin bu maddelerden ne kadar etkilendiğinin tespitinde kullanılır. HLA B-7 Kullanımı: HLA doku grubu tayininde kullanılır. HLA B-27 Kullanımı: HLA doku grubu tayininde kullanılır. Ankilozan spondilit ve romatoid artritte destekleyici bir bulgudur. HLA-DR HOMOSİSTEİN (Hcy) Normal Değer: >12 yaş 0-12 mmol/L (normal) 12-15 mmol/L (sınırda yüksek) >15 mmol/L (yüksek) Kullanımı: Plazma total homosistein düzeyi kardiyovasküler hastalıklar için bağımsız bir risk faktörüdür. Genetik mutasyonlar veya esansiyel vitamin kofaktörlerindeki eksiklik enzim fonksiyonlarını etkileyerek homosistein düzeyini arttırır. Homosistein düzeyi yüksek olanlarda ateroskleroz ve tromboembolizm riski artmıştır. Ayrıca kanda ve idrarda homosistein düzeyinin artmış olduğu doğumsal bir metabolizma bozukluğu olan homosistinürinin tanısında da kullanılır. Vitamin B12 eksikliği, yaş ve sigara kullanımı homosistein düzeyini arttırırken, folik asit kullanımı ile homosistein düzeyi düşer. HOMOVANİLİK ASİT (HVA) Normal Değer: 24 saatlik idrar 3-5 yaş 1,40-4,30 mg/gün 6-12 yaş 2,10-4,70 mg/gün 13-15 yaş 2,40-8,70 mg/gün >15 yaş 1,40-8,80 mg/gün Kullanımı: Dopaminin majör terminal metabolitidir. Feokromasitoma, nöroblastoma ve ganglioblastomanın tanı ve takibinde kullanılır. 24 saatlik idrarda ölçüm yapılması tercih edilir. HPV PCR ve GENOTİP TAYİNİ Normal Değer: Negatif Kullanımı: Servikal kanserler, servikal intraepitelial neoplazi (CIN) ve Condylomata acuminatada HPV varlığının tespit edilmesinde kullanılır. İstenildiği takdirde varlığı belirlenen virüsün tip tayini yapılabilir. HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33 ve 35 tipleri tayin edilebilmektedir. HSV TİP-1 ANTİKORLARI IgM ve IgG (Herpes Simplex tip I IgM ve IgG) Kullanımı: Yakın bir süre önce veya geçmişte geçirilmiş HSV tip-1 enfeksiyonuna karşı oluşan antikorları göstermektedir. Sıklıkla gingivostomatit, herpes labialis, keratit, konjonktivit ve veziküler lezyonlara neden olur. Tedavi edilmeyen herpes ensefaliti ve yenidoğan herpes enfeksiyonu %70 fatal seyredebilir. HSV enfeksiyonunda antiviral tedavi önemli olduğundan, erken tanı önemlidir. HSV TİP-2 ANTİKORLARI IgM ve IgG (Herpes Simplex tip II IgM ve IgG) Kullanımı: Yakın bir süre önce veya geçmişte geçirilmiş HSV tip-2 enfeksiyonuna karşı oluşan antikorları göstermektedir. HSV tip-2 genital herpese neden olmaktadır. Doğum sırasında anneden çocuğa bulaşabileceğinden erken tanı ve tedavisi önemlidir. Kaynak: laboratuvar.com  ISIYA REZİSTAN ALKALEN FOSFATAZ (56°C) Normal Değer: %25-35 Kullanımı: Alkalen fosfataz yüksekliklerinin nedeninin araştırılmasında kullanılır. Klinikte en önemli kullanım alanı kemik ve karaciğer kaynaklı ALP’nin birbirinden ayrılmasıdır. Bunun için ısı ile inaktivasyon kullanılabilir 56°C’de 16 dakikada kemik kaynaklı ALP’nin %90-100’ü inaktive olur. ISIYA REZİSTAN ALKALEN FOSFATAZ (65°C) (Bk. Plasental Alkalen Fosfataz) ISLET ADACIK ANTİKORU (Pankreas islet cell antikor, ICA) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Tip I diabetes mellituslu (DM) hastaların %90’ında pozitiftir. Tip I DM’ta klinik bulgular başlamadan yıllar önce antikor saptanabilir. Diabeti olmayan kişilerde pozitif bulunduğunda tip I DM’a yatkınlığı gösterir. Birinci derece akrabalarında tip I DM olduğu bilinen kişilerde, düşük derecede ICA pozitifliği varsa ileride tip 1 DM gelişme olasılığı %40, yüksek titrede ICA pozitifliği varsa %100’dür. Ayrıca diabetes mellitusta tip 1-2 ayrımında da kullanılabilir. Kaynak: laboratuvar.com  İDRAR KÜLTÜRÜ VE KOLONİ SAYIMI Normal Değer: Üreme olmamalıdır. Kullanımı: İdrar yolu enfeksiyonu veya bakteriüri etkeni bakterilerin izolasyonu ve koloni sayısının belirlenmesinde kullanılır. İKİLİ TEST (Bk. Birinci trimester tarama testi) İKİNCİ TRİMESTER TARAMA TESTİ (Bk. Üçlü tarama testi) İMMÜNFENOTİPLENDİRME PANELİ (Lösemi paneli, Lenfoma paneli) Kullanımı: Lenfomaların tiplendirilmelerinde kullanılır. Standart panel dışında ilave monoklonallerin tayini istendiğinde belirtilmelidir. İMMÜNFİKSASYON ELEKTROFOREZİ (İmmünglobulin elektroforezi) Kullanımı: Multiple myeloma ve Waldenström makroglobulinemisi gibi immünproliferatif hastalıklar ve immün yetmezliklerin tanı ve takibinde kullanılır. Antikoagülanlar, antikonvülzanlar, oral kontraseptifler, isoniazid ve prokainamid kullanımı tüm immünglobulin düzeylerinde yanlış yükselmelere neden olurken, fenitoin ve melilprednizolon kullanımı ise IgG ve IgA düzeylerinde düşmeye neden olabilir. İMMÜNFİKSASYON ELEKTROFOREZİ (İdrar) (Bence-Jones proteini) Kullanımı: Çalışmada idrarla atılan serbest Lambda ve Kappa hafif zincir bulunup bulunmadığı değerlendirilir. Özellikle multiple myelomanın değerlendirilmesinde kullanılır. Amyloidozis, Fanconi sendromu ve Waldenström makroglobulinemisinde de idrarla atılan hafif zincir miktarı artabilir. İMMÜNFİKSASYON ELEKTROFOREZİ (BOS) İMMÜNGLOBULİN A (IgA) Normal Değer: Serum Prematüre 1,00-4,00 mg/dl 0-7 gün 2,00-30,00 mg/dl 7 gün-1 ay 2,00-50,00 mg/dl 2-6 ay 4,00-80,00 mg/dl 7-12 ay 15,00-110,00 mg/dl 1-3 yaş 15,00-150,00 mg/dl 4-5 yaş 18,00-160,00 mg/dl 6-12 yaş 25,00-160,00 mg/dl 13-15 yaş 45,00-250,00 mg/dl >15 yaş 45,00-380,00 mg/dl BOS 0-0,60 mg/dl Kullanımı: Özellikle sekresyonlarda bulunur ve virüs nötralizasyonunda rol oynar. IgA myeloma, siroz, kronik karaciğer hastalıkları ve kronik enfeksiyonlarda IgA düzeyi artarken, immün yetmezlikler, protein kaybına neden olan hastalıklar ve ataksi telenjiektazide ise IgA düzeyi düşer. İMMÜNGLOBULİN D (IgD) Normal Değer: 2,00-99,30 IU/ml Kullanımı: IgD myelomasının tanı ve takibinde kullanılır. İMMÜNGLOBULİN E (IgE) Normal Değer: 0-1 yaş 0-65 IU/L 2-12 yaş 0-150 IU/L 13-15 yaş 1-200 IU-L >15 yaş 1-100 IU/L Kullanımı: Allerjik hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Allerjik hastalıklar, parazit enfestasyonları, bronkopulmoner aspergillosis, astma, hiperimmünglobulin E sendromu ve Wiskott-Aldrich sendromunda serum IgE düzeyi artarken, bazı neoplazmalar, ataksi telenjiektazi ve bazı agamaglobulinemilerde IgE düzeyi düşer. İMMÜNGLOBULİN ELEKTROFOREZİ (Bk. İmmünofiksasyon Elektroforezi) İMMÜNGLOBULİN G (IgG) Normal Değer: Serum Prematüre 650-1600 mg/dl 0-1 ay 250-900 mg/dl 2-6 ay 200-700 mg/dl 7-12 ay 220-1070 mg/dl 1-3 yaş 340-1200 mg/dl 4-5 yaş 420-1240 mg/dl >5 yaş 650-1600 mg/dl BOS <15 yaş 1,50-5,50 mg/dl 15-60 yaş 3,30-6,10 mg/dl >60 yaş 4,20-6,40 mg/dl Kullanımı: bakteri, virüs ve toksinlere karşı uzun süreli koruyuculuğu sağlayan antikorlardır. IgG myeloma, karaciğer hastalıkları, kronik tekrarlayan enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar ve bazı malignitelerde IgG düzeyi artarken, immün yetmezlikler ve protein kaybına neden olan hastalıklarda IgG düzeyi düşer. Nörolojik hastalıkların ayırcı tanısında ise BOS’daki IgG düzeyleri yol gösterici olabilir. Multiple skleroz, subakut sklerozan panensefalit ve merkezi sinir sistemi sifilisinde BOS IgG düzeyinde artış görülebilir. İMMÜNGLOBULİN G İNDEKSİ (IgG indeksi) Normal Değer: 0,3-0,6 Kullanımı: Multiple skleroz ve diğer merkezi sinir sistemi demiyelizan hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır. İMMÜNGLOBULİN G SUBCLASSLARI Normal Değer: IgG1 0-6 ay 200-400 mg/dl 7-12 ay 200-800 mg/dl 1-12 yaş 300-800 mg/dl 13-15 yaş 350-1000 mg/dl >15 yaş 200-1150 mg/dl IgG2 0-1 yaş 50-100 mg/dl 2-3 yaş 30-450 mg/dl 4-15 yaş 100-450 mg/dl >15 yaş 100-550 mg/dl IgG3 0-1 yaş 15-150 mg/dl 2-12 yaş 15-117 mg/dl >12 yaş 15-120 mg/dl IgG4 <1 yaş 0-50 mg/dl >1 yaş 0-125 mg/dl Kullanımı: Humoral ve kombine (humoral+hücresel) immün yetmezliklerin değerlendirilmesinde kullanılır. Açıklanamayan ve tekrar eden kulak enfeksiyonları, sinopulmoner hastalıklar ve atopik allerjilerde IgG alt tiplerine bakılabilir. Hipogamaglobulinemi, ataksi-telenjiektazi ve Wiskott-Aldrich sendromunda tüm IgG alt tiplerinin düzyei düşer. Atopik allerjilerde IgG4 düzeyi artarken, rekürrent sinopulmoner enfeksiyonlar ve otitis mediada ise IgG2, IgG3 ve IgG4 düzeyi düşer. İMMÜNGLOBULİN M (IgM) Normal Değer: Serum 0-1 ay 220-80 mg/dl 2-3 ay 20-100 mg/dl 4-6 ay 35-125 mg/dl 7-12 ay 35-150 mg/dl 1-5 yaş 45-200 mg/dl 6-12 yaş 50-250 mg/dl >12 yaş 50-300 mg/dl BOS 0-1,30 mg/dl Kullanımı: Bakteri ve virüslere karşı üretilen ilk antikorlardır. Waldenstrom makroglobulinemisi, enfeksiyonların akut fazı, otoimmün hastalıklar, kronik karaciğer hastalıkları, aktif sarkoidoz, nefrotik sendrom ve bazı lenfomalarda IgM düzeyi artarken, immün yetmezlikler ve protein kaybına neden olan hastalıklarda IgM düzeyi düşer. BOS’da 3 mg/dl’nin üzerindeki IgM değerleri bakteriyel menenjit lehinedir. İMMÜNKOMPLEKS C1q (C1q, Compleman component C1q, C1q binding test) Normal Değer : 0-50 mg/ml Kullanımı: Dolaşımda immünkompleks bulunan hastalıkların (ör.SLE, glomerülonefrit, idiopatik intersitisiel pnömoni, enfektif endokardit, ıyme hastalığı, kronik HBV enfeksiyonu, HIV enfeksiyonu) değerlendirilmesinde ve romatoid artrit ve SLE’nin takibinde kullanılır. Ayrıca bazı malignitelerde (ör.akut lösemi) prognostik değeri de vardır. İNDİAN INK BOYALI PREPARAT Normal Değer: Negatif Kullanımı: BOS’da cryptococcus neoformans varlığının araştırılması İNDİREK COOMBS Kullanımı: Rh (-) hamilelerde yenidoğanın hemolitik hastalığı (eritroblastozis fetalis) riskinin belirlenmesinde kullanılır. İNFANTİL POLİKİSTİK BÖBREK HASTALIĞI (ARPKD) BAĞLANTI ANALİZİ (Otozomal resesif polikistik böbrek hastalığı) Kullanımı: İnfantil polikistik böbrek hastalığı (ARPKD), en sık görülen kalıtsal renal kistik hastalıklardan biridir. İnsidansı canlı doğumlarda 1/6.000 (Amerika) ile 1/40.000 (Avrupa) arasında değişmektedir. Tüm veriler dikkate alınınca muhtemel insidans canlı doğumlarda 1-2/10.000’dir. ARPKD, birçok çocukta ölüme neden olduğu için, hasta çocuğu olan ailelerde prenatal tanı çok önemlidir. ARPKD’in fetal ultrason ile prenatal tanısı (hatta doğumda oldukça genişlemiş böbreğe sahip olan vakalarda bile) genellikle 22.gebelik haftasından önce mümkün değildir. Hafif manifestasyonu olan vakalarda ultrason ile prenatal tanı imkansız olabilir. ARPKD lokusunun 6 p’nin proksimaline haritalanması, riskli ailelerde haplotipe dayalı prenatal tanıya imkan vermektedir. Bu hastalıktan sorumlu olan gen henüz klonlanmadığı için taşıyıcılık tanısı ve prenatal tanıda henüz mutasyon analizi yapılamamaktadır. Prenatal tanı isteyen ailelerde başvurunun kabulü için gereken kriterler: Karakteristik ultrasonografik bulguların da olduğu tipik klinik işaretlerin manifestasyonu, Aşağıda belirtilen kriterlerden en az birinin varlığı, -Ebeveynlerde ultrason incelemesi sonucunda renal kist olmaması, -Hepatik fibrozisin klinik işaretleri veya histopatolojik kanıtı, -En az bir hasta kardeşte ARPKD’in patolojik kanıtı, -Ebeveynlerin akraba olması. İNHALANT ALLERJENLER (Phadiotop) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Solunum yoluyla alınan allerjenlere karşı oluşan IgE varlığının taranmasında kullanılır. İNORGANİK FOSFOR İNSÜLİN Normal Değer: Açlık <7 gün 3-20 mIU/ml >7 gün 5-25 mIU/ml Tokluk 16-166 mIU/ml Kullanımı: Tip I ve II diabetes mellitus, hipoglisemi, insülinoma ve insülin rezistan diabetin değerlendirilmesinde kullanılır. İnsülinoma, reaktif hipoglisemi, fazla insülin alınması, Cushing sendromu, tip I diabetes mellitus, feokromasitoma ve akromegalide insülin düzeyi artarken, pankreas b hücre harabiyetinde insülin düzeyi düşer. İNSÜLİN ANTİKORU İNSÜLİN C-PEPTİT İNSÜLİN-LİKE GROWTH FAKTÖR İYONİZE KALSİYUM (Ca1, Ca+2) Normal Değer: 1,12-1,32 mmol/L Kullanımı: Kalsiyumun fizyolojik olarak aktif olan formudur. Total kalsiyumun %50-55’i bu formda bulunur. Anormal total kalsiyum sonuçlarının ve yenidoğanın kalsiyum dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Primer hiperparatiroidizm, fazla D vitamini alımı ve bazı malignitelerde iyonize Ca düzeyi artarken, primer hipoparatiroidizm, pseudohipoparatiroidizm, D vitamini eksikliği, magnezyum eksikliği, postoperatif durumlar, travma, sepsis, yanıklar, pankreatit ve multiple organ yetmezliğinde ise iyonize kalsiyum düzeyi düşer. İYOT (I) Normal Değer: Spot idrar kreatinine oranlanarak verilir. Kullanımı: Besinler veya ilaçlarla alınan iyot miktarının değerlendirilmesinde kullanılır. JO-1 ANTİKORLARI Kullanımı: Özellikle intersitisiel pulmoner fibrozis ve simetrik poliartriti olan polimyozitli hastaların tanısında kullanılır. Jo-1 antikorları pozitif olan bu hastalarda pulmonerr tutulum riski daha fazladır. Kaynak: laboratuvar.com KABAKULAK ANTİKORLARI IgM ve IgG (Mumps antikorları IgM ve IgG) Kullanımı: IgM akut enfeksiyonu, IgG ise doğal veya aşılama ile kazanılan bağışıklığı gösterir. İnkübasyon süresi 18-21 gündür. Hastalığın başlamasından 7-14 gün sonra antikor saptanabilir. Bazı hastalarda yaklaşık 1 yıl boyunca düşük düzeyde pozitif kalabilir. Kabakulak virüsü merkezi sinir sistemini de enfekte edebilir. Bu durumda tanı için BOS’taki antikor düzeylerine bakılır. KADMİYUM (Cd) Normal Değer: Tam Kan 0,3-1,2 mg/L Spot İdrar 0,5-4,7 mg/L Kullanımı: Kadmiyuma maruz kalan kişilerin bu maddeden ne kadar etkilendiğinin tespitinde kullanılır. KALSİFEROL (Bk. Vitamin D3) KALSİTONİN (Tirokalsitonin, hCT) Normal Değer: 0-50 pg/ml Kullanımı: Medüller tiroid karsinomlarının tanısında ve kalsiyum metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır. Bazı akciğer, meme ve pankreas kanserleri, Zollinger-Ellison sendromu, pernisyöz anemi, kronik böbrek yetmezliği, pseudohipoparatiroidizm, APUD hücreli tümörler, karsinoid sendrom, alkolik siroz, gebelik ve benign akciğer hastalıklarında serum kalsitonin seviyesi yükselir. KALSİYUM (Ca) Normal Değer: Kord kanı 8,20-11,50 mg/dl Prematüre 6,20-11,00 mg/dl 0-7 gün 8,00-10,60 mg/dl 7 gün-12 yaş 8,80-10,80 mg/dl 13-60 yaş 8,40-10,20 mg/dl >60 yaş 8,40-10,00 mg/dl Kullanımı: Çeşitli endokrin ve metabolik bozuklukların değerlendirilmesinde kullanılır. Primer ve tersier hiperparatiroidizm, kemik metastazları, çeşitli maligniteler, polisitemiavera, feokromasitoma, sarkoidozis, vitamin D intoksikasyonu, süt-alkali sendromu, tirotoksikozis, akromegali ve dehidratasyona neden olan durumlarda serum Ca düzeyi artarken, hipoparatiroidizm, pseudohipoparatiroidizm, vitamin D eksikliği, kronik böbrek yetmezliği, magnezyum eksikliği, akut pankreattit, hiperfosfatemi, sistinozis, osteomalazi, alkolizm, hepatik siroz ve hipoalbuminemi durumlarında serum Ca düzeyi azalır. Ayrıca total Ca düzeyi, kandaki protein konsantrasyonundan da etkilenir. Protein miktarı 1 g/dl artarsa, kalsiyum miktarı yaklaşık 0,8 mg/dl azalır. KALSİYUM (İdrar) Normal Değer: 24 saatlik idrar 0,10-0,30 g/gün Kullanımı: Kalsiyum metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır. Hiperparatiroidizm, osteolitik kemik metastazları, myeloma, osteoporozis, vitamin D intoksikasyonu, distal renal tübüler asidoz, idiopatik hiperkalsiüri, tirotoksikozis, immobilizasyon ve sarkoidozisde idrar Ca düzeyi artarken, hipoparatiroidizm, pseudohipoparatiroidizm, rikets, akut nefrit, osteomalazi, serum Ca düzeyinin düşük olduğu durumlar, osteoblastikk metastazlar, hipotiroidizm ve çölyak sprue hastalığında idrar Ca düzeyi düşer. KAN GRUPLARI ve Rh TAYİNİ (ABO grupları) Kullanımı: Kan grupları ve Rh tiplendirmesinin yapılmasında kullanılır. KAN KÜLTÜRÜ (Hemakültürü) Kullanımı: Bakteriyemi veya sepsis etkeni bakterilerin izolasyonu ve identifikasyonu KAN Ph Normal Değer: 7,35-7,45 Kullanımı: Asit-baz dengesinin değerlendirilmesi KANAMA ZAMANI Normal Değer: 3-7 dakika Kullanımı: Kapiller fonksiyonlar ile trombositlerin sayı ve fonksiyonunun değerlendirilmesinde kullanılır. Ekimoz ve spontan kanamaların incelenmesinde yararlıdır. Aspirin sensitivitesi, Glanzman ve von Willebrand hastalıklarında kanama zamanı uzar. Ayrıca Bernard-Soulier sendromu, üremi, konnektif doku hastalıkları, herediter telanjiektazi ve karaciğer hastalıklarında da kanama zamanı uzayabilir. KANDA PLASMODİUM ARAŞTIRILMASI (Sıtma paratizinin araştırılması, Plasmodium araştırılması) KANSER ANTİJEN 125 (Bk. CA 125) KANSER ANTİJEN 15-3 (Bk. CA 15-3) KANSER ANTİJEN 19-9(Bk. CA 19-9) KANSER ANTİJEN 72-4(Bk. CA 72-4) KAPPA HAFİF ZİNCİR (Kappa light chain-serum) Kullanımı: Multiple myelom olasılığının araştırması sırasında genellikle immünglobulin konsantrasyonları ile birlikte kullanılır. Kappa/Lambda oranının referans aralık sınırları dışında olması paraproteinemi olasılığını destekler. KAPPA HAFİF ZİNCİR (idrar) (Kappa light chain-idrar) Kullanımı: Paraproteinemilerle ilgili araştırma yapılırken, özellikle hafif zincir hastalığı olasılığının değerlendirilmesi amacıyla kullanılır. İmmünglobulin katabolizmasında artışa neden olan durumlarda da idrarla atılan hafif zincir miktarı artmış bulunabilir. KARBAMAZEPİN (Tegretol) Normal Değer: Terapötik konsantrasyon 5-10 mg/ml Toksik konsantrasyon >15 mg/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. KAROTEN KARSİNOEMBRİYONİK ANTİJEN KATEKOLAMİNLER Normal Değer: Epinefrin 10-67 pg/ml Norepinefrin 95-446 pg/ml Dopamin 0-87 pg/ml Kullanımı: Hipertansiyonun değerlendirilmesinde ve feokromasitoma, nöroblastoma ve ganglionöromaların tanı ve tedavi takibinde kullanılır. Selektif venöz örnekleme ile tümör lokalizasyonunda da değerlidir. Ortostatik hipotansiyonlu hastaların tanısında ise plazma norepinefrin düzeyinin ölçümü faydalıdır. Ayakta durmakla norepinefrin düzeyinin artmaması sempatik sinir sisteminde bozukluk olduğunu gösterir. Feokromasitomada plazma norepinefrin düzeyi epinefrinden daha çok artar. Epinefrin düzeyinin norepinefrinden daha yüksek olması ise feokromasitomanın adrenal medulla veya Zückerkendl organı kaynaklı olduğunu gösterir. Nöroblastoma, ganglionöroblastoma, ganglionöroma ve paragangliomalar, AMI, stres, egzersiz, ayakta durma, hipotiroidizm ve diabetik ketoasidozda plazma katekolamin düzeyi artarken, otonom nöropatilerde plazma katekolamin düzeyi düşer. KATEKOLAMİNLER (İdrar) Normal Değer: Epinefrin 0-3 yaş 0-6 mg/gün 4-12 yaş 0-10 mg/gün >12 yaş 0,5-20 mg/gün Norepinefrin 0-3 yaş 0-29 mg/gün 4-12 yaş 8-65 mg/gün 13-15 yaş 8-80 mg/gün >15 yaş 8-100 mg/gün Dopamin 0-1 yaş 0-85 mg/gün 2-3 yaş 10-140 mg/gün 4-5 yaş 40-260 mg/gün >5 yaş 65-400 mg/gün Kullanımı: Katekolamin üretiminin değerlendirilmesinde kullanılır. Egzersiz, stres, sigara kullanımı ve ağrı idrarla atılan katekolamin düzeyini arttırır. Katekolamin atılımı geceleri en düşük düzeyde bulunur. Ayrıca menstrüal siklusun luteal fazında epinefrin ve norepinefrin atılımı artarken, ovülatuar periyodda en alt seviyeye iner. Akut hipertansif atağın değerlendirilmesi için, atak sırasında alınacak olan spot idrarda ölçüm yapılması tercih edilir. KEMİK GLA PROTEİNİ KEMİK İLİĞİ İNCELEMESİ 17-KETOSTEROİDLER (17-KS) Normal Değer: 0-1 yaş 0-1 mg/gün 2-3 yaş 1-2 mg/gün 4-12 yaş 1-4 mg/gün 13-15 yaş 3-10 mg/gün >15 yaş Erkek 10-24 mg/gün Kadın 6-15 mg/gün Kullanımı: Erkeklerde androjenik adrenal ve testiküler, kadınlarda ise androjenik adrenal hormon sentezinin değerlendirilmesinde kullanılır. Bununla beraber adrenal androjen üretiminin değerlendirilmesinde kanda DHEA-S ölçümü daha değerlidir. Testiküler tümörler, lutein hücreli over karsinomu, Cushing hastalığı, ektopik ACTH üreten tümörler, adrenal tümörler, stres, gebeliğin son trimesteri ve Stein-Leventhal sendromunda 17-KS düzeyi artarken, Addison hastalığı, panhipopitüiterizm, miksödem, sekonder female hipogonadizm, hipotiroidizm ve primer male hipogonadizmde (Kleinifelter sendromu, kastrasyon vb.) 17-KS düzeyi düşer. KIRMIZI KÜRE SAYISI (Bk. Eritrosit Sayısı) KIZAMIK ANTİKORLARI IgM ve IgG (Rubeola IgM ve IgG) Kullanımı: Kızamık virüsüne bağlı enfeksiyonun varlığının ve muhtemel evresinin belirlenmesinde kullanılır. IgM’in pozitif olması, yeni başlayan bir enfeksiyonu, eski enfeksiyondan sonra kalan rezidü antikorları veya aşılamayı düşündürür. Hamilelerde ve immün sistemi suprese olan hastalarda ağır pnömoni ve merkezi sinir sistemi enfeksiyonuna neden olabileceğinden bu hastaların kızamık virüsü ile bağışıklık durumlarının belirlenmesi için antikorları önceden ölçülmelidir. İmmün sistemi normal olan çocuklarda da komplikasyonlara karşı dikkatli olunmalıdır. KIZAMIKÇIK ANTİKORLARI IgM ve IgG (Rubeola IgM ve IgC) KİST HİDATİK İNDİREK HEMAGLÜTİNASYON TESTİ (Echinococcus serolojik testi) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Echinococcus hastalığı için serolojik tarama testi olarak kullanılır. Hastanın exposure öyküsü, kliniği ve radyolojik verileri ışığında tanı konulur. Kollajen doku hastalıkları, siroz, şistozomiazis ve diğer parazitik enfestasyonlar yalancı pozitifliklere neden olabilir. KİST HİDATİK SPESİFİK IgE (Echinococcus spesifik IgE) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Echinococcus hastalığı için tarama testi olarak kullanılır. KİSTİK FİBROZ (CF) BAĞLANTI ANALİZİ (CF, CFTR) Kullanımı: CF tanısı klinik ve laboratuvar bulguları ile kesinleşen, fakat mutasyonun tespit edilemediği durumlarda hasta bireyin anne ve babasından aldığı alleler, bağlantı analizi denilen indirek metot ile tespit edilir. KİSTİK FİBROZ (CF) MUTASYON ANALİZİ (CF, CFTR) Kullanımı. Hastada kistik fibrozise neden olan mutasyonun tespit edilmesini sağlar. KLONAZEPAM (Rivotril) Normal Değer: Terapötik konsantrasyon 27-75 ng/ml Toksik konsantasyon >80 ng/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. KLORÜR (CI) Normal Değer: Kord kanı 96-104 mEq/L Prematüre 95-110 mEq/L 0-7 gün 96-110 mEq/L >7 gün 95-110 mEq/L Kullanımı: Elektrolit dengesi ve asit-bazz ile su metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır. Dehidratasyon, renal tübüler asidoz, akut böbrek yetmezliği, diabetes inspidus, salisilat intoksikasyonu ve respratuar alkalozda serum CI düzeyi artarken, aşırı kusma, aldosteronizm, respratuar asidoz ve su intoksikasyonu gibi durumlarda ise CI düzeyi düşer. KLORÜR (İdrar) Normal Değer: 0-7 gün 2-10 mEq/gün 7 gün-5 yaş 15-40 mEq/gün 6-12 yaş Erkek 35-110 mEq/gün Kadın 15-75 mEq/gün 13-15 yaş Erkek 60-175 mEq/gün Kadın 35-175 mEq/gün 16-60 yaş 110-250 mEq/gün >60 yaş 95-200 mEq/gün Kullanımı: Normalde idrardaki klor miktarı diyetle alınan miktara bağlıdır. Artmış tuz alımı, herhangi bir nedene bağlı masif diürez, potasyum kaybı, adrenokortikal yetmezlik ve Bartter sendromunda idrarla atılan CI seviyesi artarken, tuz alımının kısıtlanması, ekstrarenal CI kaybı (kusma, intestinal fistül, ağır diare) ve adrenokortikal hiperfonksiyon durumlarında ise idrarla atılan CI seviyesi azalır. KLORÜR (BOS) Normal Değer: <1 yaş 110-130 mEq/L >1 yaş 118-132 mEq/L Kullanımı: Serum klor düzeyini arttıran durumlarda BOS klor düzeyi de artar. Tüberküloz menenjit, diğer bakteriyel menenjitler ve serum klor düzeyini düşüren durumlarda ise BOS klor düzeyi düşer. KLORÜR (Ter) (Ter testi, iyontoferez) Normal Değer: 0-60 mEq/L Kullanımı: Kistik fibrozis tanısında kullanılır. Kistik fibrozisli hastalarda terdeki tuz kaybı anormal derecede yüksektir. Atılım, normal kişilerdeki klor miktarına göre 2,5 kat fazladır ve bu hastalık için patognomoniktir. Hasta infantlarda 3-5.haftadan sonra pozitifleşir. Adrenal yetmezlik, malabsorbsiyon, pankreas yetmezliği, hipotiroidizm ve bazı renal hastalıklarda da terdeki CI miktarı yükselebilir. KOLESTEROL (Total) (Total kolesterol) Normal Değer: Kord kanı 45-100 mg/dl 0-3 ay 50-135 mg/dl 4-6 ay 60-145 mg/dl 7-12 ay 60-160 mg/dl 1-5 yaş 70-175 mg/dl 6-15 yaş 110-200 mg/dl 16-50 yaş 125-200 mg/dl 51-60 yaş 135-200 mg/dl >60 yaş 140-200 mg/dl Kullanımı: Hipolipidemi ve hiperlipideminin tanısı ile atherosklerotik riskin değerlendirilmesinde kullanılır. KOLİNESTERAZ II KOMPLEMAN C3 (C3) Normal Değer: Serum Kord 57-116 mg/dl Prematüre 57-116 mg/dl 0-1 ay 50-120 mg/dl 2-3 ay 60-150 mg/dl 4-6 ay 60-175 mg/dl 7-12 ay 70-180 mg/dl 1-3 yaş 75-180 mg/dl >3 yaş 85-200 mg/dl Kullanımı: Akutt faz reaktanlarından biridir. Kompleman sistemindeki klasik ve alternatif yollar C3 basamağında birleşir. C3 düzeyindeki artışlar akut inflamatuar hastalıklar, atopik dermatit, bilier obstrüksiyon ve amiloidozise bağlı olabilirken, otoimmün hastalıklar, bakteriemi, doku hasarı, kronik hepatit, nefrit, malnutrisyon, DIC ve konjenital eksiklikler C3 düzeyinde düşüklüğe neden olabilir. KOMPLEMAN C4 (C4) Normal Değer: Serum Kord 7-23 mg/dl Prematüre 7-23 mg/dl 0-7 gün 7-25 mg/dl 7 gün-3 ay 7-30 mg/dl 4 ay-1 yaş 8-42 mg/dl 2-12 yaş 15-42 mg/dl >12 yaş 15-50 mg/dl Kullanımı: Akut faz reaktanlarından biridir. Kompleman sistemindeki klasik yolda yer alır. Akut inflamatuar durumlar ve malignitelerde C4 düzeyi artarken SLE, akut glomerülonefrit, kronik hepatit, otoimmün hastalıklar, herediter anjioödem, protein kaybedilen hastalıklar ve konjenital eksiklik durumlarında serum C4 düzeyi düşebilir. KONJUGE BİLİRUBİN KOPROPORFİRİN Normal Değer: 0-160 mg/gün Kullanımı: Porfiriaların etyoloji ve tipinin belirlenmesi ve obstrüktif sarılığın değerlendirilmesinde kullanılır. Kurşun zehirlenmesi, karaciğer hastalığı, AMI, hemolitik ve pernisyöz anemiler, alkolik siroz, egzersiz, Hodgkin hastalığı, lösemi, tirotoksikoz ve vitamin eksikliklerinde idrar koproporfirin düzeyi artar. KOPROPORFİRİN KORTİKOTROPİN KORTİZOL (Hidrokortizon, Compound F) Normal Değer: Sabah 7,00-29,00 mg/dl Akşam 7,00-17,50 mg/dl Kullanımı: Hipotalamus-hipofiz-adrenal korteks aksının değerlendirilmesinde kullanılır. Cushing hastalığı, adrenal adenom ve karsinomlar, ektopik ACTH sendromu, gebelik ve eksternal östrojen kullanımı ile serum kortizol düzeyi artarken, Addison hastalığı, konjenital adrenal hiperplazi ve hipopitüiterizmde kortizol düzeyi düşer. Akut stres, alkolizm, depresyon ve bazı ilaçlar normal diurnal varyasyonu bozarak bazal düzeyi etkileyebilir. KORTİZOL (İdrar) (İdrarda serbest kortizol) Normal Değer: 0-12 yaş 2-27 mg/gün 13-15 yaş 5-55 mg/gün >15 yaş 10-100 mg/gün Kullanımı : Cushing sendromunun tanısı için sensitivite ve spesifitesi en yüksek olan testtir. Ayrıca konjenital adrenal hiperplazi ve adrenal yetmezliklerin değerlendirilmesinde de kullanılır. Akut stres, alkolizm, depresyon ve bazı ilaçlar (kortizon ve antikonvülzanlar) diurnal varyasyonu bozarak bazal düzeyin yükselmesine ve supresyon stimülasyon testlerinde cevabın azalmasına neden olur. Renal hastalıklarda düşük değerler elde edilirken, gebelikte normalden yüksek sonuçlar alınabilir. Ayrıca eksojen glukokortikoid kullanımı testte interferansa yol açabilir. KREATİN Normal Değer: Serum Kadın Erkek <15 yaş 0,30-0,90 mg/dl <12 yaş 0,30-0,90 mg/dl >15 yaş 0,35-0,95 mg/dl >12 yaş 0,20-0,75 mg/dl 24 saatlik idrar Erkek 0-40 mg/gün Kadın 0-80 mg/gün Kullanımı: Diyetle et alımının artması ve kas yıkımında serum kreatin düzeyi artar. İdrar kreatin miktarı ise çocukluk çağı, gebelik, uzun süren açlık myopatiler, enfeksiyonlar, yanıklar, lösemi, SLE ve bazı endokrin hastalıklarda (hipertiroidizm, Addison hastalığı, Cushing sendromu, akromegali, diabetes mellitus) artarken, hipotiroidizmde düşer. KREATİN FOSFOKİNAZ (Bk. Kreatin Kinaz) KREATİN KİNAZ (CK, Total kreatin kinaz, CPK, Kreatin fosfokinaz) Normal Değer: 0-7 gün 22-500 IU/L 7 gün-1 ay 22-240 IU/L >1 ay 22-200 IU/L Kullanımı: İskelet ve kalp kasında dejenerasyona yol açan durumların değerlendirilmesinde kullanılır. AMI, progresif muskülerr distrofi, polimyozit, yanıklar, travma, ağır egzersiz, status epileptikus, postoperatif dönem, yaygın beyin enfarktüsü, gebeliğin son dönemleri ve doğum, malign hipertermi, IM enfeksiyonlar, konvülsiyonlar ve kardiyak defibrilasyon sonrasında CK düzeyi artar. KREATİN KİNAZ, MB (CK-MB) Normal Değer: İmmünoinhibisyon 0-25 U/L MEIA 0-5 ng/ml Kullanımı: AMI tanısında kullanılır. CK/CK-MB oranı tercih edilir. AMI sonrasında 4-8 saatte yükselmeye başlar ve 24 saatte pik yapar. Ayrıca kardiyak travmalar, myokardit, konjestif kalp yetmezliği, koroner anjiografi, kalp cerrahisi, musküler distrofi, polimyozit, SLE, yanıklar, Reye sendromu, hipotermi ve hipertermide de CK-MB düzeyi yükselir. KREATİNİN (Kan) Normal Değer: Kord 0,60-1,20 mg/dl Prematüre 0,30-1,00 mg/dl 0-7 gün 0,30-1,00 mg/dl 7 gün-3 ay 0,20-0,40 mg/dl 4 ay-5 yaş 0,30-0,70 mg/dl 6-12 yaş 0,50-1,00 mg/dl 13-15 yaş 0,50-1,20 mg/dl >15 yaş Erkek 0,50-1,40 mg/dl Kadın 0,50-1,30 mg/dl Kullanımı: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Böbrek hastalıkları, şok, maligniteler, SLE, diabetik nefropati, konjestif kalp yetmezliği ve akromegalide serum kreatinin düzeyi artarken, musküler distrofi ve diabetik ketoasidozda düşer. KREATİNİN (İdrar) Normal Değer: 24 saatlik idrar 0-3 ay 0,02-0,10 g/gün 4-12 ay 0,10-0,50 g/gün 1-3 yaş 0,10-0,60 g/gün Erkek Kadın 4-12 yaş 0,30-0,80 g/gün 0,10-0,60 g/gün 13-15 yaş 0,40-1,10 g/gün 0,30-1,10 g/gün >15 yaş 0,80-1,80 g/gün 0,60-1,60 g/gün Kullanımı: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. KREATİNİN KLİRENSİ (Glomerüler filtrasyon hızı, GFR) Normal Değer: 1-3 yaş 45-65 ml/dk 4-5 yaş 60-80 ml/dk 6-12 yaş 70-100 ml/dk Erkek Kadın 13-50 yaş 90-137 ml/dk 80-125 ml/dk 51-60 yaş 85-132 ml/dk 75-120 ml/dk >60 yaş 80-132 ml/dk 70-120 ml/dk Kullanımı: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi ve böbrek hastalıklarının takibinde kullanılır. Glomerüler filtrasyon hızını azaltan her türlü böbrek hastalığı, şok, hipovolemi, nefrotoksik ilaçlar, konjestif kalp yetmezliği ve dehidratasyon kreatinin klirensinde düşmeye neden olur. KROM (Cr) Normal Değer: Tam Kan 2,8-45,0 mg/L 24 saatlik idrar 0,1-2,0 mg/L Kullanımı: Kroma maruz kalan kişilerde, bu maddeden etkilenme derecesini gösterir. KRYOFİBRİNOJEN Normal Değer: Negatif Kullanımı: Kanda kryoglobulin düzeyinin yüksek olduğu durumlar, hemofili, akut FMF krizi ve oral kontraseptif kullananlarda kryofibrinojen düzeyi yüksek olabilir. Heparin kullanımı yanlış negatif sonuçlara neden olabilir. KRYOGLOBULİN Normal Değer: Negatif Kullanımı: Reynaud benzeri semptomu olan hastalarda kryoglobulinemi tanısında kullanılır. Neoplastik hastalıklar, akut ve kronik enfeksiyonlar ve kollajen doku hastalıklarında serum kryoglobulin miktarı artar. KULAK AKINTISI KÜLTÜRÜ Normal Değer: Patojen bakteri ürememelidir. Kullanımı: Kulak akıntısına neden olan bakteriyel etkenin izolasyonu KURŞUN (Pb) <15 yaş >15 yaş Plazma 0-10 mg/dl 0-20 mg/dl İdrar 0-80 mg/L Saç 0-5 mg/g saç Kullanımı: Kurşun zehirlenmelerinin tanısında kullanılır. Kurşun zehirlenmesinde, anoreksia, abdominal ağrı, kusma, irritabilite, apati, ensefalopati, anemi ve periferal nöropati görülebilir. Kaynak: laboratuvar.com LAKTAT DEHİDROGENAZ (LDH, LD, Laktik asit dehidrogenaz) Normal Değer: 0-3 ay 100-450 IU/L 4-12 ay 100-400 IU/L 1-3 yaş 100-300 IU/L 4-12 yaş 100-250 IU/L >12 yaş 90-240 IU/L Kullanımı: Kalp ve karaciğerr hastalıklarının tanısında kullanılır. AMI, megaloblastik ve pernisyöz anemi, karaciğer hastalıkları, şok, hipoksi, siroz, obstrüktif sarılık, böbrek hastalıkları, kas hastalıkları, neoplastik hastalıklar, konjestif kalp yetmezliği, lösemi, hemolitik anemi, orak hücreli anemi, lenfoma, renal enfarktüs ve akut pankreatitte LDH düzeyi artar. LAKTAT DEHİDROGENAZ (Mayi) Normal Değer: 10-40 IU/L Kullanımı: İntraserebral yerleşimli tümörler, lösemi veya lenfosarkoma, menenjit, subaraknoid kanama ve serebrovasküler olaylarda BOS LDH düzeyi artar. LAKTAT DEHİDROGENAZ İZOENZİMLERİ (LDH izoenzimleri, LDH izoenzim elektroforezi) Normal Değer: LD1 %17-31 LD2 %35-48 LD3 %15-29 LD4 %4-9,5 LD5 %3-10 Kullanımı: LDH yüksekliğinin kaynağının belirlenmesi amacıyla kullanılır. AMI, karaciğer hastalıkları, neoplaziler ve iskelet kası hastalıklarının ayırıcı tanısında değerlidir. LAKTİK ASİT (Laktat, L-laktat) Normal Değer: 5,70-22,00 mg/dl Kullanımı: Metabolik asidoz, dehidratasyon ve diabetik asidozun değerlendirilmesinde kullanılır. Egzersiz, hiperventilasyon ve kan alımı sırasında turnikenin uzun süre kalması laktik asit düzeyini arttırır. LAKTİK ASİT (BOS) Normal Değer: 10,80-18,90 mg/dl Kullanımı: Merkezi sinir sistemi hastalıklarının değerlendirilmesi ile bakteriyel ve viral menenjitlerin ayrımında kullanılır. Viral menenjitlerde BOS laktik asit düzeyi 35 mg/dl’nin altında iken, bakteriyel menenjitlerde bu değerin üzerindedir. Serebral kan akımı veya oksijenizasyonun azalması, intrakraniyel basıncın artması, travma, felç, intrakraniyel hemoraji, multiple skleroz, primer veya metastatik merkezi sinir sistemi tümörleri, hipokapni ve bakteriyel ve tüberküloz menenjitlerde BOS laktik asit düzeyi artar. LAKTOZ TOLERANS TESTİ Kullanımı: İnce bağırsak mukozasında laktaz eksikliğine bağlı olarak gelişen karbonhidrat emilim bozukluklarının değerlendirilmesinde kullanılır. LAMBDA HAFİF ZİNCİR (Lambda light chain-serum) Normal Değer: Raporda belirtilmektedir. Kullanımı: Multiple myelom olasılığının araştırması sırasında genellikle immunoglobülin konsantrasyonları ile birlikte kullanılır. Kappa/Lambda oranının referans aralık sınırları dışında olması paraproteinemi olasılığını destekler. LAMBDA HAFİF ZİNCİR (İdrar) (Lambda light chain-idrar) Kullanımı: Paraproteinemilerle ilgili araştırma yapılırken, özellikle hafif zincir hastalığı olasılığının değerlendirilmesi amacıyla kullanılır. İmmünglobulin katabolizmasında artışa neden olan durumlarda da idrarla atılan hafif zincir miktarı artmış bulunabilir. LAMOTRİGİNE (Lamictal) Normal Değer: Terapötik konsantrasyon 0,5-4,0 mg/ml Toksik konsantrasyon >8,0 mg/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. LD-1 İZOENZİMİ (LD-1 aktivite) Normal Değer: 10-44 IU/L Kullanımı: Laktat dehidrogenaz izoenzimlerinden biridir. Özellikle AMI sonrası LD-1 artar. Ayrıca pernisyöz, hemolitik, orak hücreli (akut atak sırasında) ve megaloblastik anemilerde, akut renal kortikal nekrozisde ve herhangi bir nedene bağlı in vivo veya in vitro hemolizde de LD-1 düzeyi yükselir. LDH LDH İZOENZİM ELEKTROFOREZİ LDH İZOENZİMLERİ LDL KOLESTEROL (Direk Ölçüm) (LDL-C) Normal Değer: 60-130 mg/dl Kullanımı: Koroner kalp hastalığı riskinin değerlendirilmesinde kullanılır. LE HÜCRESİ (Lupus erythematosus hücre testi) Normal Değer: Negatif Kullanımı: SLE’li hastaların %70-90’ında LE hücresi görülür. Ayrıca romatoid artrit, skleroderma, konnektif doku hastalıkları, ilaç reaksiyonları ve lupoid hepatitte de LE hücresi %3-9 oranında görülür. LEGİONELLA ANTİKORU Normal Değer: Negatif Kullanımı: Legionella enfeksiyonunun tanısında kullanılır. Serolojik tanıda enfeksiyonun erken döneminde (hastalığın başlangıcının ilk haftası) ve konvalesan dönemde (3-6 hafta) alınacak kan örneklerinde serokonversiyon veya en az 4 katt titre artışının gösterilmesi önemlidir. LEGİONELLA KÜLTÜRÜ Kullanımı: Legionella izolasyonu LENFOMA PANELİ (Lenfosit alt grupları, Lenfosit tiplendirilmesi) Normal Değer: CD 3 (T) %60-85 CD 19 (B) %7-23 CD 4 (Helper) %29-59 CD 8 (Supressor) %19-48 CD 16-56 (NK) %6-29 Aktive T %7-15 Kullanımı: İmmün yetmezlikler ile otoimmün viral ve kronik granülomatöz hastalıkların tanı ve takibinde kullanılır. Kalp, karaciğer, böbrek ve kemik iliği transplantasyonlarının izlenmesinde de yararlıdır. LENFOMA PANELİ LENFOSİT ALT GRUPLARI LENFOSİT TİPLENDİRİLMESİ LESİTİN / SPİNGOMYELİN ORANI (L/S oranı, Amniyotik sıvı fosfolipidleri) Normal Değer: <1,5 İmmatür 1,5-1,9 Transizyonel >2,0 Matür Kullanımı: Fetüsün akciğer gelişiminin değerlendirilmesinde kullanılır. LİPAZ (Triaçilgliserol açilhidrolaz) Normal Değer: 0-60 U/L Kullanımı: Pankreas fonksiyon testlerindendir. Pankreatitler, safra kesesi koliti, strangüle veya enfarkte bağırsak, pankreas kist veya pseudokistleri ve peritonitlerde serum lipaz düzeyi artar. Akut pankreatitte serum lipaz aktivitesi, serum amilazından daha uzun süre yüksek kalır. Ayrıca akut pankreatit için lipazın sensitivite ve spesifitesi amilazdan daha yüksektir. Pankreatitlerde ascite sıvısındaki lipaz da yükselebilir. Akciğer tümörlerine bağlı olarak gelişen plevral transüdalarda da nadiren lipaz düzeyi artar. ERCP, oddi sfinkterinde spazma neden olan narkotik analjezikler ve heparin de serum lipaz düzeyinin yükselmesine neden olabilir. LİPİD ELEKTROFOREZİ LİPOPROTEİN (a) (Lp (a) Normal Değer: 0-30 mg/dl Kullanımı: Serum Lp (a) düzeyinin yüksek olması, prematüre koroner ateroskleroz ve inme riskinin artışına neden olur. Ayrıca kontrolsüz diabet ve ağır hipotrioidizmde de Lp (a) düzeyi artabilir. LİPOPROTEİN ELEKTROFOREZİ (Lipid elektroforezi) Kullanımı: Serum total kolesterol veya lipoprotein düzeylerinde anormallik olan hastaların değerlendirilmesinde kullanılır. LİSTERİA AGLÜTİNASYON TESTİ Kullanımı: Serumda Listeria aglütininlerinin varlığının gösterilmesi ve titrenin belirlenmesinde kullanılır. LİTYUM (Li) Normal Değer: Terapötik konsantrasyon 0,5-1,0 mEq/L Toksik konsantrasyon >2,0 mEq/L Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. LİVER-KİDNEY MİKROZOMAL ANTİKOR TİP 1 LİZOZİM (Muramidaz) Normal Değer: 9,60-16,80 mg/L Kullanımı: Granülosit ve monosit turnoverinin göstergesidir. Granülositik veya monositik lösemiler, myeloproliferatif hastalıklar ve malign histiositozis tanısında kullanılır. Akut monositik veya myelomonositik lösemi, kronik myeloid lösemi, polistemia vera, bazı böbrek hastalıkları ve kronik enfeksiyonlarda (ör.tüberküloz) serum lizozim düzeyi artar. LKM TİP 1 ANTİKORLARI (Liver-Kidney mikrozomal antikor Tip 1) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Daha çok çocuklarda görülen otoimmün kronik aktif hepatit tip-2 tanısında kullanılır. LÖKOSİT (Beyaz küre sayısı, WBC) Normal Değer: Prematüre 9,00-30,00 K/mm3 0-1 ay 9,40-34,00 K/mm3 2-12 ay 5,00-19,50 K/mm3 1-3 yaş 6,00-17,50 K/mm3 4-5 yaş 5,50-15,50 K/mm3 6-15 yaş 4,50-13,50 K/mm3 >15 yaş 4,50-11,00 K/mm3 Kullanımı: Kandaki beyaz küre sayısının değerlendirilmesinde kullanılır. LÖKOSİT (BOS) Kullanımı: SSS hastalıklarının ayırıcı tanısında kullanılır. LÖKOSİT ALKALEN FOSFATAZ (LAP, LAP skoru, LAPA, Nötrofil alkalen fosfataz) Normal Değer: %30-140 Kullanımı: KML ile lökomoid reaksiyonun ve polistemia vera ile sekonder polisteminin ayırıcı tanısında kullanılır. Polistemia vera, lökomoid reaksiyonlar, Down sendromu, myeloproliferatif hastalıklar, stres, gebelik, ALL, Hodgkin lenfoma, aplastik anemi ve bakretiyel enfeksiyonlarda LAP yükselirken, KML, sideroblastik anemi, ITP, PNH, kollajen doku hastalıkları, AML, siroz, konjestif kalp yetmezliği, diabetes mellitus, gut, pernisyöz anemi ve sarkoidozisde LAP düşer. Ayrıca KML’nin remisyon fazında LAP normale dönebilir. Blast krizi veya agresif fazda ise LAP artabilir. LÖSEMİ PANELİ Lp (a) LUMİNAL LUPUS ANTİKOAGÜLAN (PTT-LA, DRVVT testi) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Lupus antikorları, SLE, trombotik olaylar, tekrarlayan fetal kayıplar, trombositopeni ve çeşitli nörolojik bozukluklarla ilişkilidir. Diğer otoimmün bozukluklar, maligniteler, enfeksiyonlar ve bazı ilaçların kullanımında da (ör.fenotiazinler ve kardiyak antiaritmik ilaçlar) lupus antikoagülanları bulunabilir. Bu hastalarda aPTT gibi fosfolipide bağımlı in vitro pıhtılaşma testlerinde uzama olabilir. LUPUS ERYTHEMATOSUS HÜCRE TESTİ LUTEİNİZAN HORMON (LH, Lutotropin) Normal Değer: Kadın 0-6 ay 1,00-18,00 mIU/m 7 ay-12 yaş 0,20-5,00 mIU/m 6-12 yaş 0,10-5,00 mIU/m >12 yaş 2,00-10,00 mIU/m 13-15 yaş 2,00-10,00 mIU/m 16-50 yaş 2,00-15,00 mIU/m >50 yaş 20,00-90,00 mIU/m Hamile 2,00-15,00 mIU/m Menapoz 10,00-90,00 mIU/m Folliküler faz 2,00-15,00 mIU/m Pik 12,00-80,00 mIU/m Luteal faz 5,00-20,00 mIU/m Ovülasyon takibi 2,00-15,00 mIU/m Erkek 1,00-18,00 mIU/ml Kullanımı: Hipotalamik ve pitüiter fonksiyonların değerlendirilmesinde ve primer-sekonder gonadal yetmezlik ayırıcı tanısında kullanılır. Primer gonadal disfonksiyonlar, PKOS ve postmenapozda LH düzeyi artarken, pitüiter veya hipotalamik zedelenme, Kallmann sendromu (izole gonadotropik yetmezlik) anoreksia nervoza, stres, malnutrisyon ve kronik hastalık durumlarında LH düşer. LUTOTROPİN LYME SCREEN   MAGNEZYUM (Mg) Normal Değer: 1,20-2,50 mg/dl Kullanımı: Magnezyum metabolizması ve elektrolit dengesinin değerlendirilmesi ile preeklampsi tedavisi uygulanan hastaların takibinde kullanılır. Serum magnezyum konsantrasyon genellikle BOS ve eritrositlerdeki ile paralel haraket eder. Dehidratasyon, böbrek yetmezliği, adrenokortikal yetmezlik, Addison hastalığı, travma, hipotiroidizm ve multiple mylelomada serum magnezyum düzeyi artarken, diyetle magnezyum alımının azalması, akut pankreatit, hipoparatiroidizm, kronik alkolizm, delirium tremens, kronik glomerülonefrit, hiperaldosteronizm, diabetik ketoasidoz ve gebelikte ise magnezyum düzeyi düşer. MAGNEZYUM (Eritrosit İçi) Normal Değer: 4,00-6,40 mg/dl Kullanımı: Eritrosit içi magnezyum konsantrasyonu genelde serum magnezyum konsantrasyonu ile paralel hareket eder. MAGNEZYUM (İdrar) Normal Değer: 50-150 mg/gün Kullanımı: Magnezyum metabolizması ve elektrolit dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Diyetle alınan magnezyum miktarı, idrarla atılan miktarı etkiler. Ayrıca alkol kullanımı, diüretikler, Bartter sendromu, kortikosteroidler ve cisplatin idrarla atılan magnezyum miktarını arttırır. MAKROPROLAKTİNEMİ TARAMASI Normal Değer: Raporda belirtilmektedir. Kullanımı: Klinikle uyumsuz hiperprolaktinemisi olan hastalarda makroprolaktin tayininde kullanılır. MANDELİK ASİT Normal Değer: Raporda belirtilmektedir. Kullanımı: Etilbenzen ve styren ile çalışan kişilerin bu maddelerden ne kadar etkilendiğinin tespitinde kullanılır. MANTAR DİREK BAKIMI Kullanımı: İncelenen örnekte dermatofitlerin gözlenmesi METANEFRİNLER Normal Değer: Metanefrin Normetanefrin 0-3 ay 5,90-37,00 mg/gün 47,00-156,00 mg/gün 4-6 ay 6,10-42,00 mg/gün 31,00-111,00 mg/gün 7-12 ay 8,50-101,00 mg/gün 23,00-103,00 mg/gün 1-3 yaş 6,70-52,00 mg/gün 32,00-118,00 mg/gün 4-5 yaş 11,00-99,00 mg/gün 50,00-111,00 mg/gün 6-12 yaş 54,00-198,00 mg/gün 47,00-176,00 mg/gün 13-15 yaş 39,00-243,00 mg/gün 53,00-290,00 mg/gün >15 yaş 52,00-341,00 mg/gün 88,00-444,00 mg/gün Kullanımı: Feokromasitoma ve nörojenik tümörlerin tanı ve takibinde kullanılır. Feokromasitoma için tarama testi olarak kullanılabilecek en uygun testtir. Hipertansif bireylerde de idrarla atılan metanefrin düzeyi artmıştır. Stres, buspiron, MAO inhibitörleri, amfetaminler, kafein, klonidin, deksametazon, diüretikler, metildopa, trisiklik antidepresanlar ve vazodilatatörler yanlış yüksek sonuçlara neden olabilir. METHb METHEMOGLOBİN (MetHb, HbM) Normal Değer: %0-1,50 Kullanımı: Konjenital ve kazanılmış methemoglobinemi, karbon monoksit zehirlenmesi, benzokain, nitrogliserin, lidokain, nitratlar, fenasetin, sülfonamidler ve radyasyon methemoglobin düzeyinde artışa neden olur. METİLENTETRAHİDROFOLAT REDÜKTAZ MUTASYON ANALİZİ METOTREKSAT Normal Değer : Terapötik konsantrasyon: 4-6 saat içinde IV infüzyon ile 50 mg/m2-15 g/m2 doz uygulandığında; 24.saatte 5,00-10,0 mmol/L 48.saatte 0,5-1,0 mmol/L 72.saatte <0,2 mmol/L Toksik konsantrasyon: 4-6 saat içinde IV infüzyon ile 50 mg/m2-15 g/m2 doz uygulandığında; 24.saatte >10,0 mmol/L 48.saatte >1,0 mmol/L 72.saatte >0,2 mmol/L Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. MİKROALBUMİN Normal Değer: 24 saatlik idrar 0-16,60 mg/gün Bir gecelik idrar 0-7,10 mg/gün Kullanımı: Diabetik nefropati ve retinopati ile tip I diabetes mellitusun erken tanı ve tedavi takibinde kullanılır. MTHFR MUTASYON ANALİZİ (Metilentetrahidrofolat redüktaz enzim eksikliğine bağlı homosistinüri, MTHFR eksikliği) Normal Değer: N/N = Homozigot normal Mt/N = Heterozigot Mt/Mt = Homozigot mutant Kullanımı: Kardiyovasküler hastalıklarla ilişkisi olduğu bilinen MTHFR mutasyonunun tespitinde kullanılır. MUMPS ANTİKORLARI IgM ve IgG MURAMİDAZ MYCOBACTERİUM KÜLTÜRÜ (Tüberküloz kültürü, Bactec mikrobacteri kültürü) Kullanımı: Mikrobakterinin hızlı kültür yöntemi ile izolasyonunda kullanılır. Üreme süresi 3-21 gündür (ortalama 12 gün). Bakterilerin üretilmesi ve daha sonrasında tip tayini ve direnç testlerinin çalışılmasının sağlanması açısından mycobacterium kültürü önemlidir. MYCOPLASMA PNEUMONİA IgM ve IgG Kullanımı: Akut ya da geçirilmiş Mycoplasma Pneumonia enfeksiyonuna karşı oluşan antikorların gösterilmesinde kullanılır. M.Pneumonia başlıca primer atipik pnömoni etkenidir. IgM ve IgG’nin birlikte pozitif olması yakın bir süre öncesine ait bir enfeksiyonu, sadece IgG’nin pozitif olması ise geçirilmiş bir enfeksiyonu gösterir. MYOGLOBİN (Mb) Normal Değer: Erkek 16-74 ng/ml Kadın 7-64 ng/ml Kullanımı: Serum myoglobin düzeyi direk olarak kas kitlesi ile ilişkilidir. İskelet ve kalp kasında hasar, nekroz veya lizise neden olabilecek her türlü durum (ör.iskemi, rabdomyoliz, myopati, musküler distrofi, myozit), üremi, travma, felç, inflamatuvar myopati, IM enfeksiyon, egzersiz ve yanıklarda serum myoglobin düzeyi artarken, dolaşımda myoglobine karşı antikor bulunması ve romatoid artritte myoglobin düzeyi düşer. AMI sonrası 1-4.saatte myoglobin düzeyi yükselir ve 24.saatte normale döner. MYOGLOBİN (İdrar) Normal Değer: 0-200 ng/ml Kullanımı: İdrar myoglobin konsantrasyonu renal fonksiyonlara bağlıdır. İskelet veya kardiyak kas hasarı, sekonder toksik myoglobinüri (hafif hastalığı), elektrik şoku ve termal yanıklarda idrar myoglobin düzeyi artar. Yüksek myoglobin değerleri nefrotoksiktir ve akut tübüler nekroza neden olabilir. Kaynak: laboratuvar.com    N-ASETİL GLUKOZAMİNİDAZ (NAG, Total heksozaminidaz, Beta-N-Asetil heksozaminidaz) Normal Değer: 1,50-6,10 U/L Kullanımı: Böbrek hastalıklarının tanısında kullanılır. Böbrek hasarı olan durumlarda idrar NAG düzeyi artar. Nefrotoksik ilaçlara bağlı olarak oluşan böbrek hasarlarında idrar NAG düzeyi, serum kreatinin düzeyinden daha çabuk yükselir. Böbrek transplantasyonlarının sonrasında rejeksiyonun erken tanısında da NAG değerlidir. NAZAL SMEAR (Eozinofil smear) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Allerjik ve astmatik hastalıklar ve parazitik infestasyonların değerlendirilmesinde kullanılır. NAZOFARİNKS KÜLTÜRÜ Kullanımı: Hastalık etkeni bakterinin izolasyonu NEİSSERİAE GONORHOEAE KÜLTÜRÜ NEONATAL TSH Normal Değer: 0-20 mIU/L Kullanımı: Konjenital hipotiroidi taramasında kullanılır. Pozitif sonuçlar, klinik bulgular ve diğer biyokimyasal testler ile doğrulanmalıdır. NON-PROSTATİK ASİT FOSFATAZ Normal Değer: Erkek 0-3,90 U/ml Kadın 0-2,90 U/ml Kullanımı: Prostat dışındaki dokulardan kaynaklanan (karaciğer, dalak, eritrositler, trombositler ve kemik iliği) asit fosfataz düzeylerinin değerlendirilmesinde kullanılır. Normal bir yetişkin erkekteki total asit fosfataz düzeyinin yaklaşık yarısı prostat dışındaki dokulardan kaynaklanır. Kadınlarda ise total asit fosfatazın büyük kısmını karaciğer, eritrosit ve trombosit kaynaklı asit fosfataz oluşturur. NOREPİNEFRİN NORMETANEFRİN NÖRON SPESİFİK ENOLAZ (NSE) Normal Değer: 0-12,5 mg/L Kullanımı: APUD hücreli nöroendokrin tümörlere (ör. Nöroblastoma, retinoblastoma, tiroid medüller ca, pankreas islet hücreli ca, carsinoid tümör, feokromasitoma ve küçük hücreli akciğer ca) spesifik bir markerdir. Bu tümörlerin tanı ve takibinde NSE kullanılır. Özellikle nöroblastoma ve küçük hücreli akciğer ca için sensitivitesi yüksektir. Ayrıca septik şok, pnömoni ve nöral travmalar da NSE düzeyinde yükselmeye neden olabilir. NÖTROFİL ALKALEN FOSFATAZ NSE 5’-NT NÜKLEER MATRİKS PROTEİN 22 (NMP22) Normal Değer : 0-10 U/ml Kullanımı: Üriner traktus transizyonel hücre karsinomlarında idrar NMP22 düzeyi yükselir. Bu hastalıklarda NMP22 düzeyi le hastalığın derecesi doğru orantılıdır. Ayrıca postoperatif rekürrens takibinde de kullanılır. Egzersiz ve sistemik kemoterapi yanlış yüksek sonuçlara neden olabilir. Sistoskopi ve üriner kateterizasyon sonrasında doku hasarına bağı olarak 5 gün süre ile NMP22 yüksekliği görülebilir. 5’-NÜKLEOTİDAZ (5’-NT) Normal Değer: 2-10 U/L Kullanımı: Hepatobilier hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. İntra veya ekstrahepatik bilier obstrüksiyonlar, karaciğer maligniteleri, bilier siroz ve gebeliğin son trimesterinde 5’-NT düzeyi yükselir. OKSALAT Normal Değer: <15 yaş 140-420 mmol/gün >15 yaş Erkek 80-490 mmol/gün Kadın 40-320 mmol/gün Kullanımı: Ürolitiazisin değerlendirilmesinde kullanılır. Primer hiperoksalüri, diabetes mellitus, siroz, piridoksin eksikliği, sarkoidoz, pankreas yetmezliği, çölyak sprue, ileal rezeksiyon, jejunoileal şant, safra yolları hastalıkları ve ince bağırsak hastalıklarında idrar oksalat düzeyi artarken, böbrek yetmezliğinde idrar oksalat düzeyi düşer. Kaynak: laboratuvar.com  OKSİYUR YUMURTASI ARAŞTIRILMASI (Enterobius vermicularis yumurtası aranması) Kullanımı: Oksiyur yumurtasının aranması OLİGOKLONAL BANT ARAŞTIRMASI (BOS’da oligoklonal bant araştırması, BOS’ti immünfiksasyon elektroforezi) Kullanımı: Multiple skleroz tanısında kullanılır. Kriptokokal menenjit, idiopatik polinörit, nörosifilis, kronik rubella panensefaliti ve subakut sklerozan panensefalitte de BOS’da oligoklonal bant görülebilir. ORAKLAŞMA TESTİ OSMOLALİTE Normal Değer: <50 yaş 275-295 mOsm/kg >50 yaş 280-300 mOsm/kg Kullanımı: Elekrolit dengesi ve hidrasyonun değerlendirilmesinde kullanılır. Dehidratasyon, hiperosmolar nonketotik diabetik koma, diabetik ketoasidoz, hipernatremik etanol zehirlenmesi, diabetes inspidus, hiperkalsemi ve serebral lezyonlarda serum osmolalitesi artarken, andrenokortikal yetmezlik, panhipopitüiterizm ve aşırı sıvı alımı ile osmolalite azalır. OSMOLALİTE (İdrar) Normal Değer: 300-1090 mOsm/kg Kullanımı: Böbrek fonksiyonları ile elektrolit ve su dengesinin takibinde kullanılır. Diabetes inspidus ve primer polidipside idrar osmolalitesi düşer. OSMOTİK FRAJİLİTE (Eritrosit frajilitesi) Normal Değer: Hasta sonuçları ile beraber çalışılan kontrol örneği kıyaslanarak verilir. Kullanımı: Eritrosit frajilitesinin bozulduğu hastalıkların tanısında kullanılır. Eritrositlerin lizise uğramadan s alma kapasitelerini gösterir. Herediter sferositozis, herediter stomatositozis, hemolitik anemiler, mekanik travmalar (ör.prostatik kalp kapakçığı) ve enzim eksikliklerinde (ör.G6PD) osmotik frajilite artmışken, hipokromik-mikrositik anemiler (ör. demir eksikliği anemisi, talasemi), karaciğre hastalıklar, polistemia vera, splenektomi sonrası ve leptositozisde ise osmotik frajilite azalmıştır. OSTEOKALSİN (Kemik gla proteini, BGP) Normal Değer: 6 ay-5 yaş 10-40 ng/ml 6-15 yaş 5-60 ng/ml >15 yaş 2-12 ng/ml Kullanımı: Serum osteokalsin düzeyi kemik yapımı ile ilişkilidir. Bu nedenle osteokalsin düzeyinin yükselmesi osteoblastik aktivitenin arttığını gösterir. Serum osteokalsin düzeyi, alkalen fosfataz düzeyi ile beraber hareket eder. Paget hastalığı, renal osteodistrofi, primer ve sekonder hipertiroidizm, iskelet metastazları ve kronik böbrek yetmezliğinde osteokalsin düzeyi artarken, primer bilier siroz, gebelik, glukokortikoid tedavisi ve GH eksikliğinde osteokalsin düzeyi düşer. Osteoporozda ise osteokalsin düzeyi yüksek ya da düşük olabilir. Ayrıca kalsitriol tedavisinin takibinde de osteokalsin kullanılabilir. OTOPROTROMBİN C OTOPROTROMBİN I OTOPROTROMBİN II OTOPROTROMBİN III P P4 PA pANCA ANTİKORLARI (MPO ANCA) Kullanımı: Nötrofillerde bulunan myeloperoksidaz enzimine karşı oluşan antikorlar ölçülür. Sistemik vaskülitlerin (özellikle renal ve pulmoner tutulumlarının) tanı ve tedavilerinin takibinde kullanılır. PANKREAS ISLET CELL ANTİKORU PANKREATİK AMİLAZ Normal Değer: 17-115 U/L Kullanımı: Pankreas hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır. Amilaz aktivitesinin en yüksek olduğu dokular pankreas ve parotis bezidir. Ayrıca overler, ince ve kalın bağırsaklar ve iskelet kasında da az da olsa amilaz bulunur. Pankreatik amilaz ölçümü ile sadece pankreas kaynaklı amilazın tespiti sağlanır. PAP PARASETAMOL PARATİROİD HORMON (İNTAKT) (PTH, Parathyrin, Parathormon) Normal Değer: 10-65 pg/ml Kullanımı: Sadece biyolojik olarak intakt olan PTH molekülleri ölçülür. Primer hiperparatiroidizm ile malignite kaynaklı hiperkalseminin ayırıcı tanısında kullanılır. İyonize kalsiyum tarafından regüle edilmektedir. PARATHYRİN PARATİROİD HORMON (C TERMİNAL) (PTH, Parathyrin, PTH-C, Parathormon) Normal Değer: 0,40-1,40 ng/ml Kullanımı: PTH’ın kendisi ve C-terminal fragmanı ölçülür. Primer ve sekonder hiperparatiroidizm ve hiperkalseminin değerlendirilmesinde kullanılır. Normal ve hiperparatiroidisi olan hastalarda C-terminal fragmanı predominanttır. Hiperparatiroidi tanısında sensitivitesi %85, spesifitesi %95’dir. Serumdaki C-terminal konsantrasyonu periferal metabolizma ve glomerüler filtrasyona bağlıdır. Bu nedenle böbrek fonksiyonları bozuk olan hastalarda C-terminal ile paratiroid bezin fonksiyonlarını değerlendirmek zordur. PARİETAL HÜCRE ANTİKORU PARSİYEL TROMBOPLASTİN ZAMANI PARVOVİRÜS B-19 ANTİKORLARI IgM ve IgG Normal Değer: Negatif Kullanımı: Parvovirüs enfeksiyonları çocuklarda genellikle asemptomatik seyreder. Klinik bulgulara neden olmuşsa çoğunlukla eritema infeksiyozum veya 5.hastalığa neden olur. En önemli komplikasonlarından biri ağır anemidir. Ayrıca hamilelerde hidropsi fetalise de yol açabilir. Hastalığın başlangıcından 7-14 gün sonra IgM pozitifleşir. Pb PcHE PERİFERİK YAYMA İNCELEMESİ PETİMİT PHADİOTOP PIHTILAŞMA ZAMANI Normal Değer: <15 dakika Kullanımı: Kanama bozukluklarına yol açan hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. PİRÜVAT (Pirüvik asit) Normal Değer: Tam kan 0,30-1,00 mg/dl BOS 0,50-1,70 mg/dl Kullanımı: Metabolik asidozun değerlendirilmesinde kullanılır. Plazma pirüvat düzeyi, diyet, cinsiyet, yaş, diurnal varyasyon, fiziksel aktivite, menstrüel siklus, gebelik ve çevresel faktörlerden etkilenir. Karaciğer hastalıkları, kalp yetmezliği, üremi, ağır metal zehirlenmesi, tip I diabetes mellitus, kardiyak arrest, hemoraji, AMI, şok, diabetik ketoasidoz, malign hipertermi ve Reye sendromunda pirüvat düzeyi artar. PİRÜVAT KİNAZ (PK) Normal Değer: 60-220 MU/milyar eritrosit Kullanımı: Pirüvat kinaz eksikliği, konjenital non-sferositik hemolitikk anemiye neden olur. Ayrıca AMI, kas hastalıkları, Duchenne musküler distrofi ve egzersiz de pirüvat kinaz düzeyinde artışa neden olabilir. PİRÜVİK ASİT PİTÜİTER GONADOTROPİN PK PKU PKU MOLEKÜLER ANALİZİ PLAP PLASENTAL ALKALEN FOSFATAZ (PLAP) Normal Değer: %0-1 Kullanımı: Alkalen fosfatazın, ısıya dayanıklı, plasental izoenzimidir. Gebeliğin 12.haftasından itibaren görülür. Ayrıca seminomların %50’si ve meme ve over kanserli hastaların %20’sinde de plasental alkalen fosfataz görülebilir. PLASMODİUM ARAŞTIRILMASI PLATELET SAYISI PLAZMA AKSELERATÖR GLOBULİN PLAZMA RENİN AKTİVİTESİ PLAZMA TROMBOPLASTİN ANTESEDAN PLAZMİNOJEN Normal Değer: %55-145 Kullanımı: Herediter plazminojen azlığı venözz tromboza eğilimle ilişkilidir. Ayrıca karaciğer hastalığı, DIC ve trombolitik tedavi esnasında da plazminojen düzeyinde düşme görülebilir. PORFİRİNLER Normal Değer: Koproporfirin 0-160 mg/gün Üroporfirin 0-60 mg/gün Kullanımı: İdrar porfirinleri, kutanöz fotosensitivite ile porfiria cutanea tarda ayırıcı tanısında kullanılabilir. Akut porfiriaların değerlendirilmesinde ise idrar porfobilinojen düzeyi kullanılmalıdır. PORFOBİLİNOJEN Normal Değer: 0-2 mg/gün Kullanımı: Porfiriaların değerlendirilmesi ve akut porfiria atağının tespitinde kullanılır. POTASYUM (K+) Normal Değer: Kord 5,00-10,20 mEq/L Prematüre 3,00-6,00 mEq/L 0-7 gün 3,70-5,90 mEq/L >7 gün 3,50-5,50 mEq/L Kullanımı: Elektrolit ve asit-baz dengesinin değerlendirilmesi ile böbrek fonksiyonlarının takibinde kullanılır. Trombositoz, lösemi, hemoliz, doku hasarı, status epileptikus, malign hiperpireksi, asidoz, akut böbrek yetmezliği, Addison hastalığı, pseudohipoaldosteronizm, ağır egzersiz, şok ve dehidratasyonda serum potasyum konsantrasyonu artar. Kronik açlık, diare, kusma, intestinal fistüler, renal tübüler asidoz, Fanconi sendromu, primer ve sekonder aldosteronizm, Cushing sendromu, Bartter sendromu, alkaloz ve osmotik diürezde ise serum potasyum konsantrasyonu düşer. POTASYUM (BOS) Normal Değer: 2,20-3,30 mEq/L POTASYUM (İdrar) Normal Değer: Erkek Kadın 12 yaş 15-55 mEq/gün 8-37 mEq/gün 13-15 yaş 20-60 mEq/gün 18-60 mEq/gün >15 yaş 28-125 mEq/gün 25-125 mEq/gün Kullanımı: Elektrolit ve asit-baz dengesinin değerlendirilmesi ile böbrek fonksiyonlarının takibinde kullanılır. Cushing sendromu, primer ve sekonder aldosteronizm, primer renal hastalıklar ve kortizon tedavisi sırasında idrarla atılan K+ miktarı artarken, Addison hastalığında azalır. PR3 ANCA PRA PREALBUMİN (Transthyretin, PA) Normal Değer: 17-42 mg/dl Kullanımı: Nutrisyonel durumun değerlendirilmesinde kullanılır. Özellikle prematüre infantlar ve parenteral nutrisyon tedavisi alan hastaların takibinde değerlidir. Ayrıca negatif akut faz reaktanlarından biridir. Oral kontraseptif, kortikosteroid, anabolik steroid kullanımı ve Hodgkin hastalığında serum prealbumin düzeyi artarken, malnutrisyon, inflamasyon, malignitte, kronik hastalıklar, siroz ve protein kaybı olan durumlarda prealbumin düzeyi düşer. PRENATAL TANI (Doğum öncesi tanı) Kullanımı: Ailede görülen ve kalıtsal hastalığa neden olan mutasyonlar veya aile içindeki “hastalık geçiş paterni” daha önce belirlenmiş ise, fetüste DNA analizi yapılarak aynı hastalığın ortaya çıkıp çıkmayacağı belirlenebilir. PRİDİNOLİN PRİDİNOLİN KOLLAJEN CROSSLİNKS (Pyrilinks, Pyrilinks-D) Normal Değer: Pridinolin Erkek >20 yaş 18-40 nM/mM kreatinin Kadın 20-50 yaş 20-62 nM/mM kreatinin Deoksipridinolin Erkek >20 yaş 5-14 nM/mM kreatinin Kadın 20-50 yaş 5-22 nM/mM kreatinin Kullanımı: Kemik metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılırlar. Kemik rezorbsiyonu için spesifik göstergelerdir. Özellikle hastalığın aktivitesinin belirlenmesi ve tedavi takibinde değerlidir. Pridinolin kartilaj ve kemiklerde bulunurken, deoksipridinolin kemik ve dentin dokusunda bulunur. Osteoporoz, primer hiperparatiroidizm, hipertiroidizm, Paget hastalığı ve kemik metastazları idrar pridinolin kollajen crosslinkslerinde artışa neden olur. PRİMİDON (Mysoline) Normal Değer: Terapötik konsantrasyon 5-15 mg/ml Toksik konsantrasyon >15 mg/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. PRL PROAKSELERİN PROGESTERON (C-21 steroid, P4) Normal Değer: Kadın <12 yaş 0,10-0,31 ng/ml >12 yaş 0,10-1,00 ng/ml Folliküler faz 0,10-1,10 ng/ml Pik 0,10-1,10 ng/ml Luteal faz 3,00-20,00 ng/ml Erkek <12 yaş 0,10-0,31 ng/ml >12 yaş 0,10-1,00 ng/ml Kullanımı: Ovülasyon, corpus luteum fonksiyonları ve gebelikte plasental fonksiyonların değerlendirilmesi, indüksiyon takibi, progesteron tedavisinin takibi ve erken abortus riski olan hastaların takibinde kullanılır. Konjenital adrenal hiperplazi, lipoid ovarien tümör, teka lutein kisti, molar gebelik ve over koryoepiteliomalarında serum progesteron düzeyi artarken, abortus riski, primer veya sekonder hipogonadizm ve kısa luteal faz sendromunda ise progesteron düzeyi düşer. PROKONVERTİN PROLAKTİN (PRL) Normal Değer: Kord 0-5650 ng/ml Prematüre 0-330 ng/ml 0-7 gün 0-495 ng/ml 7 gün-1 ay 0-125 ng/ml Kadın Erkek 2-12 ay 8,25-41,25 ng/ml 8,25-24,75 ng/ml 1-3 yaş 3,00-19,75 ng/ml 4,60-16,50 ng/ml 4-15 yaş 5,25-29,50 ng/ml 4,60-18,00 ng/ml 16-60 yaş 6,50-30,00 ng/ml 3,50-20,00 ng/ml >60 yaş 4,50-25,00 ng/ml 3,50-20,00 ng/ml Hamile 6,50-180,00 ng/ml Folliküler faz 6,50-30,00 ng/ml Pik 6,50-30,00 ng/ml Luteal faz 6,50-33,00 ng/ml Kullanımı: Prolaktin salgılayan tümörler, hipotalamo-pitüiter hastalıklar, primer hipotiroidizm, anoreksia nervosa, PKOS, böbrek yetmezliği, insülin kaynaklı hipoglisemi ve adrenal yetmezliklerde serum prolaktin düzeyi artarken, Sheehan sendromunda prolaktin düzeyi azalır. Prolaktin salgılayan tümörlerde tedavi takibinde değerlidir. PROSTATİK ASİT FOSFATAZ (PAP, Prostat spesifik asit fosfataz) Normal Değer: 0-3,0 ng/ml Kullanımı: Prostattan salgılanan bir glikoproteindir. Prostat maligniteleri, biopsi, tuşe, kateterizasyon, postoperatif dönem, benign prostat hiperplazisi, prostatit, prostat enfarktı vb durumlarda serum prostatik asit fosfataz düzeyi artar. Prostat kanserleri için tarama amaçlı olarak kullanılamaz. Klinik kullanımı, metastatik prostat kanserlerinin doğrulanması ve derecelendirilmesi ile sınırlıdır. Ayrıca radikal prostatektomili hastalarda rekürrens takibi ve tedaviye cevabın izlenmesinde de yardımcıdır. PROSTAT-SPESİFİK ANTİJEN (PSA, f/t PSA, Serbest/total PSA) Normal Değer: Total PSA 0-4 ng/ml Serbest PSA 0-1 ng/ml Kullanımı: Prostat hastalıklarının (özellikle prostat karsinomları ve benign prostat hiperplazisi) tanı ve takibinde kullanılır. Laboratuvarımızdaki mevcut veri birikimi, f/t PSA oranları değerlendirilirken, %15’in altında malign vakaların yer aldığı, %15-23 arasında malign ve benign vakaların çakıştığı ve %23’ün üzerinde ise benign vakaların yer aldığı bölge olarak kabul edilebileceğini göstermektedir. PROSTAT-SPESİFİK ANTİJEN (Sensitif) (Sensitif PSA) Normal Değer: 0-4 ng/ml Kullanımı: Prostat hastalıklarının tanı ve takibinde kullanılır. PSA değerleri günden güne değişebilir ve yaşla birlikte artar. Ayrıca prostat manüplasyonu da PSA düzeyinde artışa neden olabilir. Prostat kanserlerinin yanı sıra, bazı benign prostat hipertrofileri, prostat enfarktları ve prostatitlerde de PSA düzeyi artar. PROTEİN C AKTİVİTESİ (Protein C fonksiyonel) Normal Değer: <6 ay %15-50 >6 ay %70-140 Kullanımı: Konjenital ve akkiz protein C yetersizliklerinin saptanmasında kullanılır. Protein C yetersizliklerinde tromboza eğilim artar. PROTEİN C FONKSİYONEL PROTEİN ELEKTROFOREZİ Normal Değer: Albümin %58,8-69,6 Alfa-1 %1,8-3,8 Alfa-2 %3,7-13,1 Beta %8,9-13,6 Gamma %8,4-18,3 Kullanımı: Elektroforez ile serum proteinleri 5 ana banta ayrılır. Kandaki protein dağılımı bazı hastalıkların tanısında değerlidir. PROTEİN ELEKTROFOREZİ (İdrar) Normal Değer: Raporda belirtilmektedir. Kullanımı: Normalde idrarla çok az protein atılırken, bazı hastalıklarda protein atılımı artar. Atılan proteinlerin tipi tanı için yol gösterici olabilir. Lipoid nefrozisde selekti proteinüri (albumin) bulunurken, glomerülonefritlerde nonselektif proteinüri görülür. Ayrıca Bence Jones proteinleri de beta ve gamma globulin bölgelerine göç eder. PROTEİN S AKTİVİTESİ (Protein S fonksiyonel) Normal Değer: <6 ay %15-50 > 6 ay %55-160 Kullanımı: Konjenital ve akkiz protein S yetersizliğinin saptanmasında kullanılır. Protein S yetersizliklerinde tromboza eğilim artar. PROTEİN S FONKSİYONEL PROTROMBİN AKTİVİTESİ PROTROMİN GEN MUTASYON ANALİZİ (FII gen analizi, F2, Hiperprotrombinemia, Protrombin 20210) Normal Değer: N/N Homozigot normal Mt/N Heterozigot Mt/Mt Homozigot mutant Kullanımı: İdiopatik serebral ven trombozu olan vakalrda protrombin gen mutasyonunun bulunduğu görülmüştür. Özellikle FV-Leiden mutasyonunu heterozigot olarak taşıyan kişiler, aynı zamanda protrombin gen mutasyonunu da heterzigot olarak taşıyan kişiler, aynı zamanda protrombin gen mutasyonunu da hetezigot olarak taşıyorlarsa, bu kişilerde yinelenen derin ven trombozların görülme sıklığı, sadece FV-Leiden taşıyıcılarına oranla 2,6 kat artmıştır. PROTROMBİN ZAMANI (PTZ) Normal Değer: 11-14 sn, 0,9-1,4 INR Kullanımı: Protrombin zamanı ekstrensek yolun göstergesidir. Genellikle oral antikoagülan tedavinin izlenmesinde kullanılır. Ayrıca faktör II, V, VII ve X’un konjenital yetersizlikleri, disfibrinojenemi, karaciğer yetmezliği, DIC ve K vitamini yetersizliğinin araştırılmasında da yararlıdır. PSEUDOKOLİNESTERAZ (PCHE, Kolinesteraz II, SchE, Açilkolin açilhidrolaz) Normal Değer: Erkek 5400-13200 U/L Kadın 0-15 yaş 5400-13200 U/L 16-50 yaş 4300-11500 U/L >50 yaş 5400-13200 U/L Hamile 3700-9300 U/L Kullanımı: Karaciğer fonksiyon testlerinden biridir. Uzamış anestezi, sinir gazı ve organofosforlu insektisit zehirlenmelerinin değerlendirilmesinde kullanılır. Genetik pseudokolinesteraz varyantları (anestezinin uzamasına neden olur), hepatitler, siroz, malnutrisyon, anemiler, akut enfeksiyonlar, AMI, pulmoner embolizm, postoperatif dönem, kronik böbrek yetmezliği, gebeliğin son dönemleri ve serum albumin konsantrasyonunu düşüren durumlarda serum pseudokolinesteraz düzeyi düşer. PSEUDOMEMBRANÖZ KOLİT SEROLOJİK TESTİ PÜ KÜLTÜRÜ Kullanımı: Aerobik bakteriel enfeksiyon etkeninin izolasyonu ve identifikasyonu Kaynak: laboratuv.com l RAPİD PLASMA REAGİN SİFİLİS TESTİ REDÜKTAN MADDE (İdrar) Normal Değer: Negatif Kullanımı: İdrarda redüktan madde varlığının değerlendirilmesinde kullanılır. Glukozüri, gebeliğin son dönemleri, laktasyon, galaktozemi, esansiyel pentozüri, musküler distrofi ve infantlarda idrarda redüktan madde görülebilir. REDÜKTAN MADDE –Gaita RENİN (Plazma renin aktivitesi, PRA) Normal Değer: 0-1 yaş 2,40-37,00 ng/ml/saat 2-3 yaş 1,70-11,20 ng/ml/saat 4-5 yaş 1,00-6,50 ng/ml/saat 6-12 yaş 0,50-5,90 ng/ml/saat 13-15 yaş 0,50-5,00 ng/ml/saat >15 yaş 0,20-3,40 ng/ml/saat Kullanımı: Hipertansiyonun değerlendirilmesinde kullanılır. Renal parankimal hastalıklar, renin salgılayan tümörler, OKS kaynaklı hipertansiyon, feokromasitoma, siroz, hepatit, konjestif kalp yetmezliği, Bartter sendromu ve elektrolit kaybı olan durumlarda plazma renin aktivitesi artarken, primer aldosteronizm, pseudohiperaldosteronizm ve hiperkalemide ise azalır. RESPİRATORY SYNCTİAL VİRÜS ANTİKORLARI RETİKÜLİN ANTİKORU RETİKÜLOSİT Normal Değer: %0,50-2,50 Kullanımı: Retikülosit sayısının değerlendirilmesinde kullanılır. Eritropoezisin arttığı durumlar ve anemilerin tedavisi sırasında retikülosit sayısı artarken, aplastik anemi, renal hastalıklar, demir eksikliği anemisi, kronik hastalık anemisi, sideroblastik ve megaloblastik anemilerde ise retikülosit sayısı düşer. RETİNOL RETİNOL BİNDİNG PROTEİN (RBP) Normal Değer: 30-60 mg/L Kullanımı: Böbrek fonksiyonları ve malnutrisyonun takibinde kullanılır. Kronik böbrek yetmezliğinde serum RBP düzeyi artarken, proteinüri, karaciğer hastalıkları, hiperparatiroidizm, kistik fibrozis ve Kwashiorkorda RBP düzeyi azalır. RETİNOL BİNDİNG PROTEİN (İdrar) Normal Değer: 0-0,10 mg/gün Kullanımı: Renal tübüler fonksiyonların takibinde kullanılır. Tübüler fonksiyon kaybı varsa idrar RBP düzeyi artar. RİBONÜKLEOPROTEİN ANTİKORLARI RİSTOSETİN KOFAKTÖR RİSTOSETİN VON WİLLEBRAND KOFAKTÖR AKTİVİTESİ (Ristosetin kofaktör) Normal Değer: %50-150 Kullanımı: Hemofili A ve von Willebrand hastalığı arasında ayırıcı tanının yapılmasında kullanılır. RNP ANTİKORLARI (Ribonükleoprotein antikorları) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Özellikle SLE miks bağ dokusu hastalığı, Sjögren sendromu ve sklerodermada saptanan ENA grubu antikorlardandır. ROMATOİD FAKTÖR (RF) Normal Değer: <20 IU/ml Kullanımı: IgG’ye karşı kanda dolaşan antikorlardır. Romatoid artrit, miks bağ dokusu hastalığı, Sjögren sendromu, skleroderma, dermatomyozit, SLE gibi otoimmün hastalıklar, enfeksiyöz mononükleoz gibi bazı viral hastalıklar ve bazı akut iltihabi hastalıklarda serum RF düzeyi artar. ROTA VİRÜS ANTİJEN TESTİ (Bk. GAİTADA ROTA VİRÜS ANTİJENİ) RPR TESTİ (Rapid plasma reagin sifilis testi, VDRL kart test) Kullanımı: Sifilis tanısında kullanılır. Aktif sifilis enfeksiyonu veya aktif enfeksiyonun başlangıç evresinde test pozitif olur. Uygun tedavi ile negatifleşir. RSV ANTİKORLARI IgM ve IgG (Respiratory syncytial virüs antikorları) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Aktif veya geçirilmiş RSV enfeksiyonunun serolojik olarak gösterilmesinde kullanılır. RSV, yenidoğan ve çocukluk döneminde gözlenen alt solunum yolu enfeksiyonlarının en sık nedenidir. 5 yaşın üzerinde antikor genellikle pozitiftir. IgG antikoru düşük düzeyde saptanır fakat IgM antikoru saptanmazsa, hasta konvelesan dönemde olabilir. Bu durumda iki hafta sonra tekrar test edilmelidir. RUBELLA ANTİKORLARI IgM ve IgG (Kızamıkçık antikorları IgM ve IgG) Kullanımı: Rubella enfeksiyonunun tanısında kullanılır. Rubella virüsü çocuk ve erişkinlerde hafif egzantamatöz hastalıklara neden olur. Enfeksiyonun hamilelik sırasında geçirilmesi önemlidir. Hamileliğin birinci trimesterinde geçirilen enfeksiyonlar fetal ölüme veya konjenital rubella sendromuna (katarkt, sağırlık, kardiyak anomaliler) neden olur. IgG seviyesine bakılarak aşılama yapılabilir. RUBELLA IgG AVİDİTE Kullanımı: Konjenital Rubella enfeksiyonları ağır sekellere neden olabilir. İkinci trimesterden sonraki enfeksiyonlar fetüsü etkilemediğinden enfeksiyonun başlangıç tarihi çok önemlidir. Avidite testi ile Rubella enfeksiyonunun başlangıç tarihi hakkında bilgi sahibi olunabilir. SAFRA ASİTLERİ Normal Değer: Açlık 0-10 mmol/L Tokluk 0-15 mmol/L Kullanımı: Açlık safra asiti düzeyinin yüksek olması hepatik klirensin bozulmasına bağlıdır ve karaciğer hastalıkları için sensitif bir göstergedir. Normalm bireylerde yemek sonrasında safra asitleri sadece hafif düzeyde yükselirken, siroz, hepatit, kolestaz, portal ven trombozu, Budd-Chiari sendromu, kolanjit, Wilson hastalığı ve hemakromatozisde ise çok yükselir. İntestinal malabsorbsiyon veya metabolik karaciğer hastalığı (Gilbert, Crigler-Najjar, Dubin-Johnson) olan hastalarda ise safra asiti düzeyinde değişiklik olmaz.  SALİSİLAT (Asetilsalisilik asit, ASA, Salisilik asit) Normal Değer: Analjezik konsantrasyon 2-10 mg/dl Anti inflamatuar konsantrasyon 15-30 mg/dl Toksik konsantrasyon >30 mg/dl Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. SALMONELLA KÜLTÜRÜ (Selektif Salmonella kültürü) Kullanımı: Salmonella bakterisinin izolasyonu SCL-70 ANTİKORLARI Kullanımı: Skleroderma tanısında kullanılan ENA grubu antikorlardan biridir ve topoizomeraz I’e karşı oluşur. SCL-70 antikoru pozitif olan hastaların ANA boyanma tipleri genellikle beneklidir. SEDİMENTASYON SEKS HORMON-BİNDİNG GLOBULİN (SHBG, Testesteron-estradiol-binding globulin, TeBG) Normal Değer: 1-12 yaş 4,90-9,00 mg/L 13-15 yaş 1,80-9,00 mg/L Erkek Kadın 16-50 yaş 0,90-6,30 mg/L 1,80-9,00 mg/L >50 yaş 0,60-4,70 mg/L 1,20-7,70 mg/L Kullanımı: Testesteron ve östrojenler gibi gonadal hormonlar SHBG tarafından bağlanarak dolaşımda taşınır. Hipertiroidizm, anoreksia nervosa, gebelik ve sirozda SHBG düzeyi düşerken, hipotiroidizm, hirşutizm, obesite ve PKOS’da SHBG düzeyi artar. SELENYUM (Se) Normal Değer: Serum 95-165 mg/L 24 saatlik idrar 0-35 mg/gün Kullanımı: Retiküloendotelial neoplazi ve endüstriyel selenyum toksisitelerinde kan Se düzeyi artarken, gastrointestinal sistem kanserleri, malnutrisyon, total parenteral nutrisyon, gebelik, siroz ve hepatitlerde Se düzeyi düşer. Se zehirlenmelerinde nefes ve idrarda sarımsak kokusu, ağızda metalik tat, baş ağrısı, bulantı, kusma, pulmoner ödem ve dolaşım kollapsı görülebilir. SELOFAN BANT SEMEN ANALİZİ (Spermogram) Kullanımı: Erkek infertilitesinin değerlendirilmesinde kullanılır. SEMEN KÜLTÜRÜ (Ejakülat kültürü, sperm kültürü) Kullanımı: Semende enfeksiyon etkeni olabilecek aerobik bakterilerin izolasyonu SEMEN VİTAL İNCELEME (Canlı sperm oranı belirleme) SEMENDE FRUKTOZ TAYİNİ Kullanımı: Vesiculo seminalislerin fonksiyonel ve ejakülatuar ductusların açık olduğunun gösterilmesinde kullanılır. SERBEST T3 (FT3, Serbest triiyodotironin) Normal Değer: 3,00-9,00 pmol/L Kullanımı: Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidizm ve T3 tirotoksikozunda serum FT3 düzeyi artarken, hipotiroidizmde azalır. Ayrıca kronik hastalığı olan veya uzun süre hastanede yatmış olan kişiler ötiroid olsalar bile FT3 düzeyi düşük bulunabilir. Total T3’ün yaklaşık %0,2-0,5’i FT3’tür. SERBEST T4 (FT4, Serbest tiroksin) Normal Değer: Prematüre 18,00-40,00 pmol/L <7 gün 8,50-40,50 pmol/L >7 gün 9,00-25,00 pmol/L Kullanımı: Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidizmde serum FT4 düzeyi artarken, hipotiroidizmde azalır. Total T4’ün yaklaşık %0,02-0,04’ü FT4’tür. SEROTONİN (5-OH triptamin) Normal Değer: Serum 50,00-230,00 ng/ml 24 saatlik idrar 26,60-182,20 ng/gün Kullanımı: Karsinoid tümörlerin tanı ve takibinde kullanılır. SERULOPLAZMİN (Bakır oksidaz, Cp) Normal Değer: 0-6 ay 5-18 mg/dl 7-12 ay 33-43 mg/dl 1-3 yaş 26-55 mg/dl 4-5 yaş 27-56 mg/dl 6-12 yaş 20-54 mg/dl >12 yaş 20-63 mg/dl Kullanımı: Bakır bağlayıcı proteindir. Wilson hastalığının tanısında ve akut faz reaktanı olarak kullanılır. Gebelik, östrojn ve oral kontraseptif kullanımı, inflamasyon, doku nekrozu, osteosarkomlar, bilier siroz ve travmalarda serum seruloplazmin düzeyi artarken, Wilson hastalığı, Menkes kinky hair sendromu ve gastroenteropatilerde azalır. SİKLİNG TESTİ (Oraklaşma testi) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Orak hücreli anemi tanısında kullanılır. HbS (>%25 olduğu durumlar) ve diğer oraklaşmaya neden olan hemoglobinlerin (ör.HbC-Harlem) varlığında test pozitif olur. Orak hücreli anemi, sickle trait ve HbS’in diğer hastalıklarla kombine olduğu durumlarda (beta talasemi vb) HbS görülür. Sikling testinin pozitif olması durumunda kesin tanı için doğrulayıcı testler (ör.Hb elektroforezi) yapılmalıdır. SİKLOSPORİN Normal Değer: Terapötik konsantrasyon 150-500 ng/ml Toksik konsantrasyon >400 ng/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. SİSTATİN C Normal Değer: Erkek 0,57-0,96 mg/L Kadın 0,50-0,96 mg/L Kullanımı: Böbrek yetmezliklerinin teşhis ve takibinde kullanılır. Glomerüler filtrasyon hızının tahminide kreatinin klirens hesabından üstün olduğunu kabul edenler vardır. SİSTİN Normal Değer: >1 yaş <0,42 mmol/gün Kullanımı: Sistinüri tanısında kullanılır. Sistinürili hastalarda arginin, ornitin ve lizin atılımı da artmıştır. Dibazik aminoasidürilerde ise sistin atılımı normaldir. SİTRİK ASİT (Sitrat) Normal Değer: 21-25 yaş 157-450 mg/gün 26-30 yaş 193-450 mg/gün 31-35 yaş 228-450 mg/gün 36-40 yaş 264-450 mg/gün 41-45 yaş 299-450 mg/gün 46-50 yaş 335-450 mg/gün 51-60 yaş 363-450 mg/gün >60 yaş 434-450 mg/gün Kullanımı: Kalsiyum içeren böbrek taşları ve renal tübüler asidozun tanı ve takibinde kullanılır. Referans aralığın altındaki değerler potansiyel bir taş oluşum riski taşır. 150 mg/gün’ün altındaki değerlerde ise metabolik asidoz açısından araştırma yapılmalıdır. SİYANOKOBALAMİN SM ANTİKORU (Smith antikor) Kullanımı : SLE tanısında kullanılır ve SLE için spesifitesi yüksektir. ENA grubu antikorlarından biridir. İlaç kaynaklı SLE, romatoid artrit, skleroderma ve Sjögren sendromu da antikor pozitifliğine neden olabilir. SMA MUTASYON ANALİZİ SMİTH ANTİKOR SODYUM (Na) Normal Değer: Prematüre 116-140 mEq/L 0-7 gün 134-146 mEq/L >7 gün 130-150 mEq/L Kullanımı: Elektrolit ve su dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. SODYUM (BOS) Normal Değer: 142-150 mEq/L Kullanımı: BOS elektrolit dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. SODYUM (İdrar) Kullanımı: İdrarla sodyum atılımı diyetle alıma ve hidrasyon derecesine bağlıdır. Diyetle sodyum alımının azalması, postmentrüal diürez, adrenal yetmezlik, tübülointersitisiel hastalıklar, renal tübüler asidoz, diüretik tedavisi, Bartter sendromu ve alkalozisde idrarla atılan sodyum miktarı artarken, diyetle sodyum alımının azalması, premenstrüel dönem, adrenokortikal hiperfonksiyon, glomerüler filtrasyon hızının azaldığı durumlar, diare ve aşırı terleme durumlarında ise idrarla atılan sodyum miktarı azalır. SODYUM (Ter) Normal Değer: 10-40 mEq/L Kullanımı: Kistik fibrozis tanısında kullanılır. Kistik fibrozis, Addison hastalığı, ailesel hipoparatiroidizm terle atılan sodyum miktarı artarken, adrenokortikal hiperfonksiyonda azalır. Ayrıca diyetle alınan tuzun kısıtlanması yanlış düşük sonuçlara, mekonyum ileus, ektodermal displazi, mukopolisakkaridoz, G6PD eksikliği, alkolik pankreatit ve malnutrisyon ise yanlış yüksek sonuçlara neden olabilir. SOĞUK AGLÜTİNASYON TESTİ Kullanımı: Soğuk aglütininlerin bulunduğu hastalıkların tanısında kullanılır. Bu hastalarda çoğunlukla IgM yapısındaki antikorlar eritrositlere bağlanarak kronik anemi ve lokal staza neden olur. Atipik pnömoniler (mycoplasma pneumonia, influenza A, influenza B, parainfluenza, adenovirüs vb. kaynaklı) ve bazı hemolitik anemilerde aglütinasyon gözlenir. 37°C inkübasyonda aglütinasyonda düzelme olmuyorsa reaksiyon soğuk aglütinasyon değildir. Mycoplasma pneumonia enfeksiyonunda çocuklarda %50, erişkinlerde %70 oranında aglütinasyon gözlenir. SOMATOMEDİN C (IGF-1, İnsülin-like growth faktör, Growth faktör 1, GF1) Normal Değer: 0-3 yaş 50-143 ng/ml 4-5 yaş 51-218 ng/ml 6-12 yaş 106-250 ng/ml 13-15 yaş 126-261 ng/ml 16-20 yaş 150-562 ng/ml 21-25 yaş 84-376 ng/ml 26-30 yaş 90-271 ng/ml 31-35 yaş 90-226 ng/ml 36-50 yaş 94-210 ng/ml >50 yaş 70-197 ng/ml Kullanımı: GH sekresyon ve etkisini takip etmekte kullanılır. IGFBP3 ile birlikte kullanıldığında klinik sensitivite ve spesifitesi GH fonksiyon testlerinden daha yüksektir. IGF-1, akromegalide yüksek, GH eksikliği, anoreksia nervosa ve malnutrisyonu olanlarda ise düşüktür. Bir diğer özelliği de nutrisyonel durumun belirlenmesinde prealbumin, RBP veya transferrinden daha sensitif bir indikatör olmasıdır. SORBİTOL DEHİDROGENAZ (SDH, İditol dehidrogenaz) Normal Değer: 0-60 SigmaU/ml Kullanımı: Normalde serum SDH düzeyi tespit edilemeyecek düzeylerdedir. SDH düzeyinin yükselmesi karaciğerde parankimalm hücre hasarı olduğunu gösterir. Akut enfeksiyöz hepatitler, toksik hepatitler, hipoksik karaciğer hasarı, siroz ve primer veya sekonder karaciğer malignitelerinde serum SDH düzeyi artar. SPERM ANTİKORLARI SPERM HAZIRLAMA (Sperm yıkama, Sil select, Swip up) Kullanımı: İntra uterin inseminasyon için kaliteli spermlerin ayrılması işlemidir. SPERM KÜLTÜRÜ SPERM MAR TESTİ (Sperm otoantikor testi) Normal Değer: Negatif Kullanımı: Seminal plazmada sperm otoantikorlarının varlığının gösterilmesinde kullanılır. SPERM MORFOLOJİSİ Kullanımı: Strict kruger kriterlerine göre sperm morfolojileri normal olanların yüzde oranlarının belirlenmesinde kullanılır. Spermlerin morfolojik olarak değerlendirilmesi, fertilite parametreleri arasındaki en önemli kriterdir. SPESİFİK IgE Normal Değer: Negatif Kullanımı: Astım, allerjik rinit, dermatit, anaflaksi ve ürtiker gibi allerjik hastalıkların teşhisinde kullanılır. SPİNAL MUSKÜLER ATROFİ (SMA) MUTASYON ANALİZİ (Werding-Hoffmann Hastalığı (SMA Tip I); SMA intermedia (SMA Tip II), Kugelberg-Welander Sendromu (SMA Tip III) Kullanımı: SMA, omurilikteki anterior boynuz hücrelerinin dejenerasyonuna bağlı olarak, simetrik kas güçsüzlüğü ve istemli kasların yıkılması ile ortaya çıkan kalıtsal bir hastalıktır. Hastalık ile bağlantılı olarak adı geçen birkaç genden en önemlisi olan SMN geni, 5.kromozom üzerinde, telomerik ve sentromerik iki kopya halinde bulunur. Hastalık fenotipinin %80-85’inde görülen ve SMN tel geninde meydana gelen delesyon mutasyonlarıdır. Hastalık tanısı, klinik bulguları destekleyen yüksek serum CPK değerleri, EMG ve kas biyopsi bulguları ile konur. SS-A ANTKOR (Anti-Ro antikoru) Kullanımı: Sjögren sendromu, SLE ve romatoid artrit tanısında kullanılır. ENA grubu antikorlardan biridir. ENA antikoru negatif olan SLE hastalarında da pozitif olabilir. SS-B ANTİKORU (Anti-La antikoru) Kullanımı: Sjögren sendromu, SLE ve romatoid artrit tanısında kullanılır. ENA grubu antikorlardan biridir. SS-B antikorunun pozitif olması kliniğin daha hafif olabileceğinin göstergesidir. Bu hastalarda özellikle renal tutulum çok hafif veya yoktur. SUKROZ HEMOLİZ TESTİ Normal Değer: Lizis <%5 Negatif %6-10 Şüpheli >%10 Pozitif Kullanımı: Paroksismal noktürnal hemoglobinüri tanısında kullanılan bir tarama testidir. SÜLFAT Kullanımı: İdrardaki sülfat miktarı, diyetle protein alımının (özellikle et, balık, tavuk) göstergesidir. Bu nedenle hayvansal proteinlerin diyetle alımının değerlendirilmesinde kullanılır. Ayrıca böbrek taşı olan hastalarda da idrarla atılan sülfat miktarı artmıştır. Kaynak: l Gebelikte yapılacak tarama testleri ve DOWN sendromu 04.05.2009 - 13:00 Teknolojinin ilerlemesi ile eskiden bebeğin cinsiyeti, sağlığı merak edilirken günümüzde cinsiyetinden kalp atışlarına, anne-babadan hangisine benzediğine kadar birçok şey görülebiliyor. Bunların dışında bebeğin şayet varsa hastalıklarını belirlemek amacıyla değişik tarama testleri yapılıyor. BİRİNCİ TRİMESTER TESTLERİ Birinci trimester serum taraması nedir? Günümüzde özel bir detaylı ultrasonografi tekniğiyle, 11-14. gebelik haftaları arasında, fetal anomalilerin yaklaşık yüzde 50’sini tanımak mümkündür. Birinci trimester serum taraması ise, bu özel ultrasonografi taraması sonucu ile birleştirilebilen bir kan testidir. Kanda iki proteine bakılır. Bunlar serbest beta HCG ve PAPP-A isimli  proteinlerdir.Ultrasonografi ile gebelik yaşı hesaplanabilir, bebekte bulunabilecek anormallikler saptanabilir ve "ense saydamlığı"( nuchal translucency) adı verilen bebeğin ense kısmındaki deri katlantısının altındaki sıvının kalınlığı ölçülebilir. Bu tür bir sıvı bu haftalarda tüm bebeklerde mevcuttur. Kan testi ile ultrasonografi birleştirildiği zaman, bu haftalarda Down sendromlu ve Trizomi 18’li gebeliklerin yaklaşık yüzde 90’ı saptanabilir. Kalınlaşmış "ense saydamlığı" ne anlama gelir? Bu bölgedeki bir kalınlaşma, kromozomal bozukluğun, bebeğe ait bir kalp hastalığının ya da herhangi başka bir rahatsızlığın belirtisi olabilir. Ancak sağlıklı bebeklerde de bazen kalın bir ense saydamlığına rastlanabilir. Ense kalınlığı miktarı ne kadar yüksekse, fetal bir rahatsızlık olma ihtimali de o kadar artar. Diğer taraftan, ultrasonografi muayenesinde ense saydamlığının normal sınırlarda olduğu saptanan bebeklerde kromozom hastalığı (Trizomi 21, 18 ve 13 ) riskinin oldukça düşük olduğu aileye söylenebilir. Bu nedenle fetal kromozom yapısının öğrenilmesi amacıyla uygulanacak her türlü invaziv testten (amniosentez, korion villus biopsisi gibi) önce, bu detaylı USG muayenesi yapılmalı ve bu test sonucu kan testi ve anne yaşı ile birleştirilerek hesaplanacak kromozomal hastalık riskinden sonra , aile invaziv test yaptırıp yaptırmamaya karar vermelidir. Çünkü her türlü invaziv test kendine göre bir düşük riski taşır. Ancak bu arada bilinmesi gereken önemli bir nokta, kalın bir ense saydamlığının kesin olarak fetusun bir hastalık taşıdığı anlamına gelmediği gibi, normal bir ense saydamlığının da fetusun kesin olarak sağlıklı olduğu anlamına gelmediğidir. Bu testler yalnızca risk hesaplanması amacıyla yapılır. Bu testlerin sonucuna göre invaziv test yapılarak kesin olarak bebekte bir hastalık olup olmadığı anlaşılabilir. Gebeliklerin yaklaşık yüzde 5’inde, anne yaşı ve ense saydamlığı ölçümüyle artmış risk (Trizomi 21 için 1/300’ün üzerinde) saptanır ve kromozom analizi için invaziv test yapılması gereği doğar. Bu testlerin avantajları nelerdir? Birinci trimester serum taraması ve ense saydamlığı ölçümü yardımıyla Trizomi 21 ve Trizomi 18 ile doğan bebeklerin sayısında azalma görülür. Bu şekilde gebeliğin erken döneminde risk hesaplanmasıyla, aile invaziv bir test yaptırıp yaptırmama kararını erken dönemde verir ve bu testlerin sonucunda bebeğe ait bir kalp hastalığının tanısı gebeliğin daha erken döneminde konulabilir. Down Sendromu (Trizomi 21) ne demektir? Trizomi 21 en sık görülen kromozomal anomalidir. Canlı doğumların yaklaşık 1/800’ünde görülür. Genellikle kalıtsal olarak değil, her hamilelikte kendiliğinden oluşan bir kromozom hastalığıdır ve bebekte 21. kromozomdan iki tane olması gerekirken üç tane olmasıyla karakterizedir. Anne yaşı ilerledikçe risk artışı olur. Bu bebeklerde genellikle nüörolojik olarak bir gelişim rahatsızlığı ve /veya çeşitli yapısal anormallikler bulunabilir. Trizomi 18 (Edwards Sendromu) ne demektir? Canlı doğumların yaklaşık 1/5000’inde bulunur. Bu hastalık için de anne yaşının ilerlemesiye risk artışı söz konusudur. Bu bebeklerde doğuştan çok ciddi yapısal bozukluklar bulunur. Genellikle hamilelik sırasında ya da hayatın ilk haftalarında kaybedilirler. Kimler birinci trimester taraması ve ense saydamlığı ölçümü için adaydırlar? Birinci trimester serum taraması, özel USG muayenesi ile birleştirilerek 35 yaşın altında bulunan ve dolayısıyla Trizomi 21 ve 18 riski düşük olan tüm hastalara önerilebilir. Bu test diğer kromozom hastalıklarıyla ilişkili riski göstermez. Ayrıca 35 yaşın üzerinde bulunan hastalarda da, invaziv teste karar vermeden önce risk hesaplanmasında eğer hasta arzu ederse , ense saydamlığı ölçümüyle birleştirilmek üzere kullanılabilir. Ancak eğer hasta kesin olarak bebeğin kromozom hastalığı olmadığından emin olmak istiyorsa, bu testi hiç yaptırmadan doğrudan invaziv test (amniosentez ya da koryon villus biopsisi) yaptırmayı da seçebilir. Yüksek riskin açıklaması nedir? Test yapıldıktan sonra Trizomi 21 için 1/300’ün üzerinde bir risk hesaplandığında yüksek riskten bahsedilebilir. Ancak bu doğacak bebekte kesinlikle bir kromozomal hastalık bulunacağı anlamına gelmez. Ayrıca bu test sonucunun doğru hesaplanması için çoğul gebelik olmaması, gebelik yaşının kesin olarak bilinmesi de gereklidir.Test sonucunu doktorunuz sizinle detaylı olarak tartışacaktır. Ancak sonuçta kromozom hastalığı olup olmadığını kesin olarak bilmenin tek yolu invaziv test yaptırmaktır. Birinci trimester serum taraması tam olarak nasıl yapılır? Ense saydamlığı ölçümü tek başına yüzde 80 ve kan testiyle birleştirildiği zaman yüzde 90 oranında down sendromlu ve Trizomi 18’li bebeklerin tanısını koyabilir. Ancak bu testler diğer fetal anomalilerin tanısında yeterli değildir. Dolayısıyla birinci trimesterde yapılacak detaylı ultrasonografi muayenesine ek olarak 20. hafta civarında da bir detaylı ultrasonografi muayenesinin yapılması şarttır. Çoğul gebelikler için kan testi uygulanamayacağından yalnızca ense saydamlığı ölçümü yapılabilir ve bu şekilde Down sendromlarının yaklaşık yüzde 80’ine tanı konulabilir. İKİNCİ TRİMESTER TESTLERİ İkinci Trimesterde yapılan AFP taraması ne anlama gelir? Bu kan testi nöral tüp defektlerinin taranması amacıyla yapılır. Nöral tüp defektiyle kastedilen anensefali, spina bifida gibi omurganın kapanması ile ilgili problemlerdir. Bu rahatsızlıklarda bebekte nörolojik problemler olabilir. Anne kanında bakılan AFP her hamilenin kanında normalde bulunan bir proteindir. En iyi 15+0 ile 18+0’inci gebelik haftaları arasında sonuç verir. Bu test de yukarıda anlatılan testler gibi, kesin tanıdan ziyade risk hesaplanmasında kullanılan bir tarama testidir. Bu testi takibeden detaylı ultrasonografi muayenesi ile kesin tanı konulabilir. AFP testi ile spina bifidaların yüzde 85’ine ve karın ön duvarı defektlerinin (omfalosel ve gastroşizis) yüzde 60’ına tanı konulabilir. Nöral tüp defekti ne demektir? Bu grupta doğumsal olarak omurganın ya da kafatasının tam olarak kapanmamasından kaynaklanan problemler mevcuttur. Açık nöral tüp defektleri, ciddi fetal anomaliler arasında en sık rastlanan gruptur (Canlı doğumlarda yaklaşık yüzde 1-2). Bu hastalıkla doğan bebeklerin yüzde 95’inin ailesinde hiçbir benzer hastalık öyküsü bulunmaz. Eğer bu hastalık bebeğin kafatasını ilgilendiren bölgedeyse (anensefali) bebeğin doğumdan sonra yaşaması mümkün değildir. Eğer hastalık bebeğin sırt bölgesindeyse bu bölgedeki omuriliği de içerebilir. Bu da çocuğun ileride nörolojik sorunlar ya da hidrosefali (kafada su toplanması) geliştirmesi riskini taşır. Doğumdan sonra bir ya da daha çok operasyon gerektirebilir. Bu testin yapılıp yapılmayacağına hasta kendi karar verir. Eğer test sonucunda risk yüksek çıkarsa, bu hastalığın bulunduğu anlamına gelmez, yalnızca detaylı bir USG muayenesi yapılması gerektiğini gösterir. DOWN SENDROMU   (PRENATAL) TARAMA PROGRAMLARINI 31 SORUDA İNCELEYELİM   1. Down Sendromu Nedir ?   · Yeni doğanda en sık görülen kromozomal anomalidir.   · Ortalama 700 doğumda bir görülmektedir.   · Trisomy 21 olarak da isimlendirilir.       2. Diğer Kromozomal Anomaliler Hangileridir ?   Bunların başlıcaları:   · Edward Sendromu (Trisomy 18)                Yenidoğanda 2. sıklıkta görülür.               8000 doğumda bir görülmektedir.   · Turner Sendromu (Monosomy x)   · Daha seyrek oranda görülenler de vardır.       3. Yaş İle Down Sendromu Görülme Riski Arasında İlişki Var mıdır ?   Vardır.   25 yaşında bu risk 1350 doğumda 1   35 yaşında bu risk 385 doğumda 1   37 yaşında bu risk 250 doğumda 1   40 yaşında bu risk 115 doğumda 1   Yaş ilerledikçe, Down Sendromlu doğum riski   artmaktadır.   Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere, 25 yaşındaki bir doğuma göre, 35 yaşında Down Sendromlu doğum oranı 4 kat, 40 yaşında ise 12 kat daha fazladır.               4.  Down Sendromlu Gebelik Varlığı Nasıl Anlaşılır ?   · Serum ve USG tarama testleri   · Amniosentez   · Korionik villus örneği incelemesi   İkinci ve üçüncü yöntemler invaziv yöntemlerdir, ancak sonuçları yüzde yüzdür.   Hastadan alınan kandan yapılan incelemeler ve ultrasonograafik (USG) tetkikler daha kolay ve risk taşımayan yöntemler olduğu için, sıklıkla ve yaygın olarak kullanılan tarama yöntemleridirler.       5. Amniosentez (İnvaziv Yöntemler)’ in Dezavantajları Nelerdir ?   · Düşük riski oluşturur (ABD’de 200 doğumda bir düşük belirtiliyor.Yılda 1000 üzeri olgu)   · Daha pahalı yöntemlerdir.   Bu nedenle, daha az sıklıkla, çoğunlukla da diğer tarama yöntemlerinde pozitif sonuç alındığı zaman başvurulan yöntemlerdir.       6. Tarama Testleri Gerekli midir?   Bu Testleri Yaptırmanın Bir Yararı Var mıdır ?   Cuckle (UK)’ ın çalışması :   100.000 gebeye tarama testleri yapılmış,   100.000 gebeye tarama testleri yapılmamış.       Down Sendromlu bebek doğum oranı :   25 yaşında tarama yapılanlarda 5375 doğumda 1, yapılmayanlarda 1350 doğumda 1   30 yaşında tarama yapılanlarda 3860 doğumda 1, yapılmayanlarda 910 doğumda 1   35 yaşında tarama yapılanlarda 2420 doğumda 1, yapılmayanlarda 385 doğumda 1   40 yaşında tarama yapılanlarda 1355 doğumda 1, yapılmayanlarda 115 doğumda 1       7. Tarama yapılanlarda Down Sendromlu bebek doğum oranı, tarama yapılmayanlara göre :   · 25 yaşında 4 kat   · 35 yaşında 6 kat   · 40 yaşında 12 kat daha azdır.   Tarama net olarak yararlıdır.   Özellikle, son yıllarda doğurma yaşının ileri yaşlara kayması,   prenatal taramaları daha da zorunlu hale getirmiştir.       8. Tarama Testleri Yalnızca Down Sendromu’ nu mu Belirler ?   Hayır.   · Down Sendromu (Trisomy 21)   · Edward Sendromu (Trisomy 18)   · Turner Sendromu (Monosomy x )   · Neural Tube Defekti (NTD)   2.Trimester tarama testleri (Üçlü ve Dörtlü Test), tüm bunlar hakkında veri sunabilmektedir.               1.Trimester (İkili Test) taraması, henüz bunların tümü hakkında veri sunamamaktadır.       9. Prenatal Tarama Testleri Ne Zaman Başlamıştır ?   · İlk tarama testi anne yaşı (1968)   · AFP’nin kullanıma girişi (1970’lerin sonu)   · AFP, hCG, Free Estriol (Üçlü Test)       (1988: Prof.Dr.Nicholas Wald)   · PAPP-A, Free β-hCG, USG-NT (İkili Test)       (1998: Prof.Dr.Nicholas Wald)   · Üçlü Test +İnhibin A=Dörtlü Test       (1990: Prof.Dr.Nicholas Wald)   · 1trimester–2.trimester testleri kombinasyonu=Integre Test (1990 sonrası: Prof.Dr.Nicholas Wald)   Down Sendromu ve prenatal tarama testlerinin başlatıcısı sayılan İngiliz profesör Nicholas Wald’un geliştirmiş olduğu Alpha programı, İkili, Üçlü, Dörtlü ve İntegre Testlerin tümünü değerlendirebilmektedir.       10. Dünyada Durum Nedir ?   · Taramalarla Down Sendromu oranı % 50’ den fazla azalmış durumdadır   · Son 20 yılda doğurganlık yaşı üçte bir oranında yükseliyor, Down riski artıyor   · ABD’ de gebelerin ortalama % 65’ i   İngiltere’ de gebelerin ortalama % 70’ i   Dünyada gebelerin ortalama % 7’ si prenatal taramalardan geçiriliyor   · Türkiye’de bu oran % 15 civarına yaklaşmış görünmektedir. Şu anda yılda 200.000 üzerinde gebe, prenatal taramalardan geçirilmektedir. Bu oranın, her yıl hızlı şekilde artmakta olduğunu gözlemekteyiz.       11.  Down Sendromu’ nda Hormonlar Nasıl Değişmektedir ?           1.Trimester Testlerinde :        PAPP-A ↓                                                  Free b-hCG ↑   2.Trimester  Testlerinde :       AFP ↓                                                  uE3 ↓                                                  hCG ↑                                                  İnhibin-A ↑   Görüldüğü gibi, Down Sendromlu gebeliklerde 1.trimester testlerinden PAPP-A düzeyinde normal gebeliklere göre azalma, Free b-hCG düzeyinde artma görülmektedir. 2.trimester testlerinden ise AFP ve Free Estriol düzeylerinde azalma, hCG ve Inhibin-A düzeylerinde yükselme görülmektedir.                                                                           12. Median Değer Nedir ?   · Gebelik sırasında, her haftaya ait çeşitli örneklerin ortalaması her marker için median değeri oluşturmaktadır.   Örnek : 17. haftadaki AFP median değeri gibi (Örneğin 23.000 örnek)   Bu demektir ki, 17. haftadaki 23.000 gebenin AFP değerleri ölçülmüş ve ortalamaları alınmıştır. İşte 23.000 gebenin ortalama AFP değeri, AFP median değerini oluşturmaktadır.       13. MoM Değeri Nedir ?   Hastanın her marker sonucunun, o marker için o haftanın median değerine oranıdır.   Örnek : 17.hafta AFP median değeri 1 ve hastanın AFP’si 1.7 ise, AFP MoM’u da 1.7’dir.   AFP’nin olduğu gibi, tüm diğer markerların da MoM değerleri vardır. hCG MoM değeri, hastanın hCG değerinin, o haftadaki diğer hastaların ortalama (median) değerlerine oranıdır. Aynı şekilde PAPP-A, Free bhCG, Free Estriol, Inhibin A MoM değerleri de, hastanın bulunan değerinin, o hafta için ölçülen o markerın median değerlerine oranıdır.           14. MoM Değeri Nelerden Etkilenebilir ?   · Hastanın kilosu   · Tip 1 diyabet   · Genetik ve ırksal faktörler   · Sigara kullanımı   · Çoğul gebelik   · Laboratuvarın kullandığı yöntemler                       15. Median Değerler Test Sonuçlarını Etkiler mi ?                Evet.   · Farklı toplumların median değerleri farklıdır.   · Her laboratuvar, kendi özgün median değerlerini kullanmalıdır.   · Başka kaynakların median değerlerinin kullanımı hata oluşturur.   · Her kitin ve yöntemin de median değerleri farklıdır.       16. Seçilen Risk Cut-off Test Sonucunu Etkiler mi ?   Direkt olarak etkilemektedir.               Bazı laboratuvarlar 35 yaşın risk oranı olan 1/380’ i   Bazı laboratuvarlar 35 yaşın risk oranı olan 1/250’ yi risk cut-off (pozitiflik sınırı) olarak seçmektedirler.               Aynı risk oranı birinde pozitif, birinde negatif bildirilmektedir.               Örneğin sonuç 1/290 risk ise :                        1/250’ yi kullanan laboratuvar negatif,                        1/380’ i kullanan laboratuvar pozitif   olarak sonuç vermektedir.   Hastanın ve doktorun kafası karışır. Aslında risk oranı, aynı risk oranıdır.   Bu nedenle, bir laboratuvarda pozitif, başka bir laboratuvarda negatif olarak bulunan durumlarda, laboratuvarın hangi risk cut-off değerini kullandığına bakılmalıdır. Eğer birbirine yakın risk oranları bulunmuşsa, sonuç gerçekte aynıdır. Her iki laboratuvar da benzer sonucu vermişlerdir. Ancak birisi 1/250, diğeri de 1/380’i pozitiflik sınırı olarak kullandığı için, gerçekte aynı olan değer, bir laboratuvarda pozitif olarak verilirken, diğerinde negatif olarak bildirilmiştir.   Sonucun değerlendirmesi, tamamiyle hastanın doktorunun insiyatifindedir.       17. Prenatal Tarama Testlerinde Kullanılan Parametreler Nelerdir ?             1.Trimester İkili Test (11.-13. hafta) :   PAPP-A, Free b-hCG (veya hCG)               1.Trimester Kombine Test (10.-13.hafta) :   PAPP-A, Free b-hCG (veya hCG), USG-NT               2.Trimester Üçlü Test (14.- 19. hafta) :   AFP, hCG, Free Estriol               2.Trimester Dörtlü Test (14.- 19. hafta) :   Üçlü Test + Inhibin-A               İntegre Test :   PAPP-A, Free b-hCG veya hCG, USG-NT, AFP, Free Estriol, İnhibin-A   ( 1. ve 2. Trimester Testleri Kombinasyonu )   İkili Test, 11.-12.-13. haftalarda yapılmaktadır. 14. haftadan itibaren, İkili Test yapmanın avantajı kalmamaktadır, çünkü ölçülen parametreler anlamlı sonuç vermemektedir.   Üçlü ve Dörtlü Test ise, 14. ve 22. haftalar arasında yapılabilmektedir. Bu haftalar içerisinde, geniş bir zaman aralığında yapılabilir. Ancak, çoğunlukla 15.-16.-17. ve 18. haftalarda yapılması tercih edilmektedir. Gerektiği durumda, gebeliğin sonlandırılması olasılığı göz önüne alınarak, olabildiğince geç kalınmamaya çalışılmaktadır.       18. Alfa-Feto Protein (AFP) Neden Önemlidir ?               Açık neural tube defekti (NTD)’ ni en iyi gösteren markerdır.               14.-22. haftalarda her hafta % 15 yükselir.               1.Trimester (İkili Test) taramasında yararsızdır.               2.Trimester Üçlü ve Dörtlü Test için çok önemli markerdir. Neural Tube Defekti (NTD),   Trisomy 21 (Down), Trisomy 18 (Edward) Sendromları için önemli fikir verir.   1.trimester erken taramasının (11.-13. hafta) ve İkili Test’in en önemli dezavantajı, AFP’nin bu dönemde henüz anlamlı bir ölçüm düzeyine gelmemiş olmasıdır. AFP’nin bu dönemde anlamlı sonuç vermemesi, İkili Test’in en önemli eksikliği iken, 2.trimester taramaları olan Üçlü ve Dörtlü Test’lerin de en önemli avantajı durumundadır. Çünkü AFP, 14.haftadan sonra anlamlı sonuç vermekte ve kullanılabilir hale gelmektedir.   Anomalilerin yaklaşık %1’inin Neural Tüp Defekti (NTD) olduğunu ve bu konuda en iyi fikir veren markerın da AFP olduğunu göz önüne alırsak, AFP’nin içinde olmadığı ve yararlı sonuç vermediği bir tarama yönteminin (İkili Test), oldukça eksik ve dezavantajlı bir tarama yöntemi olduğunu söyleyebiliriz. 19. Down Sendromu Tarama Testleri Doğruluk Oranları Nasıldır ? · İntegre Test            % 94      · Dörtlü Test  % 80-85   · Üçlü Test               % 66-69     · İkili Test (USG-NT’ siz)     % 60   · İkili Test (USG-NT’ li)       % 80-85               (Yukarıdaki oranlar, % 5 yalancı pozitiflik esasına göredir)   Aynı zamanda yukarıda verilen sonuçlar, SURUSS ve FASTER gibi, ABD ve İngiltere’de 80.000’den fazla gebe üzerinde yapılan çalışmaların sonucunda elde edilen verilere dayalı olarak açıklanan sonuçlardır.       20. USG-NT, İkili Test İçin Ne Ölçüde Önemlidir ?  · 11.-13. haftada bakılan İkili Test; eğer USG-NT bakılmazsa, düşük belirleme değerine                                                                  sahiptir(%60).   · USG-NT ile bu oran % 80-85’ e yükselir.   · Ancak standart USG-NT bakılabilmesi problemdir.   (ABD’ de aynı hastadan 10 ayrı laboratuvara AFP gönderiliyor, tüm sonuçlar uyumlu. Ancak 10 ayrı doktordan alınan aynı hastanın USG-NT sonuçlarının 10’ u da birbirinden farklı bulunuyor)   Dünyada da tüm ülkelerde, standart USG-NT bakılabilmesi yönünden büyük sorunlar bulunmaktadır. Farklı hekimler ve branşlar tarafından bakılan USG-NT sonuçları arasında, ciddi farklılıklar gözlenmektedir.       21. İkili Testin Avantajı Nedir ?   Bu sayede, muhtemel bir Down Sendromu olgusu daha erken saptanabilmekte ve müdahale yönünden zaman kazanılabilmektedir.               Erken sonuç alınabilmesi ( 11.-13. hafta )                  İkili Testin Dezavantajları Nelerdir ?   · AFP bu dönemde anlamsız. NTD hakkında fikir vermez, NTD gözden kaçar.   · Turner Sendromu ve diğer anomaliler hakkında da fazla fikir vermiyor.   · USG-NT olmadan belirleme değeri çok düşük. USG-NT’nin de standardizasyon ve güvenilirlik sorunu var.   · Genelde pozitif sonuçta, tekrar 2. trimester taramasını da yapmak gerekiyor.               Bu nedenle bazı doktorlar, 1.trimester İkili Test yaptırmayı tercih etmemektedirler.       22.  Üçlü Testin Avantajları Nelerdir ? · AFP anlamlı olduğu için, NTD hakkında da fikir verir · Diğer anomaliler hakkında da fikir verir           Üçlü Testin Dezavantajları Nelerdir ?   • Kısmen geç (14.-22. hafta) sonuç vermesi   • Duyarlılığının düşük (% 66-69) olması   23.  Dörtlü Testin Avantajları Nelerdir ?   · Üçlü Test’in tüm avantajlarına sahip · Artı olarak duyarlılığı % 14 daha yüksek  (%80-85)       Dörtlü Testin Dezavantajları Nedir ?   · Üçlü Test gibi zaman olarak kısmen geç (14.-22. hafta) olması               24. Tarama Yöntemiyle Amniosentez Arasında İlişki Var mıdır ?   · Vardır   · Tarama yönteminin belirleme değeri ne kadar yüksek olursa, amniosentez gerektiren işlem o oranda azalacaktır.   · Tarama yönteminin belirleme değeri ne kadar düşük olursa, amniosentez gerektiren işlem o oranda artacaktır. Bu durum da hasta yönünden hem abortus riskini, hem de maddi harcamaları artıracaktır.   Bir başka deyişle, İkili Test ve Üçlü Test, duyarlılığı daha düşük yöntemler olduğu için, daha fazla yalancı pozitif sonuç verecekler, dolayısıyla amniosenteze giden hasta oranı daha fazla olacaktır. Dörtlü Test ile amniosenteze giden hasta sayısı daha az, Integre Test yapılanlarda çok daha az olacaktır.       25. Bu Durumda, Hangi Tarama Yöntemi Önerilebilir ?   · Mümkünse Integre Test önerilir       (Hasta iki kez tetkike razı olursa)   · Bir kez yaptırabilecekse, Dörtlü Test (15.-17.haftada)   · Dörtlü Test varken, Üçlü Test’e gerek yok   · İkili Test, çok iyi ve güvenilir USG-NT bakılabilirse yapılabilir. Ancak, NTD için tekrar kontrol gerekecektir.   Bu nedenle, tek test yapılması, bunun da olabildiğince erken, 15.-17. haftada yapılması uygundur.       26. Tarama Sonucu Negatif Çıkarsa, Ne Yapmalıdır ?   · Herhangi bir işlem yapmaya gerek yoktur. Yöntemin belirleme değeri oranında, sonuç               negatiftir. Örneğin, Integre Test yapılmışsa, % 94 oranında sonuç negatif olacaktır.       27. Tarama Sonucu Pozitif Çıkarsa, Ne Yapmalıdır ?   Fetus yaşının doğruluğunu yeniden kontrol et. USG verisini kullan. Tüm verilerin doğruluğunu gözden geçir. Sonuç yine pozitifse;                                       · 14. haftadan önce yapılmışsa, 15.-16. haftada testi tekrarla   · 14.-22. hafta arasında yapılmışsa, yeni örnek alarak testi tekrarla   · Sonuç yine pozitifse amniosentez gerekir.       28. Trizomi 18 Sonucu, Değerlendirilebilmekte midir ?   Evet. Alpha programı, Trizomi 21 (Down) dışında, Trizomi 18 (Edward Sendromu), Monosomy X (Turner Sendromu), Neural Tüp Defekti (NTD) gibi anomalilerin de varlığını araştırmaktadır.   Ancak raporlarda, Trizomi 18 sonucu pozitif ise bildirilmekte, negatif ise bildirilmemektedir. Bu demektir ki, eğer tarama raporunda Trizomi 18 ile ilgili bir sonuç bildirilmemişse, Trizomi 18 ile ilgili durum negatiftir.   Trizomi 18 ile ilgili, sürekli olarak bir değer verilmemesi, doğru bir uygulama olarak kabul edilebilir. Bilindiği gibi Trizomi 18, Trizomi 21 (Down Sendromu)’e göre 12 kat daha az görülmektedir. Down Sendromu raporları, bol miktarda rakamın bulunduğu, oldukça karışık raporlardır. Buna bir de nadir görülen (8000 doğumda bir) Trizomi 18 değerini eklemek, raporu daha da karışık ve anlaşılmaz hale getirecektir. Bu nedenle, raporda Trizomi 18 sonucunun pozitif olduğu durumda yer alması, daha doğru bir uygulama olarak kabul edilebilir.       29. Prenatal Tarama Testlerinin Sonucu Mutlak mıdır ?   Yanılma Payı Var mıdır ?   Elbette vardır. Bunlar, tarama testleridir ve seçilen tarama programına ve döneme bağlı olarak, yalancı pozitiflik ve negatiflik oranları değişmektedir.   Örneğin, İkili Test’in belirleme değeri (Detection Rate) % 60, Üçlü Test’in %69, Dörtlü Test’in %80-85, İntegre Test’in %94 olarak bildirilmektedir.   Bu demektir ki, İkili Test (USG-NT’siz) ile her 100 Down Sendromu olgusundan 60’ı yakalanmakta, 40’ı kaçırılmaktadır. Üçlü Test’te 69’u yakalanmakta, 31’i kaçırılmaktadır. Dörtlü Test ile 80-85’i yakalanmakta, 15-20’si kaçırılmaktadır. Integre Test ile 100 vakadan 94’ü yakalanmakta, 6’sı yine de kaçırılmaktadır.   30. O Halde, Tarama Testleri Tüm Pozitif Down Sendromu Olgularını Yakalıyamıyor Öyle mi ?   Evet. Ancak, belirli oranda yakalamaktadır. Bu yönden de en etkilisi Integre Test’tir. Ondan sonra, Dörtlü Test gelmektedir. En az başarılı olanlar da Üçlü Test ve serum İkili Test’tir.   Sonuç olarak, tarama testleri ile Down Sendromlu doğumların bir kısmı yakalanmakta, bir kısmı da gözden kaçabilmektedir. Tarama testi yaptırmak, Down Sendromlu doğumu yakalamak yönünden yüzde yüz önleyici değildir. Ancak, çok önemli bir azaltıcı yöntemdir. Önemli olan, belirleme (doğruluk) oranı daha yüksek olan yöntemleri kullanarak, başarıyı artırmaktır.       31. Tarama Testi Sonucu Pozitif Çıkan Olgular Mutlaka Pozitif midir ? Hayır. %95 oranında pozitiftir. Yukarıda belirttiğimiz oranların, %5 yalancı pozitiflik payı vardır. Bu nedenle, pozitif olarak bildirilen sonuçlar, %95 oranda pozitif olmakla birlikte, %5 oranında da negatif çıkabilir. Bu yalancı pozitiflik oranı, yüksek bir oran olarak sayılmamaktadır ve kabul edilebilir bir oran olarak değerlendirilmektedir  TACROLİMUS (FK506) Normal Değer: Terapötik konsantrasyon 5-20 ng/ml Toksik konsantrasyon >40 ng/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. TAM İDRAR TAHLİLİ (TİT) Kullanımı: İdrarda patolojik bulgulara neden olan hastalıkların tanı ve takibinde kullanılır. TAM KAN SAYIMI (Complete blood count, CBC, Hemogram) Kullanımı: Hematolojik hastalıklar, akut ve kronik enfeksiyonlar, ameliyat öncesi vb. durumlarda kullanılır. Hastanın genel sağlık durumu hakkında bilgi verir. TANATOFORİK DİSPLAZİ (TD) MUTASYON ANALİZİ Kullanımı: Doğumu takip eden ilk saatler içinde ölümle sonuçlanan kalıtsal bir hastalıktır. Hastalık, akondroplazinin allelki formu gibidir. Dominant mutasyonlar daha sık görülmekle birlikte, resesif kalıtım da göz ardı edilemez. Yonca yaprağına benzer kafatasının olması (tip II) ve olmamasına (tip I) bağlı olarak klasifiye edilmiştir. TAP TBC BASİLİ ARANMASI TBC DNA TBC PCR TBG TCA TCE TEGRETOL TEK MUTASYON ANALİZİ Normal Değer: N/N Homozigot normal Mt/N Heterozigot Mt/Mt Homozigot mutant Kullanımı: İndeks vakanın hastalık fenotipini göstermesine neden olan mutasyonun ailede bulunduğu durumlarda, diğer aile bireylerinde aynı mutasyonun varlığına bakılarak taşıyıcılık tanısı konabilir. TEKSİFLE ARB ARANMASI (Tbc basil aranması, Aside dirençli basil aranması) Normal Değer: Negatif (+1) Pozitif: Her 100 mikroskobi alanında 1-9 basil (+2) Pozitif: Her 10 mikroskobi alanında 1-9 basil (+3) Pozitif: Her mikroskobi alanında 1-9 basil (+4) Pozitif: Her mikroskobi alanında >9 basil Kullanımı: Tüberküloz basilinin mikroskobik olarak saptanmasında kullanılır. Basilin saptanabilmesi için numunede 5,000-10,000 basil/ml konsantrasyonda olması gerekmektedir. TEOFİLİN Normal Değer: Terapötik konsantrasyon 5-20 mg/ml Toksik konsantrasyon >20 mg/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. TER TESTİ TESTESTERON (Serbest) Normal Değer: Erkek 0-5 yaş 0,15-0,60 pg/ml 6-12 yaş 0,60-5,70 pg/ml >12 yaş 12,00-30,00 pg/ml Kadın 0-3 ay 0,10-0,60 pg/ml 4 ay-12 yaş 0,15-0,60 pg/ml >12 yaş 1,10-3,10 pg/ml Kullanımı: Serbest testesteron düzeyi, testesteron taşıyıcı protein olan SHBG konsantrasyonlarındaki değişimlerden etkilenmez. Bu nedenle SHBG düzeyinin yüksek (hipertiroidizm, gebelik, OKS kullanımı vb) ve düşük (hipotiroidizm, androjen eksikliği, obesite vb.) olduğu durumlarda serbest testesteron ölçümü total testesterondan daha anlamlıdır. Hirşutizm, adrenal virilizan tümörler, PKOS ve androjen rezistansı durumlarında serbest testesteron düzeyi artarken, hipogonadizm ve P-450 enzim eksikliklerinde ise serbest testesteron düzeyi düşer. TESTESTERON (Total) Normal Değer: Erkek 0-12 yaş 0,10-0,20 ng/ml 3-15 yaş 1,00-6,00 ng/ml 16-20 yaş 3,00-6,00 ng/ml >20 yaş 3,00-10,00 ng/ml Kadın 0-12 yaş 0,10-0,20 ng/ml 13-15 yaş 0,10-0,40 ng/ml >15 yaş 0,10-0,90 ng/ml Kullanımı: Adrenal hiperplazi, adrenokortikal tümörler, testiküler feminizasyon, idiopatik hirşutizm ve virilizan over tümörlerinde total testesteron düzeyi artarken, Down sendromu, üremi, myotonik distrofi, karaciğer yetmezliği, kriptorşitizm, primer ve sekonder hipogonadizm ve puberte gecikmesinde ise total testesteron edüzeyi düşer. TESTESTERON-ESTRADİOL-BİNDİNG GLOBULİN TF TG TG TIBC TİMOTAKSİN TİROGLOBULİN (Tg) Normal Değer: 0-60 ng/ml Kullanımı: Tiroid kanserli hastaların takibinde kullanılır. Folliküler ve papiller tiroid karsinomları, hipertiroidizm ve subakut tiroiditte tiroglobulin düzeyi artar. Bu hastalarda tedavi ile tiroglobulin düzeyi düşerken, metastaz oluşması ile yine artar. TİROGLOBULİN ANTİKORLARI TİROİD MİKROZOMAL ANTİKOR (Anti-mikrozomal antikor, Anti-M) Normal Değer: 0-50 IU/ml Kullanımı: Tiroid hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hashimoto tiroiditi, tiroid karsinomları, hipotiroidizm, pernisyöz anemi ve Graves hastalığında tiroid mikrozomal antikor düzeyi yükselir. Özellikle Hashimoto tiroiditinin tanısında kullanılır. Sensitivitesi, TPO antikorlarından daha düşüktür. Ayrıca normal popülasyonun %5-10’unda da düşük düzeyde yükseklik görülebilir. TİROİD PEROKSİDAZ ANTİKORLARI (TPO antikorları) Normal Değer: 0-2,00 IU/ml Kullanımı: Otoimmün tiroid hastalıklarının (Hashimato troiditi, idiopatik miksödem, Graves hastalığı vb) tanısında kullanılır. Otoimmün tiroid hastalığı olan kişilerde TPO konsantrasyonu hastalığın şiddeti ile korelasyon gösterir. Ayrıca diğer bazı otoimmün hastalıklarda da (Addison hastalığı, pernisyöz anemi, tip I diabetes mellitus vb) pozitif sonuçlar elde edilebilir. TİROİD-STİMULATİNG HORMON (TSH, s-TSH, Tirotropin) Normal Değer: 0-7 gün 0,50-20,00 mU/ml 7 gün-1 yaş 0,50-10,00 mU/ml 2-12 yaş 0,50-6,50 mU/ml 13-15 yaş 0,50-5,50 mU/ml >15 yaş 0,30-4,00 mU/ml Kullanımı : Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesi ve tedavi takibinde kullanılır. Hipotiroidizm, Hashimoto tiroiditi, ektopik TSH salgılanan durumlar, subakut tiroidit ve tiroid hormon rezistansında serum TSH düzeyi artarken, hipotalamik ve hipofizer hipotiroidizm ile hipertiroidizmde ise TSH düzeyi azalır. TİROİD-STİMULATİNG İMMÜNOGLOBULİN TİROKALSİTONİN TİROKSİN-BAĞLAYICI GLOBULİN (TBG) Normal Değer: Prematüre 36-96 ug/ml 0-1 ay 36-66 ug/ml 2-12 ay 31-56 ug/ml 1-5 yaş 29-54 ug/ml 6-12 yaş 25-50 ug/ml 13-15 yaş 21-46 ug/ml >15 yaş 15-34 ug/ml Gebelik 21-70 ug/ml Kullanımı: T3 ve T4 hormonlarının plazmada bağlandığı taşıyıcı proteindir. Genellikle TSH düzeyi ile uyumsuz olan TT3 ve TT4 düzeylerinin TT4 ve FT4 düzeyleri arasında uyumsuzluk olan durumların, aşırı artmış veya azalmış TT4 düzeylerinin ve konjenital TBG eksikliklerinin değerlendirilmesinde kullanılır. Enfeksiyöz hepatitler, akut intermittant porfiria, gebelik ve hipotiroidide TBG düzeyi artarken, kronik hastalıklar, cerrahi stres ve nefrotik sendromda TBG düzeyi düşer. TOKSOPLAZMA ANTİKORLARI IgM, IgG ve TOTAL ANTİKOR Kullanımı: Toksoplazma enfeksiyonunun teşhisi ve hangi dönemde olduğunun belirlenmesinde kullanılır. Özellikle konjenital enfeksiyon riskinin araştrılmasında değerlidir. Hamilelik sırasında veya hemen öncesinde geçirilen toksoplazma enfeksiyonları fetüste konjenital anomalilere neden olabilir. Enfeksiyondan sonra IgM bir yıl veya daha uzun süre pozitif kalabilir. TOKSOPLAZMA IgG AVİDİTE TESTİ Kullanımı: Gebelikte geçirilen primer enfeksiyon konjenital toksoplazmozise neden olabilir. Avidite testi enfeksiyonunun başlangıcının 4 aydan daha eski olduğunu ayırdedebildiğinden enfeksiyonun başlangıç tarihi hakkında bilgi verir. TOKSOPLAZMA PCR Normal Değer: Negatif Kullanımı: Toxoplasma gondii’ye ait B1 geninin PCR ile tespit edilmesi prenatal toksoplazma enfeksiyonunun tanısına yardımcı olur. İmmün yetmezliği olan hastalarda da bu yöntem kullanılabilir. TOTAL ASİT FOSFATAZ (TAF, TAP) Normal Değer: Erkek Kadın 0-1 yaş 1,50-13,00 U/L 1,00-11,00 U/L 2-5 yaş 0,75-10,00 U/L 0,75-8,50 U/L >5 yaş 0,50-6,50 U/L 0,50-5,50 U/L Kullanımı: Prostat hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır. Prostat dışındaki bazı dokularda da (karaciğer dalak, eritrositler, trombositler ve kemik iliği) asit fosfataz bulunduğu ve bu dokulardaki bazı hastalıkların TAP düzeyinde artışa neden olabileceği dikkate alınmalıdır. TOTAL EOZİNOFİL SAYISI (Eozinofil sayısı) Normal Değer: 40-400 eozinofil/mm3 Kullanımı: Allerjik hastalıklar, parazitik enfeksiyonlar, kollajen vasküler doku hastalıkları, bazı hematopoetik sistem hastalıkları (pernisyöz anemi, KLL, polistemi vb), postsplenektomi, Addison hastalığı, hipopitüiterizm, eozinofilik gastroenterit ve ülseratif kolitte kandaki total eozinofil sayısı artar. TOTAL PROTEİN (TP) Normal Değer: Prematüre 3,60-6,00 g/dl 0-7 gün 4,60-7,00 g/dl 7 gün-3 ay 4,40-7,60 g/dl 4-6 ay 4,40-7,00 g/dl 7-12 ay 5,10-7,30 g/dl 1-3 yaş 5,10-7,50 g/dl 4-15 yaş 6,00-8,00 g/dl 16-60 yaş 6,20-8,30 g/dl >60 yaş 6,00-8,10 g/dl Kullanımı: Nutrisyonel durumun değerlendirilmesi ile böbrek ve karaciğer hastalıklarının takibinde kullanılır. Hiperimmünoglobulinemi, poliklonal veya monoklonal gammopatiler ve aşırı dehidratasyonda serum protein düzeyi artarken, protein kaybettiren gastroenteropatiler, yanıklar, nefrotik sendrom, kronik karacier hastalıkları, malabsorbsiyon, malnutrisyon ve agamaglobulinemilerde ise protein düzeyi düşer. TOTAL PROTEİN (BOS) Normal Değer: Prematüre 15-130 mg/dl 0-7 gün 20-120 mg/dl 7 gün-1 ay 20-80 mg/dl >1 ay 15-45 mg/dl Kullanımı: Merkezi sinir sistemi hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır. Menenjit ve ensefalomyelit gibi kan-beyin bariyerinin bozulduğu durumlarda BOS total protein düzeyi yükselir. TOTAL PROTEİN (İdrar) Normal Değer: <0,14 g/L Kullanımı: Böbrek fonksiyonlarının takibinde kullanılır. Glomerüler ve tübüler zedelenmeler ile aşırı üretime bağlı olarak (ör.gammopatiler) proteinüri oluşabilir. Nefrotik sendrom, diabetik nefropati, multiple myeloma, monoklonal gammopatiler, renal tübüler fonksiyon bozuklukları ve üriner sistem enfeksiyon ve maligniteleri idrarla atılan total protein miktarında artışa neden olur. Ayrıca egzersiz, ateş ve gebelik geçici menstrüasyon bağlı kanama, prostatik sıvılar, semen ve alkali idrar yanlış sonuçlara neden olabilir. TOTAL T3 (Total triiodothyronine, TT3) Normal Değer: 0-1 yaş 0,79-2,60 ng/ml 2-12 yaş 0,79-2,80 ng/ml 13-15 yaş 0,70-2,40 ng/ml >15 yaş 0,60-1,95 ng/ml Kullanımı: Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidide artarken, hipotiroidide azalır. Kronik hastalığı olan veya uzun süre hastanede yatmış olan kişiler ötiroid olsalar bile TT3 düzeyi düşük bulunabilir. Ayrıca TBG’nin artışına neden olan durumlarda (oral kontraseptif kullanımı, gebelik vb) serum TT3 düzeyi yükselebilirken, TBG’nin azaldığı durumlarda (genetik TBG düşüklüğü, nefrotik sendrom vb) TT3 düzeyi düşebilir. T3 otoantikorlarının bulunduğu durumlarda ise TT3 yüksek, TT4 normal çıkabilir. TOTAL T4 (Total tiroksin, TT4) Normal Değer: Prematüre 7,40-13,00 ug/dl 0,7 gün 11,80-22,60 ug/dl 7 gün-1 yaş 7,80-17,85 ug/dl 2-12 yaş 7,00-15,50 ug/dl 13-15 yaş 5,85-14,00 ug/dl >15 yaş 5,00-11,50 ug/dl Kullanımı: Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidide artarken, hipotiroidide azalır. Tiroksin replasman tedavisi alan kişilerde TT4 yüksek bulunabilir. Ayrıca TBG’nin artışına neden olan durumlarda (oral kontraseptif kullanımı, gebelik vb) serum TT4 düzeyi yükselebilirken, TBG’nin azaldığı durumlarda (genetik TBG düşüklüğü, nefrotik sendrom vb) TT4 düzeyi düşebilir. T4 otoantikorlarının bulunduğu durumlarda ise TT4 yüksek, TT3 normal çıkabilir. TPIHA (TPHA, Treponema pallidum hemaglütinasyon testi) Kullanımı: Sifilisin serolojik teşhisinde doğrulama testi olarak kullanılır. Tedavi takibinde değeri yoktur. TPO ANTİKORLARI TRANSFERRİN (Siderofilin, Tf) Normal Değer: <6 ay 130-275 mg/dl >6 ay 200-360 mg/dl Kullanımı: Plazmada demir transportunu sağlayan major proteindir. Demik eksikliği anemisi, gebelik, östrojen kullanımı ve her türlü iltihabi durumda serum transferin düzeyi artarken, kalıtsal atransferrinemi, kronik iltihabi hastalıklar, maligniteler, hepatoselüler hastalıklar, malnutrisyon ve nefrotik sendromda ise transferrin düzeyi düşer. TRANSTHRETİN TREPONEMA PALLİDUM HEMAGLÜTİNASYON TESTİ TRİAÇİLGLİSEROL AÇİLHİDROLAZ TRİCHOMONAS KÜLTÜRÜ Kullanımı: Trichomonas vaginalisin üretilerek belirlenmesinde kullanılır. Belirlenme olasılığı, doğrudan mikroskobik incelemeye göre daha yüksektir. TRİKLOROASETİK ASİT (TCA) Normal Değer: <50 mmol/L Kullanımı: Trikloroetilen ile çalışan kişilerin bu maddelerden ne kadar etkilendiğinin tespitinde kullanılır. TRİKLOROETANOL (TCE) Normal Değer: <50 mmol/L Kullanımı: Trikloroetilen ile çalışan kişilerin bu maddelerden ne kadar etkilendiğinin tespitinde kullanılır. TRİGLİSERİT (TG) Normal Değer: Erkek Kadın 0-5 yaş 30-100 mg/dl 35-110 mg/dl 6-15 yaş 30-125 mg/dl 35-130 mg/dl 16-50 yaş 50-150 mg/dl 50-150 mg/dl >50 yaş 55-150 mg/dl 55-150 mg/dl Kullanımı: Hiperlipideminin değerlendirilmesinde kullanılır. TRİPLE TEST TROMBİN ZAMANI (Trombin pıhtılaşma zamanı) Normal Değer: 10-20 saniye Kullanımı: Hipofibrinojenemi ve heparin benzeri antikoagülanların varlığının belirlenmesi ile streptokinaz tedavisinin takibinde kullanılır. TROMBOSİT (Platelet sayısı) Normal Değer: 0-3 yaş 130-400 K/mm3 4-5 yaş 180-510 K/mm3 6-12 yaş 160-510 K/mm3 13-15 yaş 170-405 K/mm3 >15 yaş 130-400 K/mm3 Kullanımı: Koagülasyon sistemi ve hemostaz bozukluklarının değerlendirilmesinde kullanılır. Maligniteler, myeloproliferatif hastalıklar, splenektomi sonrası, romatoid artrit, demir eksikliği anemisi ve akut enfeksiyonlarda trombosit sayısı artarken, ITP, lösemiler, aplastik ve pernisyöz anemi, hipersplenizm, trombotik trombositopenik purpura, masif kan transfüzyonları, bazı enfeksiyonlar ve kemik iliğinin baskılanması ile trombositr sayısı düşer. TROMBOSİT ANTİKORU TROPONİN I (TnI, TropI) Normal Değer: 0-2,00 ng/ml Kullanımı: AMI tanısında kullanılır. AMI’dan 2-6 saat sonra kardiyak troponin I yükselir ve 15-24 saat sonra pik yapar. Diğer kardiyak markerlerin (CK-MB, myoglobin vb) aksine günlerce (~7 gün) yüksek kalır. Konjestif kalp yetmezliği kardiyak travma, unstabil anjina ve kardiyak cerrahi sonrasında da troponin I yükselebilir. AMI tanısı için tek bir ölçüm yeterli olmaz, seri ölçümler yapılmalıdır. TROPONİN T Normal Değer: 0-0,04 ng/ml Kullanımı: AMI tanısında kullanılır. Sensitivitesi troponin I’ya göre daha yüksektir. AMI’dan 2-6 saat sonra yükselir ve 24 saat civarında pik yapar. Yükselme 6 gün serebilir. Daha sonra yaklaşık 20 gün boyunca yüksek kalır. AMI, unstabil anjina, PTCA ve myokardit troponin T düzeyinde yükselmeye neden olabilir. TRP TSH TSH RESEPTÖR ANTİKORU (Tiroid-Stimulating immünoglobulin, TSI) Normal Değer: 0-10 U/L Kullanımı: Hipertiroidi nedeninin tespitinde kullanılır. Özellikle Graves hastalığı ile hipertiroidinin ayırıcı tanısı ve antitiroid ilaç tedavisine cevabın değerlendirilmesinde değerlidir. TUZ (İdrar) Normal Değer: 6,00-12,00 g/gün Kullanımı: Vücut elektrolit dengesi ve tuz diyetinin takibinde kullanılır. TÜBERKÜLOZ KÜLTÜRÜ TÜBERKÜLOZ MAJÖR İLAÇ DİRENÇ TESTİ Kullanımı: İzole edilen M.tüberculosis bakterisinin streptomisin, rifampisin, pirazinamid, izoniazid ve etambutole karşı duyarlılığın gösterilmesinde kullanılır. TÜBERKÜLOZ MİNÖR İLAÇ DİRENÇ TESTİ Kullanımı: İzole edilen M.tuberculosis bakterisinin kapreomisin, ethionamid, ofloksasin, klofazimin, kanamisin, rifabutin ve PAS’a karşı duyarlılığın gösterilmesinde kullanılır. TÜBERKÜLOZ MOLEKÜLER TANI (Tbc DNA; Tbc PCR; Gen-probe MTD) Normal Değer: Negatif <30,000 RLU Kullanımı: Örnekte doğrudan M.tuberculosis varlığının gösterilmesinde kullanılır. Bu yöntemle, örnekte 1 basil/ml yoğunluğunda bile tanı konulabilmektedir. En önemli avantajı hızlı tanı olanağı sağlamasıdır. TÜBÜLER FOSFAT REABSORBSİYONU (TRP) Normal Değer: %78-91 Kullanımı: Paratiroid bez fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipoparatiroidizm ve pseudohipoparatiroidizmde TRP artarken, hiperparatiroidizmde TRP düşer. Hiperparatiroidizmi olan hastaların %25’inde yanlış negatif sonuç elde edilebilir. TRP %=100 x (1-idrar fosfor x serum kreatinin / idrar kreatinin x serum fosfor) TÜMÖR ASSOCİATED GLİKOPROTEİN 72 VAJİNAL KÜLTÜR (Servikovajinal kültür) Kullanımı: Candida, Trichomonas, Neisseria gonorrhoeae, Gardnerella ve diğer bakteriyel etkenlerin izolasyonu VALPROİK ASİT Normal Değer: Terapötik konsantrasyon 50-100 mg/ml Toksik konsantrasyon >100 mg/ml Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. VANİLMANDELİK ASİT (VMA, 3-Metoksi, 4-Hidrosimandelik asit) Normal Değer: 6-12 ay 0,50-2,00 mg/gün 1-5 yaş 0,50-2,50 mg/gün 6-12 yaş 0,75-3,00 mg/gün 13-15 yaş 1,00-6,00 mg/gün >15 yaş 3,00-9,00 mg/gün Kullanımı: Feokromasitoma tanı ve tedavi takibinde kullanılır. Ayrıca nöroblastoma, ganglionöroma ve karsinoid tümörlerin değerlendirilmesinde de kullanılabilir. VARİCELLA ZOSTER ANTİKORLARI IgM ve IgG VAZOPRESSİN VDRL TESTİ (Venereal disease research lab testi) Kullanımı: Sifilis tanısında kullanılan non-spesifik bir testtir. Sadece erken ve geç dönem sifilis lezyonlarında bulunmaz, aynı zamanda latent subklinik sifilis tanısında da kullanılır. Non-spesifik testlerdeki pozitiflik spesifik testlerle doğrulanmalıdır. Ayrıca epidemiyolojik çalışmalarda da yol göstericidir. VİBRİO KÜLTÜRÜ (Kolera kültürü) Kullanımı: Vibrio Cholera’nın izolasyonu VİTAMİN A (Vit A, Retinol) Normal Değer: 0-5 yaş 20-43 mg/ml 6-12 yaş 26-49 mg/ml 13-15 yaş 26-72 mg/dl >15 yaş 30-80 mg/dl Kullanımı: Malabsorbsiyon sendromu ayırıcı tanısında ve A vitamini düzeyinin değerlendirilmesinde kullanılır. VİTAMİN B12 (Vit B12, Siyanokobalamin) Normal Değer: <7 gün 160-1300 pg/ml >7 gün 220-940 pg/ml Kullanımı: Hematopoezis ve normal nöronal fonksiyonlar için Vit B12 gereklidir. Kronik böbrek yetmezliği, konjenital kalp yetmezliği, diabetes mellitus, AML, KML, lökositoz, polistemia vera, karaciğer hastalıkları ve protein malnutrisyonunda serum Vit B12 düzeyi yüksekken, intrensek faktör eksikliği, malabsorbsiyon ve vejeteryanlarda Vit B12 düzeyi düşüktür. VİTAMİN C (Askorbik asit, Vit C) Normal Değer : 0,50-1,80 mg/dl Kullanımı: C vitamini eksikliği ve fazlalığının değerlendirilmesinde kullanılır. Vitamin C, nöropeptitler, adrenal kortikal steroid hormonlar, tropokollajen-kollajen dönüşümü ve tirozin ve folat metabolizmasında rol oynar . VİTAMİN D3 (Vit D3, 25-Hidroksi kolekalsiferol, 25 (OH) Kalsiferol, Kalsiferol) Normal Değer: 10,00-40,00 ng/ml Kullanımı: Kalsiyum ve fosfor metabolizması için çok önemlidir. Plazma düzeyi, kişinin diyetle aldığı D vitamini düzeyini gösterir. Diyetle yetersiz alınması, bazı karaciğer hastalıkları, Vit D 25 hidroksilaz enzim aktivitesinin azalması ve nontropik sprue’ya bağlı malabsorbsiyonlarda serum Vitamin D düzeyi azalır. VİTAMİN E (a-Tokoferol, a-T, Alfa-tokoferol, Vit E) Normal Değer: 0-1 yaş 0,25-0,37 mg/dl 2,12 yaş 0,30-0,90 mg/dl 13-15 yaş 0,60-1,00 mg/dl >15 yaş 0,50-1,80 mg/dl Kullanımı: E vitamini, lipid membranlardaki doymamış yağ asitleri için bir antioksidandır. Malabsorbsiyon, prematüre infantlar ve abetalipoproteinemide Vit E düzeyi düşükken, aşırı E vitamini fazlalığı genelde hiperlipidemi ile ilişkilidir. Yağda eriyen bir vitamin olduğundan serum lipid düzeyinden etkilenir. Bu nedenle Vit E/lipid oranı serum Vit E düzeyinin değerlendirilmesinde daha iyi bir göstergedir. Vit E / Total kolesterol + Trigliserit = 1,4-5,7 Vit E / Total lipid > 0,6 (çocuk) >0,8 (yetişkin) olmalıdır. VLDL KOLESTEROL (VLDL-C) Normal Değer: 0-3 yaş 7,30 mg/dl 4-15 yaş 10-35 mg/dl >15 yaş 10-40 mg/dl Kullanımı: Lipid metabolizmasının değerlendirilmesi VON WİLLEBRAND FAKTÖR ANTİJENİ (Faktör VIII ile ilişkili antijen) Normal Değer: %60-150 Kullanımı: Akkiz veya konjenital von Willebrand hastalığının (vWD) tanısı, hemofili A ile ayırıcı tanı ve vWD’li hastalara uygulanan tedavinin takibinde kullanılır. VZV ANTİKORLARI IgM ve IgG (Varicella Zoster antikorları IgM ve IgG) Kullanımı: Aktif veya geçirilmiş enfeksiyonun serolojik olarak gösterilmesinde kullanılır. Döküntüler ortaya çıktıktan 8-10 gün sonra IgM saptanabilir ve 18-19. günlerde pik yapar. IgG ise 13-14 gün sonra saptanabilir düzeye ulaşır ve 30-60.günlerde pik yapar. İmmün sistemi suprese olan hastalarda VZV enfeksiyonları ağır seyredebilir. Kaynak: laboratuvar.com   aboratuvar.com